THEPOWERGAME
Το Εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine-Greece πραγματοποίησε το 1ο Διεθνές Συνέδριο Exercise is Medicine στη χώρα μας. Για την άσκηση στους χρονίως πάσχοντες, την ανάγκη συνταγογράφησης της άσκησης από τους γιατρούς αλλά και την αλλαγή κουλτούρας σχετικά με τη άσκηση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της χώρας, μίλησε στο powergame.gr ο Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσιολογίας-Φυσιολογία της Άσκησης στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου “Exercise Is Medicine-Greece”, Αναστάσιος Φιλίππου.
Αφορμή για τη σημερινή μας συνέντευξη αποτέλεσε το 1ο Διεθνές Συνέδριο Exercise is Medicine. Πείτε μας λίγα λόγια γι΄ αυτή την πρωτοποριακή συνάντηση ειδικών.
Το 1ο συνέδριο με τίτλο «Exercise is Medicine», το οποίο είχε πανελλήνια εμβέλεια και διεθνή συμμετοχή, διοργανώθηκε από το Εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine- Greece. Το συγκεκριμένο Κέντρο είναι ο εθνικός εκπρόσωπος της Ελλάδας σε ένα παγκόσμιο δίκτυο, στο οποίο συμμετέχουν περισσότερες από 40 χώρες.
Σκοπός του διεθνούς αυτού δικτύου είναι η προαγωγή της σωματικής άσκησης στην υγεία με απώτερη στόχευση την ενσωμάτωσή της στα εθνικά συστήματα υγείας των χωρών. Δηλαδή, βασικός στόχος του Εθνικού μας Κέντρου, όπως και των άλλων Εθνικών Κέντρων παγκοσμίως, είναι να προωθήσουν την άσκηση ως αναπόσπαστο μέρος της μέριμνας για την Υγεία.
Πιο συγκεκριμένα, όραμα του Exercise is Medicine® είναι η καθιέρωση της καταγραφής του επιπέδου σωματικής δραστηριότητας ως ζωτικού σημείου στο ιατρικό ιστορικό και η ενσωμάτωση από τον κλινικό γιατρό της άσκησης ως μέρους της συνολικής μέριμνας υγείας για τον ασθενή του. Ο φορέας μας, το Εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine-Greece, δεν είναι κερδοσκοπικός και βασική επιδίωξή του είναι η άσκηση να συνταγογραφείται μέσω του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) της χώρας μας. Αυτό μακροπρόθεσμα θα αποφορτίσει το ΕΣΥ από δαπάνες θεραπειών καθώς, μέσω της τακτικής άσκησης, ένας μεγάλος αριθμός ασθενειών θα μπορούσε να προληφθεί ή να αμβλυνθούν οι συνέπειες των νόσων, όταν αυτές έχουν εκδηλωθεί.
Ποιες είναι οι νόσοι που μπορεί να βοηθήσει η άσκηση ή υπάρχουν ασκήσεις για όλες τις χρόνιες παθήσεις;
Θα ήθελα αρχικά να επισημάνω τη διαφορά μεταξύ της σωματικής δραστηριότητας και της άσκησης.
Σωματική δραστηριότητα αποτελεί οποιαδήποτε κίνηση κάνουμε, η οποία απαιτεί την ενεργοποίηση των μυών μας παράγοντας σωματικό έργο.
Η σωματική άσκηση, από την άλλη, αποτελεί μια συστηματική, δομημένη με συγκεκριμένο στόχο και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σωματική δραστηριότητα, η οποία έχει διάρκεια και συχνότητα και, ως τέτοια, είναι σαφώς ορισμένη.
Η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι ευεργετική σε διάφορες χρόνιες νόσους που ταλανίζουν την ανθρωπότητα στην εποχή μας και είναι αποτέλεσμα της υποκινητικότητας του σύγχρονου ανθρώπου.
Η συστηματική σωματική άσκηση εφαρμόζεται σε ποικίλες χρόνιες νόσους, είτε για την πρόληψή τους είτε συμπληρωματικά για τη θεραπεία τους, όπως για παράδειγμα στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Η εξατομίκευση της άσκησης σε ασθενείς, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της νόσου και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, είναι το κλειδί της επιτυχούς εφαρμογής της άσκησης, διότι, για παράδειγμα, μπορεί εγώ και εσείς να έχουμε το ίδιο νόσημα, αλλά να χρειάζεται να κάνουμε διαφορετική άσκηση, επειδή η ικανότητα του καθενός μας για άσκηση είναι διαφορετική.
Ενώ τα ευεργετήματα της άσκησης είναι πολλά και σημαντικά, υπάρχουν νόσοι στις οποίες η άσκηση θα έλεγε κανείς ότι μπορεί να καταστεί επιβαρυντική ή ριψοκίνδυνη, όπως π.χ. σε έναν ασθενή που έχει υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ωστόσο, η σύγχρονη επιστήμη υποδεικνύει ότι είναι επιβεβλημένο να κάνει άσκηση ένας καρδιοπαθής, ακόμα κι εκείνος που έχει υποστεί έμφραγμα. Πρέπει, όμως, να κάνει άσκηση εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στη λειτουργική του ικανότητα, η οποία όσο βελτιώνεται τόσο θα αναπροσαρμόζεται εκ νέου και η άσκησή του.
Άρα, η άσκηση μπορεί να εφαρμόζεται σε ποικίλες χρόνιες νόσους, και όταν εξατομικεύεται στον καθένα μας, κατόπιν αξιολόγησης, είναι ασφαλής και καθίσταται ακόμα πιο αποδοτική, οδηγώντας σε βέλτιστα αποτελέσματα.
Άρα δεν υπάρχουν παρενέργειες σ΄ αυτό το «φάρμακο» αρκεί να γίνεται από εξειδικευμένους πιστοποιημένους επαγγελματίες.
Πράγματι, η άσκηση είναι ένα πολυφάρμακο που δεν έχει παρενέργειες, όταν εφαρμόζεται σωστά, δηλ. στην κατάλληλη δοσολογία για τον καθένα μας και υπό την καθοδήγηση πιστοποιημένων ειδικών. Δεν πρέπει να υπερβάλλουμε ποτέ όταν κάνουμε άσκηση σε κλινικούς πληθυσμούς, και χρειάζεται να την εξατομικεύουμε ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς.
Μιλήσαμε προηγουμένως για πιστοποίηση των επαγγελματιών που ασκούν χρονίως πάσχοντες. Με ποιον τρόπο γίνεται αυτή η διαδικασία;
Ακολουθώντας τις ειδικές Κατευθυντήριες Οδηγίες ανά νόσο και τις διεθνείς πρακτικές, το εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine-Greece, ως μέλος της παγκόσμιας πρωτοβουλίας Exercise is Medicine®, έχει βασικό στόχο του την ανάπτυξη ενός δικτύου εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών υγείας, επιστημόνων της άσκησης και της κοινωνίας, για την προώθηση της άσκησης στην κλινική πρακτική και τη συνταγογράφησή της. Ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου και τον χαμηλό ή υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης κάποιου ανεπιθύμητου συμβάντος κατά την άσκηση, οι ειδικοί επιστήμονες/επαγγελματίες που καθοδηγούν ή επιβλέπουν την άσκηση που εφαρμόζεται σε έναν ασθενή θα πρέπει να έχουν αντίστοιχες γνώσεις και προσόντα.
Για παράδειγμα, κάποιος που έχει λίγο περισσότερο σωματικός βάρος από το φυσιολογικό αλλά δεν έχει ιστορικό προβλημάτων υγείας ή συγκεκριμένα ενοχλητικά συμπτώματα κατά την άσκηση, μπορεί να ασκηθεί από έναν πτυχιούχο επιστήμονα της άσκησης με ειδικότητα συναφή με την άσκηση σε κλινικούς πληθυσμούς, που την εφαρμόζει στην βάση των αρχών που την έχει σπουδάσει.
Όμως, ένας ασθενής π.χ., με σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια ή ιστορικό πρόσφατου εμφράγματος του μυοκαρδίου, αν κατά την άσκηση επιβαρυνθεί περισσότερο από το ενδεδειγμένο, θα μπορούσε να εκδηλώσει ισχαιμία του μυοκαρδίου και στηθάγχη. Είναι αντιληπτό, ότι σε τέτοιες περιπτώσεις, την επίβλεψη της άσκησης θα πρέπει να έχει ένας ειδικός της άσκησης με περαιτέρω γνώσεις, οι οποίες πιστοποιούνται όχι απλά από το πτυχίο του αλλά από επιπλέον ειδικές σπουδές, μεταπτυχιακές ή διδακτορικές, στο αντικείμενο της κλινικής φυσιολογίας της άσκησης, προκειμένου να εξασφαλίζεται σε κάθε κλινική περίπτωση η ασφαλής και αποτελεσματική εφαρμογή των προγραμμάτων άσκησης.
Επιπλέον, οι αντίστοιχοι πιστοποιημένοι επιστήμονες/επαγγελματίες θα πρέπει να έχουν επιβεβαιωμένη επαρκή εμπειρία στην εφαρμογή άσκησης σε κλινικούς πληθυσμούς, με θήτευση σε αντίστοιχους χώρους άσκησης ασθενών υψηλού κινδύνου. Επίσης, θα πρέπει να είναι κάτοχοι πιστοποιητικού βασικών γνώσεων πρώτων βοηθειών και καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης.
Το Εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine-Greece, επιδιώκει η πιστοποίηση αυτών των κατάλληλα καταρτισμένων επιστημόνων στη χώρα μας να είναι θεσμοθετημένη από την πολιτεία με βάση πολύ συγκεκριμένα κριτήρια, όπως αυτά που προανέφερα. Στη βάση αυτών των κριτηρίων πιστοποίησης, ο θεράπων ιατρός θα μπορεί να παραπέμπει τον ασθενή του με εμπιστοσύνη στον πιστοποιημένο επαγγελματία, ο οποίος με τα αυξημένα προσόντα και την κλινική του εμπειρία θα μπορεί να εφαρμόζει την άσκηση με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα σε ασθενείς τόσο χαμηλού όσο και υψηλού κινδύνου.
Στη χώρα μας υπάρχουν Κέντρα όπου μπορεί κάποιος να εκπαιδευτεί;
Το Εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine-Greece εργάζεται συστηματικά στην κατεύθυνση της πιστοποίησης επιστημόνων της άσκησης και της υγείας, δηλ. τόσο για την εφαρμογή προγραμμάτων επιμόρφωσης των κλινικών ιατρών στις αρχές συνταγογράφησης της άσκησης, όσο και για τη δημιουργία των κατάλληλων κέντρων, των οποίων οι υποδομές και η στελέχωσή τους με πιστοποιημένους επιστήμονες, θα μπορούν να υποστηρίξουν τις ειδικές απαιτήσεις εφαρμογής προγραμμάτων άσκησης σε ασθενείς.
Τέτοια κέντρα στη χώρα μας είναι πολύ περιορισμένα σε αριθμό και αποτελεί βασική στόχευση του Εθνικού Κέντρου η δημιουργία αρχικά ενός δικτύου/μητρώου πιστοποιημένων επαγγελματιών της άσκησης με υψηλή κατάρτιση, που ακολούθως θα στελεχώσουν κέντρα αντίστοιχων προδιαγραφών εφαρμογής άσκησης σε κλινικούς πληθυσμούς,
Στόχος του Εθνικού Κέντρου είναι να συνταγογραφείται η άσκηση. Σε ποια φάση βρίσκεται το αίτημά σας αυτό;
Η συνταγογράφηση της άσκησης σε άλλες χώρες του κόσμου είναι πραγματικότητα και ο ιατρός παραπέμπει τον ασθενή του να ενταχθεί σε πρόγραμμα άσκησης, με τις συνεδρίες άσκησης να αποζημιώνονται από το αντίστοιχο σύστημα υγείας της χώρας.
Αυτό αποτελεί μια κατάκτηση, που εξασφαλίζει ότι τα εγνωσμένα ευεργετήματα της άσκησης στην υγεία υποστηρίζονται από την πολιτεία και οι ασθενείς παραπέμπονται να κάνουν άσκηση κατόπιν επίσημης συνταγογράφησης.
Το ίδιο μπορεί να επιτευχθεί και στη χώρα μας και το Εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine-Greece επιδιώκει την επίσημη θεσμοθέτηση της συνταγογράφησης της άσκησης από την πολιτεία. Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι ιδιαίτερα θετικό ότι από το 2018 το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) της χώρας μας υιοθέτησε την πρόταση και τις αντίστοιχες Κατευθυντήριες Οδηγίες για την εφαρμογή της άσκησης ως συμπληρωματικής θεραπείας σε ποικίλες χρόνιες νόσους.
Επιπλέον, το Εθνικό Κέντρο έχει διατυπώσει με σαφήνεια τις αρχές συνταγογράφησης άσκησης και έχει εφαρμόσει ήδη αντίστοιχο πρόγραμμα επιμόρφωσης ιατρών περί συνταγογράφησης σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, ώστε ο κλινικός ιατρός να μπορεί να παραπέμπει τον ασθενή του για ένταξη σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα άσκησης.
Ωστόσο, στη χώρα μας η συνταγογράφηση της άσκησης δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί και εναπόκειται στη βούληση της πολιτείας να την εφαρμόσει, συμβάλλοντας, έτσι, στη βελτίωση της δημόσιας υγείας.
Τέλος, ο κόσμος στη χώρα μας έχει την κουλτούρα της άσκησης πια στο μυαλό του;
Δυστυχώς, σύμφωνα με τα σχετικά στατιστικά στοιχεία, οι συμπολίτες μας δεν έχουν την κουλτούρα ότι η άσκηση θα πρέπει να είναι μέρος της καθημερινότητάς τους και είναι πολύ λίγοι αυτοί που ασκούνται τακτικά.
Αυτό αποτελεί ένα άλλο μεγάλο ζήτημα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα. Είναι θέμα ενημέρωσης, παιδείας και συστηματικής προσπάθειας να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη σωματική άσκηση, αναγνωρίζοντάς την ως βασικό παράγοντα βελτίωσης της υγείας και της ποιότητας της ζωής μας.
Το Εθνικό Κέντρο Exercise is Medicine-Greece κάνει συστηματικές προσπάθειες και στο πεδίο προαγωγής της άσκησης στην εκπαίδευση, ενημερώνοντας τους λειτουργούς της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων και τους μαθητές/φοιτητές, ώστε να υιοθετήσουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής που θα περιλαμβάνει αναπόσπαστα και τη σωματική άσκηση. Έτσι, μπορούμε να προσδοκούμε ότι οι συμπολίτες μας θα είναι ευτυχέστεροι και θα ζουν περισσότερο με λιγότερα προβλήματα υγείας!
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
