THEPOWERGAME
Μία οι ελλείψεις, μια οι τιμές των φαρμάκων που ανεβοκατεβαίνουν, έρχονται και πάλι στην επικαιρότητα η φαρμακευτική πολιτική στην χώρα μας και οι κανόνες που ακολουθούνται.
Αρχικά ας ορίσουμε τι είναι πρωτότυπα και τι γενόσημα φάρμακα. Τα πρωτότυπα φάρμακα είναι καινοτόμα φάρμακα που αναπτύσσονται μετά από πολυετή εργαστηριακή και κλινική έρευνα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα πρωτότυπα φάρμακα υπόκεινται σε αυστηρούς ρυθμιστικούς κανόνες για τη διασφάλιση της ποιότητας, της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας.
Όπως αναφέρει ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας, το κόστος της Φαρμακευτικής και Βιοτεχνολογικής έρευνας, για την ανακάλυψη νέων, πρωτότυπων καινοτόμων φαρμάκων, είναι ιδιαίτερα υψηλό. Άλλωστε, αυτό είναι και ένας από τους λόγους, που τα πρωτότυπα φάρμακα καλύπτονται από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (πατέντα), από την ώρα που θα συντεθεί το μόριό τους και για τα επόμενα 20 χρόνια.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο διάστημα, 12-13 χρόνια, αναλώνεται στις απαραίτητες επιστημονικές και διοικητικές διαδικασίες (κλινικές μελέτες ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, δοσολογία, άδεια κυκλοφορίας, τιμολόγηση, ασφαλιστική κάλυψη κοκ) μέχρις ότου το νέο φάρμακο γίνει προσβάσιμο σε όσους το έχουν ανάγκη.
Επομένως, το νέο, πρωτότυπο φάρμακο, κυκλοφορεί στην αγορά, προστατευμένο, μέχρι τη λήξη της πατέντας του, για 7-8 χρόνια. Όταν επέλθει η λήξη, ονομάζεται πλέον «εκτός πατέντας πρωτότυπο φάρμακο» ή off-patent. Η τιμή του μειώνεται δραστικά (στην Ελλάδα 50%).
Παράλληλα, με τη λήξη της πατέντας, δίνεται άμεσα η δυνατότητα για την κυκλοφορία πολλών ουσιωδώς όμοιων φαρμάκων (τα γνωστά ως γενόσημα ή generics) που παράγονται από εταιρείες οι οποίες δεν έχουν επενδύσει στην έρευνά τους. Τα πρωτότυπα off-patent φάρμακα παραμένουν, ωστόσο, πάντα το μέτρο σύγκρισης και το πεδίο αναφοράς των γενοσήμων.
Στο πλαίσιο της διαχείρισης και του ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης, τα κράτη συχνά θεσπίζουν αυστηρά μέτρα για τον προσδιορισμό των τιμών των φαρμάκων και τους όρους χορήγησής τους από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Από την άλλη πλευρά, η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας, αναφέρει ότι τα γενόσημα φάρμακα είναι σκευάσματα παρόμοια με τα πρωτότυπα, περιέχοντας την ίδια δραστική ουσία, γεγονός που συνεπάγεται και παρόμοια θεραπευτικά αποτελέσματα. Τα γενόσημα φάρμακα κυκλοφορούν νόμιμα μετά τη λήξη της εικοσαετούς προστασίας του διπλώματος ευρεσιτεχνίας (πατέντας) του πρωτοτύπου φαρμάκου αναφοράς. Χρησιμοποιούνται ευρέως από τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο, ως αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις έναντι των ακριβότερων πρωτότυπων φαρμάκων.
Αυτό που έγινε πριν από λίγες ημέρες με την αύξηση της συμμετοχής των ασθενών στην αγορά των γενόσημων φαρμάκων και το πήρε πίσω ο Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης με την υπουργική απόφαση της 16/02/2024 μπορεί αν μεταφραστεί σαν μια προσπάθεια ενίσχυσης των φαρμακευτικών εταιρειών (ειδικά εκείνων με τα γενόσημα).
Υπήρξαν φάρμακα που οι ασθενείς πλήρωσαν περισσότερο από όσο έπρεπε. Τι σημαίνει όμως πρέπει;
Όπως αναφέρει το Υπουργείο Υγείας στην ανακοίνωσή του, γιατί δεν κατέστη εφικτή η επικοινωνία μαζί του:
«Ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει το φτηνότερο γενόσημο. Αυτό δυνητικά δημιουργεί τον κίνδυνο ότι αν ένας ασθενής ή ο γιατρός του επιλέγει ένα ακριβότερο γενόσημο, η διαφορά επιβαρύνει τον ασθενή. Στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτή η βάση είναι πάρα πολύ μικρή, γιατί οι τιμές των γενοσήμων είναι χαμηλές και κοντά η μία με την άλλη. Σε κάποιες όμως οριακές περιπτώσεις αυτό θα μπορούσε δυνητικά να είναι και αρκετά μεγάλη επιβάρυνση.
Για να αποφύγουμε, λοιπόν, αυτήν την στρέβλωση, που δεν αποτελεί πολιτική μας βούληση, προσέθεσα σε νέα Υπουργική Απόφαση “κόφτη” στα 3 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι για τα γενόσημα φάρμακα η επιπλέον επιβάρυνση ενός ασθενούς δεν μπορεί να είναι περισσότερη από 3 ευρώ ανά σκεύασμα.
Στόχος μας είναι με την πολιτική διείσδυση των γενοσήμων φαρμάκων να εξοικονομήσουμε από την δαπάνη χώρο για την εισαγωγή καινοτόμων θεραπειών που θα τις έχει απόλυτη ανάγκη ο κόσμος. Όταν ο ασθενής χρειαστεί ένα καινοτόμο φάρμακο, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να του το δώσουμε».
Αυτό μεταφράζεται πως θέλει το Υπουργείο να εξοικονομήσει χρήματα με την αγορά γενοσήμων (στην περίπτωση που υπάρχουν) από τους ασθενείς, ώστε να δοθούν στην κάλυψη των πρωτοτύπων όπου είναι αναγκαίο…
Από την πλευρά της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας, ο πρόεδρός της Θεόδωρος Τρύφων αναφέρει σχετικά:
«Η πρόσφατη κατάργηση της αποζημίωσης των γενοσήμων στην λιανική τιμή, διόρθωσε μια στρέβλωση των τελευταίων ετών που σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούσε τα γενόσημα να κοστίζουν ακριβότερα για το Κράτος. Η διόρθωση της στρέβλωσης αυτής οδήγησε καταρχήν σε αύξηση της πρόσθετης συμμετοχής των ασθενών που όμως με νεότερη απόφαση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 ευρώ σε όρους μηνιαίας θεραπείας.
Τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο αξιοποιούν τα γενόσημα φάρμακα επιτυγχάνοντας την κάλυψη των αναγκών των ασθενών με χαμηλότερο κόστος έναντι των αντίστοιχων πρωτοτύπων. Δυστυχώς στη χώρα μας, παρά τις τεράστιες μειώσεις στις τιμές των γενοσήμων, η διείσδυση τους εξακολουθεί να είναι η χαμηλότερη μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.
Η πολύχρονη καθήλωση των τιμών των γενοσήμων σε συνδυασμό με τις τεράστιες, επιβαρύνσεις του rebate και του clawback που δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο, έχουν οδηγήσει εκατοντάδες γενόσημα στο όριο της βιωσιμότητας. Στις δυσμενείς αυτές συνθήκες θα πρέπει να προστεθούν, η δραματική αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω ενέργειας και πληθωρισμού καθώς και το κόστος της συμμόρφωσης με τις διαρκώς αυξανόμενες κανονιστικές απαιτήσεις για την ποιοτική παραγωγής.
Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες σήμερα καλύπτουν πάνω από 3,5 εκατ. ασφαλισμένους με αναγκαία φάρμακα που παράγονται με τις πιο αυστηρές ευρωπαϊκές προδιαγραφές ποιότητας ενώ εισπράττουν για τα περισσότερα από αυτά, καθαρά ποσά κάτω από 3 ευρώ για συσκευασίες μηνιαίας θεραπείας.
Σε όλη την Ευρώπη σήμερα λαμβάνονται μέτρα για την διασφάλιση της βιωσιμότητας των γενοσήμων καθώς η τυχόν διακοπή της κυκλοφορίας τους συνεπάγεται ένα τεράστιο κόστος για το σύστημα και τους ασθενείς, δεδομένου ότι η συνταγογράφηση θα μετακινηθεί σε ακριβότερες θεραπείες».
Εκ μέρους του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας, ο Γενικός Διευθυντής Μιχάλης Χειμώνας, δηλώνει πως:
«Η τιμολόγηση και αποζημίωση φαρμάκων είναι δικαίωμα κάθε χώρας στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, οι αρχικές τιμές για τα πρωτότυπα φάρμακα, καθώς και γι’ αυτά που έχουν χάσει την προστασία τους, κυμαίνονται στο μέσο όρο των 2 χαμηλότερων τιμών στην Ευρωζώνη. Τα δε γενόσημα φάρμακα τιμολογούνται στο 65% της τιμής του αντίστοιχου φαρμάκου αναφοράς. Επιπλέον, δια νόμου απαγορεύεται η αύξηση των τιμών. Το αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, για παράδειγμα, είναι ότι οι τιμές των προϊόντων εντός πατέντας που βρίσκονται στο ράφι του φαρμακείου είναι στο μισό του μέσου όρου της ΕΕ και στο 1/5 της τιμής στη Γερμανία και την Αυστρία.
Αναφορικά στο θέμα των αυξημένων συμμετοχών σε ορισμένα γενόσημα φάρμακα που προέκυψε μετά την εφαρμογή του τελευταίου Δελτίου Τιμών, όπως εξηγήσαμε και με ανακοίνωση που εξέδωσε ο Σύνδεσμος, σημειώνονται τα εξής:
- Η αναίρεση της εξίσωσης της λιανικής τιμής με την ασφαλιστική τιμή των γενοσήμων, διορθώνει μια πολυετή και σοβαρή στρέβλωση, εξαιτίας της οποίας, η αποζημίωση κάποιων γενοσήμων φαρμάκων κόστιζε στον ΕΟΠΥΥ ακριβότερα από τα πρωτότυπα σκευάσματα.
- Σε όλες τις υπό συζήτηση κατηγορίες φαρμάκων υπάρχουν επιλογές γενοσήμων αντίστοιχης θεραπευτικής αξίας που διασφαλίζουν την ελάχιστη δυνατή συμμετοχή για τον ασθενή.
- Το Υπουργείο Υγείας εφάρμοσε ένα νόμο που είχε ψηφιστεί το 2021, αλλά συνεχώς αναβάλλονταν η εφαρμογή του.
- Με την ρύθμιση μάλιστα που έκανε ο Υπουργός η συμμετοχή των ασθενών δεν θα υπερβαίνει τα τρία ευρώ (€ 3).
Ο ΣΦΕΕ έχει προτείνει τη σύσταση Ομάδας Εργασίας σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, για την αναθεώρηση της αρχιτεκτονικής του Καταλόγου Αποζημιούμενων Φαρμάκων, αφού η παρούσα δομή και φιλοσοφία αφενός είναι ξεπερασμένη αφετέρου ενέχει στρεβλώσεις. Ένα σύγχρονο μοντέλο αποζημίωσης θα οδηγήσει στον εξορθολογισμό και της συμμετοχής των ασθενών.
Σε γενικότερο πλαίσιο, τα τελευταία 11 χρόνια (2012-2023), η φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 65%, ενώ η δημόσια χρηματοδότηση μειώθηκε κατά 22%. Αυτό το κενό καλύπτεται από την υπερφορολόγηση των φαρμακευτικών εταιρειών μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων, αλλά και από τη συμμετοχή των ασθενών, όπως αυτή που μιλάμε τώρα».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
