Φανταστείτε αν κάθε φορά που βλέπατε ένα πρόσωπο, να φαινόταν παραμορφωμένο. Αυτό συμβαίνει σε όσους έχουν μια πολύ σπάνια πάθηση γνωστή ως προσωπομεταμορφοψία (PMO), η οποία κάνει τα χαρακτηριστικά του προσώπου απέναντί τους να φαίνονται παραμορφωμένα.
Όπως εξηγείται από ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Dartmouth για την προσωπομεταμορφοψία, «το Prosopo προέρχεται από την ελληνική λέξη «πρόσωπο» ενώ η «μεταμορφοψία» αναφέρεται στις αντιληπτικές παραμορφώσεις». Τα συγκεκριμένα συμπτώματα διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση και μπορεί να επηρεάσουν το σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα και τη θέση των χαρακτηριστικών του προσώπου. Η διάρκεια του PMO ποικίλλει επίσης. «Μπορεί να διαρκέσει για μέρες, εβδομάδες ή και χρόνια».
Μια νέα μελέτη του Πανεπιστήμιου Dartmouth που δημοσιεύτηκε στην ενότητα «Κλινικές εικόνες» του The Lancet αναφέρει μια μοναδική περίπτωση ασθενούς με PMO. Η έρευνα είναι η πρώτη που παρέχει ακριβείς και φωτορεαλιστικές απεικονίσεις των παραμορφώσεων του προσώπου που βιώνει ένα άτομο με PMO.
Ο ασθενής, ένας 58χρονος άνδρας με PMO, βλέπει πρόσωπα χωρίς παραμορφώσεις όταν τα παρατηρεί σε οθόνη και χαρτί, αλλά βλέπει παραμορφωμένα πρόσωπα που φαίνονται «δαιμονικά» όταν βρίσκονται δια ζώσης. Ωστόσο, οι περισσότερες περιπτώσεις PMO βλέπουν στρεβλώσεις σε όλα τα πλαίσια, επομένως η περίπτωσή του είναι ιδιαίτερα σπάνια και αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία να απεικονιστούν με ακρίβεια οι παραμορφώσεις.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές τράβηξαν μια φωτογραφία του προσώπου ενός ατόμου. Στη συνέχεια, έδειξαν στον ασθενή τη φωτογραφία σε μια οθόνη υπολογιστή ενώ εκείνος κοίταζε το πραγματικό πρόσωπο του ίδιου ατόμου.
Οι ερευνητές έλαβαν ανατροφοδότηση σε πραγματικό χρόνο από τον ασθενή για το πώς διέφεραν το πρόσωπο στην οθόνη και το πραγματικό πρόσωπο μπροστά του, καθώς τροποποίησαν τη φωτογραφία χρησιμοποιώντας λογισμικό υπολογιστή για να ταιριάζει με τις παραμορφώσεις που αντιλαμβανόταν ο ασθενής.
«Σε άλλες μελέτες της πάθησης, οι ασθενείς με PMO δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν πόσο ακριβής είναι η οπτικοποίηση των παραμορφώσεών τους με αυτό που βλέπουν επομένως δεν θα αντιληφθούν παραμορφώσεις και σε αυτό», λέει ο επικεφαλής συγγραφέας Antônio Mello, Ph.D. φοιτητής στο Τμήμα Ψυχολογίας και Επιστημών του Εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο Dartmouth.
Αντίθετα, ο συγκεκριμένος ασθενής δεν βλέπει παραμορφώσεις στην οθόνη. Αυτό σημαίνει ότι οι ερευνητές μπόρεσαν να τροποποιήσουν το πρόσωπο στη φωτογραφία και ο ασθενής μπορούσε να συγκρίνει με ακρίβεια πόσο παρόμοια ήταν η αντίληψή του για το πραγματικό πρόσωπο με την διαμορφωμένη φωτογραφία. «Μέσα από αυτή τη διαδικασία, μπορέσαμε να οπτικοποιήσουμε την αντίληψη του ασθενούς σε πραγματικό χρόνο για τις παραμορφώσεις του προσώπου», λέει ο Mello.
Στην έρευνά τους με άλλες περιπτώσεις PMO, οι συν-συγγραφείς αναφέρουν ότι ορισμένους από τους συμμετέχοντες PMO τους έχουν δει επαγγελματίες υγείας που ήθελαν να βοηθήσουν, αλλά τους διέγνωσαν μια άλλη πάθηση υγείας, όχι PMO.
«Έχουμε ακούσει από πολλά άτομα με PMO πως έχουν διαγνωστεί από ψυχίατρους με σχιζοφρένεια και έχουν λάβει αντιψυχωσικά, όταν στην πραγματικότητα η κατάστασή τους έχει πρόβλημα με το οπτικό σύστημα», λέει ο ανώτερος συγγραφέας Brad Duchaine, καθηγητής Ψυχολογίας και Επιστημών του Εγκεφάλου και κύριος ερευνητής του Εργαστηρίου Κοινωνικής Αντίληψης στο Πανεπιστήμιο Dartmouth.
«Δεν είναι ασυνήθιστο για άτομα που έχουν PMO να μην λένε στον περίγυρό τους για το πρόβλημα με την αντίληψη των προσώπων γύρω τους, επειδή φοβούνται ότι οι άλλοι θα σκεφτούν ότι οι παραμορφώσεις είναι σημάδι ψυχιατρικής διαταραχής», λέει ο Duchaine. «Είναι ένα πρόβλημα που οι άνθρωποι συχνά δεν καταλαβαίνουν».
Μέσω της εργασίας τους, οι ερευνητές ελπίζουν να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού για το τι είναι το PMO.
