THEPOWERGAME
Το «νωρίς», το «έγκαιρα» στη μάχη κατά του καρκίνου αλλά και την ανάγκη λειτουργίας βιώσιμου συστήματος υγείας ανέλυσε στο powergame.gr o Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, Εργαστήριο Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Κώστας Αθανασάκης, στο περιθώριο του Fourth Annual Cancer Summit που διοργάνωσε ο ECONOMIST με την ΕΟΠΕ.
Τι σημαίνει «early» στον καρκίνο;
Όταν λέμε «early», αν προσπαθήσω να το μεταφράσω στα ελληνικά, μάλλον θα πρέπει να σημαίνει νωρίς ή έγκαιρα. Ενδεχομένως σ΄ ένα νόσημα σαν τον καρκίνο, το οποίο πρακτικά είναι ένα χρόνιο νόσημα που ξεκινά από τις συμπεριφορές μας, τότε το «νωρίς» σημαίνει την ανάγκη να παρέμβουμε σε διαφορετικά στάδια που σχετίζονται με τη νόσο.
Για παράδειγμα: Όταν μιλάμε ακόμα στο επίπεδο των συμπεριφορών πριν αναπτυχθεί ο καρκίνος, «early» σημαίνει να παρέμβουμε γρήγορα με δράσεις δημόσιας υγείας στο να τροποποιήσουμε εκείνες τις συμπεριφορές οι οποίες δυνητικά μπορούν να γεννήσουν τη νόσο στο μέλλον.
Προφανώς μιλάω για τα κλασικά μέτρα δημόσιας υγείας όπως είναι οι παρεμβάσεις κατά του καπνίσματος, κατά της παχυσαρκίας κ.ο.κ. και βεβαίως πράγματα όπως είναι οι εμβολιασμοί, ξέρετε πως έχουμε εμβόλια που προλαμβάνουν τον καρκίνο πια στο σύστημα υγείας και άλλες συμπεριφορικές παρεμβάσεις.
Ανεξάρτητα από το πόσο καλά κάνουμε τις παρεμβάσεις της δημόσιας υγείας και αποτρέπουμε τις ανθυγιεινές συμπεριφορές, ένα κομμάτι των ανθρώπων θα αναπτύξει τη νόσο.
Άρα εκεί, νωρίς, early, σημαίνει να μπορέσουμε να βρούμε τους ανθρώπους αυτούς γρήγορα, προσυμπτωματικά, πριν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου.
Και μιλώ φυσικά εδώ για την ανάγκη να υπάρχουν λειτουργικά συστήματα προσυμπτωματικού ελέγχου. Συστήματα τα οποία θα πηγαίνουν στο σύνολο του πληθυσμού, θα υπάρχει ισότητα στην πρόσβαση και βεβαίως θα είναι συστήματα των οποίων η επιτυχία εξαρτάται βεβαίως από το πόσο κοντά είναι στους ανθρώπους και πόσα είναι τα επίπεδα συμμετοχής.
Κάποιους ανθρώπους εκεί θα τους βρούμε. Νωρίς, λοιπόν, για τους ανθρώπους αυτούς σημαίνει γρήγορη πρόσβαση στη θεραπεία. Γρήγορη πρόσβαση στη θεραπεία σημαίνει να βρούμε γρήγορα ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία άρα να υπάρχουν διαθέσιμα τα σύγχρονα εργαλεία, για παράδειγμα οι εξετάσεις βιοδεικτών οι οποίες χρειάζονται πια στη χώρα μας να υπάρχει μία σαφής διαδικασία αξιολόγησης και αποζημίωσης αυτών και όχι at hock αποφάσεις και βεβαίως η γρήγορη πρόσβαση στην κατάλληλη θεραπεία, δηλαδή σ΄ ένα σύστημα που θα είναι προετοιμασμένο να δώσει θεραπείες και θα μπορεί τις θεραπείες αυτές να τις συνεχίσει σε όλα τα μέρη της Ελλάδος.
Από την ώρα αυτή, ξεκινά το ταξίδι του ασθενούς στη θεραπεία. Εκεί, λοιπόν, early, νωρίς πια σημαίνει πόσο γρήγορα θα έχει πρόσβαση ο ασθενής στις νεότερες τεχνολογικές προσεγγίσεις.
Αυτό που βλέπουμε στον καρκίνο είναι φάρμακα υψηλής τεχνολογίας να εισαγάγονται στη νόσο, συνήθως εισαγάγονται στις απώτερες γραμμές της θεραπείας και σιγά σιγά αυτές οι γραμμές, τα τελευταία χρόνια, έρχονται από την τρίτη γραμμή στην δεύτερη, στην πρώτη. Άρα, λοιπόν, υπάρχει ένα θέμα με το πόσο γρήγορα θα έχει κάποιος πρόσβαση στην καινοτομία.
Αυτό για να αποφασιστεί χρειάζεται δύο κυρίως κατηγορίες στοιχείων: Προφανώς τα κλινικά μέτρα επιτυχίας αυτής της θεραπείας, δηλαδή δεν έχει νόημα απλά να την τραβήξουμε από την τρίτη γραμμή και να την βάλουμε στην πρώτη, πρέπει να είναι επιτυχής. Και πρέπει να είναι επιτυχής αποδεδειγμένα και φυσικά ασφαλής.
Και το άλλο, φυσικά, είναι να εξετάσουμε αυτή τη θεραπεία και σε όρους κόστους – οφέλους. Κόστους αποτελεσματικότητας στα πράγματα. Άρα λοιπόν, αυτά είναι τα δύο στοιχεία, τα οποία αποτελούν την απόφαση και συνεπικουρούνται από την ισότητα. Δηλαδή, θέλουμε να αποζημιώσουμε τις θεραπείες και προφανώς θέλουμε να τις αποζημιώσουμε για όλους ανεξαρτήτως δυνατότητας πληρωμής, ανεξαρτήτως εισοδήματος, ανεξαρτήτως εκπαιδευτικού επιπέδου, ανεξαρτήτως γεωγραφίας στη χώρα.
Το σύστημα υγείας στη χώρα μας, έτσι όπως είναι τώρα, έχει κάποιο χρονικό ορίζοντα συγκεκριμένο ώστε να εφαρμοστεί;
Νομίζω ότι είμαστε πια έτοιμοι και ώριμοι να αρχίσουμε να λαμβάνουμε αποφάσεις με τεκμήρια για την πολιτική υγείας στον καρκίνο. Μπορούμε να λάβουμε αποφάσεις και για τους βιοδείκτες, ποιους αποζημιώνουμε, πότε θα τους αποζημιώσουμε, για ποιους ασθενείς θα τους αποζημιώνουμε, ποιο θα είναι το πρωτόκολλο χρήσης τους και βεβαίως έχουμε πια και την εμπειρία αλλά και τις ευρωπαϊκές παραστάσεις (μην ξεχνάτε τις εξελίξεις που γίνονται στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή στο πεδίο της Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας).
Έχουμε την εμπειρία να φτιάξουμε έναν μηχανισμό Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας παίρνοντας πια και τις εισροές από το ευρωπαϊκό πεδίο ώστε να μπορούμε να κρίνουμε σε όρους και κλινικής αποτελεσματικότητας και οικονομικής αποδοτικότητας και ισότητας την πρόσβαση στις θεραπείες αυτές. Αυτό είναι κάτι το οποίο μπορούμε και πρέπει να το κάνουμε και σήμερα ακόμα.
Βασικό στοιχείο στο πεδίο του καρκίνου είναι να διασφαλίσουμε αυτό που λέμε βιωσιμότητα. Η βιωσιμότητα είναι δύο ειδών: το ένα κομμάτι έχει να κάνει μ΄ αυτό που θα μπορούσαμε να πούμε ενδεχομένως δημοσιονομική βιωσιμότητα, δηλαδή να υπάρχουν οι απαραίτητοι πόροι ώστε να καλυφθεί η ζήτηση. Δηλαδή το σύστημα να έχει χρηματοοικονομικές εισροές τέτοιες ώστε ν΄ ανταποκρίνεται στη ζήτηση ή να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ζητήσει κι άλλες πηγές χρηματοδότησης για παράδειγμα φόρους υπέρ υγείας στα επιβλαβή προϊόντα, πέρα από τις κλασσικές εισφορές και τη φορολογία.
Βεβαίως μιλάμε και για την οικονομική βιωσιμότητα η οποία έχει τη μορφή της αποδοτικότητας. Πρέπει να ξέρουμε τη σχέση κόστους και οφέλους στις παρεμβάσεις υγείας τις οποίες κάνουμε ώστε να βοηθήσει το σύστημα υγείας στο σχεδιασμό για να παράγει περισσότερη υγεία και να το κάνει πιο βιώσιμο.