Γιατί η επαναμόλυνση από δάγκειο πυρετό είναι χειρότερη από την αρχική

Μια μαζική έξαρση των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού που χαρακτηρίζονται από πολλαπλά κρούσματα εμφανίζεται παγκοσμίως και εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με το ποιος διατρέχει αυξημένο κίνδυνο σοβαρών μορφών της ασθένειας που μεταδίδεται από τα κουνούπια.

Η συχνότητα της μόλυνσης έχει αυξηθεί σε όλη τη λεγόμενη ζώνη του δάγκειου πυρετού, η οποία περιλαμβάνει την Κεντρική και Νότια Αμερική, την Υποσαχάρια Αφρική, τη Νοτιοανατολική Ασία και περιοχές του Νότιου Ειρηνικού, όπου υπάρχουν πυκνοκατοικημένα νησιά. Ο δάγκειος πυρετός, χωρίς αμφιβολία, είναι η πιο διαδεδομένη και ταχέως αυξανόμενη νόσος που μεταδίδεται από φορείς στον κόσμο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Μόνο στην Αμερική, περισσότερα από 5,2 εκατομμύρια κρούσματα έχουν επιβεβαιωθεί και περισσότεροι από 1.000 θάνατοι αναφέρθηκαν μέσα στους πρώτους τρεις μήνες του 2024, ανέφερε ο Παναμερικανικός Οργανισμός Υγείας τον Απρίλιο, σημειώνοντας αύξηση κατά την ίδια περίοδο σε σχέση με το 2023.

Η ιστορία είναι παρόμοια σε άλλες περιοχές του κόσμου που πλήττονται από τον δάγκειο πυρετό, όπου τα λάθη στον έλεγχο των φορέων έχουν «συνωμοτήσει» με την παγκόσμια κλιματική αλλαγή για να δημιουργήσουν μια έκρηξη αιμοδιψών κουνουπιών, με σμήνη από αυτά να μετακινούνται σε περιοχές που κάποτε θεωρούνταν απαλλαγμένες από τον δάγκειο πυρετό. Μόνο τα θηλυκά κουνούπια τρέφονται με αίμα, αφού έχουν συνεχή ανάγκη από τα συστατικά που περιέχει για να θρέψουν τα αυγά τους.

Τώρα, περισσότερες από δύο δεκαετίες παρακολούθησης του δάγκειου πυρετού στην Ταϊλάνδη η μελέτη που εκπονήθηκε απαντά σε μια σειρά ερωτήσεων σε μια εποχή που ο κόσμος χρειάζεται περισσότερη καθοδήγηση.

Τα ευρήματα της έρευνας αποκάλυψαν πώς διάφορες υποομάδες – αυτό που οι ιολόγοι αποκαλούν υποτύπους – του ιού του δάγκειου πυρετού επηρεάζουν τον μελλοντικό κίνδυνο σοβαρής μόλυνσης.

Είναι γνωστό εδώ και χρόνια ότι όσοι μολύνονται κι άλλες φορές, μετά από μια συνήθως ήπια περίοδο με μια λοίμωξη για πρώτη φορά, διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο σοβαρής νόσου σε μεταγενέστερες εκθέσεις στον δάγκειο πυρετό. Νέα έρευνα ανέλυσε τελικά περισσότερες από 15.000 περιπτώσεις για να εξηγήσει γιατί συμβαίνει αυτό.

Μια παγκόσμια ομάδα επιστημόνων δημοσίευσε στο Science Translational Medicine, και εξήγησε πώς οι τέσσερις υποτύποι του ιού του δάγκειου πυρετού—DENV-1, 2, 3 και 4— επηρεάζουν τον κίνδυνο επαναλαμβανόμενων σοβαρών λοιμώξεων. Τα ευρήματα παρέχουν ένα νέο πλαίσιο για την παρακολούθηση της νόσου και θέτουν τα θεμέλια για στρατηγικές εμβολιασμού καθώς εμφανίζονται νέα εμβόλια για τον δάγκειο πυρετό.

Η ομάδα υπογράμμισε επίσης πώς ο δάγκειος πυρετός, μια ολέθρια τροπική ασθένεια, μπορεί να γίνει κατανοητός στο πλαίσιο άλλων κοινών ιογενών ασθενειών που κάνουν τον γύρο του πλανήτη.

«Η ικανότητα ιών, όπως ο SARS-CoV-2 και η γρίπη, να αλλάζουν συνεχώς τη γενετική τους δομή ως απάντηση στην επιλεκτική πίεση της ανοσίας του πληθυσμού περιπλέκει τις προσπάθειες ελέγχου», δήλωσε η Dr. Lin Wang, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης του δάγκειου πυρετού.

«Στην περίπτωση του ιού του δάγκειου πυρετού, ενός ιού που μολύνει περισσότερους από 100 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, η κατάσταση είναι ακόμη πιο περίπλοκη», συνέχισε η Dr. Wang. «Τα άτομα με υψηλό αριθμό αντισωμάτων από τον ιό του δάγγειου πυρετού προστατεύονται από μόλυνση και ανάπτυξη σοβαρής ασθένειας» τόνισε η Dr. Wang, ερευνήτρια στο τμήμα γενετικής στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ στην Αγγλία.

Η μόλυνση από τον δάγκειο πυρετό μπορεί να είναι δύσκολη. Μερικοί ασθενείς που έχουν ξεπεράσει μια λοίμωξη, αλλά μολύνθηκαν ξανά, μπορεί να έχουν πιο σοβαρά συμπτώματα τη δεύτερη φορά.

Για να αναπτύξουν σαφέστερη εικόνα, οι ερευνητές μελέτησαν κάθε ορότυπο σε περισσότερες από 15.000 λοιμώξεις ασθενών ως έναν τρόπο να «ξεκολλήσουν» μεγάλο μέρος του μυστηρίου γύρω από το γιατί οι ασθένειες του δάγκειου πυρετού για πρώτη φορά είναι παραδοσιακά πιο ήπιες από επόμενες. Μαζί με την Dr. Wang εργάστηκαν επιστήμονες από δύο κέντρα στην Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης, πολλά ερευνητικά ινστιτούτα στις Ηνωμένες Πολιτείες και ένα στη Γαλλία.

Για να προσδιορίσουν πώς καθένας από τους ορότυπους του ιού επηρεάζει τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης, η Dr. Wang και οι συνεργάτες της ανέλυσαν γενετικά δεδομένα του ιού. Η ομάδα μελέτησε επίσης περιπτώσεις ασθενών που νοσηλεύτηκαν για δάγκειο πυρετό για να προσδιορίσει ποιος υποτύπος ιού προκάλεσε τις λοιμώξεις τους.

Οι ερευνητές συγκέντρωσαν δεδομένα από 21 χρόνια παρακολούθησης του δάγκειου πυρετού, από το 1994 έως το 2014, από ένα νοσοκομείο παίδων στην Μπανγκόκ, περιλαμβάνοντας 15.281 μεμονωμένα περιστατικά. Αυτό τους επέτρεψε να βρουν επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις και κάθε ιικό υποτύπο σε όλες τις λοιμώξεις.
Με βάση τα νοσοκομειακά αρχεία παιδιατρικών ασθενών, οι ερευνητές ανακάλυψαν μια σχέση μεταξύ της νοσηλείας και της σειράς με την οποία οι ασθενείς μολύνθηκαν από διαφορετικούς ορότυπους του ιού του δάγκειου πυρετού.

Κατάφεραν επίσης να προσδιορίσουν ποιοι συνδυασμοί ιικών υποτύπων έδειχναν ήπιες ή σοβαρές μορφές δάγκειου πυρετού. Για παράδειγμα, άτομα που μολύνθηκαν με ορότυπους που ήταν παρόμοιοι, όπως DENV-3 και DENV-4, ή πολύ διαφορετικοί ορότυποι όπως στην περίπτωση των DENV-1 και DENV-4, έτειναν να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσησης κατά τη δεύτερη μόλυνση.

Οι ασθενείς που είχαν μολυνθεί με ορότυπους που ήταν μόνο μέτρια διαφορετικοί είχαν υψηλότερο κίνδυνο σοβαρών συμπτωμάτων σε επόμενες νοσήσεις. Η ομάδα υψηλότερου κινδύνου σε αυτήν την κατηγορία αφορούσε ασθενείς που είχαν μια αρχική λοίμωξη με DENV-2 ακολουθούμενη από μια επακόλουθη λοίμωξη που προκλήθηκε από DENV-1.
Η νέα έρευνα προσθέτει σαφήνεια σε έναν κίνδυνο ασθένειας που μπορεί να φαίνεται παράδοξος στο κοινό. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι άνθρωποι που μολύνθηκαν με τον ιό του δάγκειου πυρετού για πρώτη φορά αναπτύσσουν εξαιρετικά ήπια σημάδια της νόσου ή καθόλου. Αλλά για όσους αρρωσταίνουν, ο υψηλός πυρετός, ο πονοκέφαλος, οι πόνοι στο σώμα, η ναυτία και το εξάνθημα είναι τα κύρια συμπτώματα και εντείνονται σε σοβαρές εκδηλώσεις της λοίμωξης.

Για περισσότερο από έναν αιώνα, μια σοβαρή περίοδος με τον δάγκειο πυρετό είναι γνωστή ως σπασμωδικός πυρετός λόγω της έντασης του πόνου και των συνοδευτικών μυϊκών σπασμών.

Ο ιός μεταφέρεται στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές από τα κουνούπια Aedes aegypti και Aedes albopictus, τα οποία είναι ενδημικά στη ζώνη εμφάνισης δάγκειου πυρετού. Όμως, ενώ η ζώνη, η οποία διασχίζει γεωγραφικά πλάτη 35 μοιρών Βορρά και 35 μοιρών νότια, παραδοσιακά φιλοξενούσε κουνούπια που μετέφεραν τον δάγκειο πυρετό, τα αρθρόποδα επεκτείνουν την εμβέλειά τους προς τα βόρεια καθώς η παγκόσμια κλιματική αλλαγή εντείνεται, υποστηρίζουν οι επιστήμονες.

Η Dr. Wang, εν τω μεταξύ, αναφέρει ότι η συλλογική έρευνα έχει θέσει τον τρόπο για την καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος σε επακόλουθες, σοβαρές λοιμώξεις από τον δάγκειο πυρετό.

«Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η ανοσολογική αποτύπωση βοηθά στον προσδιορισμό του κινδύνου της νόσου του δάγκειου πυρετού και παρέχει μια οδό για την παρακολούθηση του μεταβαλλόμενου προφίλ κινδύνου των πληθυσμών και για τον ποσοτικό προσδιορισμό των προφίλ κινδύνου των υποψηφίων εμβολίων», κατέληξε η Dr. Wang. «Αυτό θα γίνει όλο και πιο σημαντικό καθώς τα εμβόλια για τον δάγκειο πυρετό αρχίζουν να χρησιμοποιούνται».

Διαβάστε επίσης:

Επαγγελματίες: Βαριές καμπάνες 1.500 ευρώ για όσους δεν εγγραφούν στο IRIS

Αλεξάνδρου (UBITECH): Πώς βάλαμε τεχνητή νοημοσύνη στο ελληνικό Δημόσιο

Οριακή αύξηση για τις εκπομπές ρύπων το δ΄τρίμηνο 2023