THEPOWERGAME
Δύο μελέτες διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται ptau217 στο αίμα σχετίζονται με βλάβες στον εγκέφαλο που προκαλείται από τη νόσο Αλτσχάιμερ. Με περαιτέρω ανάπτυξη, οι αιματολογικές εξετάσεις που χρησιμοποιούν την πρωτεΐνη μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση της νόσου πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Οι ερευνητές εργάζονται στο να αναπτύξουν μια εξέταση αίματος για την ανίχνευση της νόσου του Αλτσχάιμερ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Η συχνότητα της νόσου του Αλτσχάιμερ συνεχίζει να αυξάνεται σε όλο τον κόσμο. Η ασθένεια αυτή τη στιγμή είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας στους ηλικιωμένους.
Οι αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ περιλαμβάνουν μη φυσιολογικές συστάδες (πλάκες αμυλοειδούς-β), μπερδεμένες δέσμες ινών (tau tangles) και τον τελικό θάνατο των νευρικών κυττάρων. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να οδηγήσουν σε προοδευτική μείωση της μνήμης και των δεξιοτήτων σκέψης.
Δεν υπάρχουν ακόμη θεραπείες για την επιβράδυνση ή την αναστροφή της εξέλιξης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Οι ερευνητές εργάζονται σε νέες θεραπείες μέσω κλινικών δοκιμών. Ωστόσο, καμία εξέταση αίματος δεν μπορεί επί του παρόντος να διαγνώσει το Αλτσχάιμερ πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Η απεικόνιση PET και οι δοκιμές που χρησιμοποιούν εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό της νόσου Αλτσχάιμερ πριν την ανάπτυξη της άνοιας.
Αλλά η απεικόνιση PET είναι ακριβή και η συλλογή ΕΝΥ είναι επεμβατική. Πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι οι μετρήσεις μιας ουσίας στο αίμα που ονομάζεται ptau181 έδειξαν πολλά υποσχόμενες ως τεστ Αλτσχάιμερ.
Οι επιστήμονες έχουν εξετάσει εάν μια άλλη μορφή της πρωτεΐνης tau, που ονομάζεται ptau217, μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως πρώιμος δείκτης της ανάπτυξης του Αλτσχάιμερ.
Και τα δύο βρίσκονται στα tau tangles που συσσωρεύονται στον εγκέφαλο και μπορούν να διαχυθούν στην κυκλοφορία του αίματος. Δύο νέες μελέτες εξέτασαν διαφορετικούς τρόπους μέτρησης του ptau217 σε δείγματα αίματος.
Στην πρώτη μελέτη, ερευνητές με επικεφαλής τον Dr. Oskar Hansson από το Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας εξέτασαν δείγματα αίματος από τρεις μελέτες που περιελάμβαναν περίπου 1.400 άτομα. Σ΄ αυτές περιλαμβάνονταν άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες άνοιες, καθώς και άτομα χωρίς γνωστικά προβλήματα. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν αντισώματα που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα για να ανιχνεύσουν τις πρωτεΐνες tau στα δείγματα.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι οι μετρήσεις ptau217 ήταν σχεδόν 90% ακριβείς στη διάκριση των ατόμων που αργότερα είχαν βλάβη από Αλτσχάιμερ που βρέθηκε στον εγκέφαλό τους μετά το θάνατο. Οι μετρήσεις αίματος του ptau217 ήταν επίσης περίπου 90% ακριβείς στη διάκριση ατόμων που αργότερα ανέπτυξαν συμπτώματα άνοιας. Και στις δύο ομάδες μελέτης, το ptau217 ήταν καλύτερο από το ptau181 – και εξίσου καλό με την απεικόνιση PET και τη δοκιμή ΕΝΥ – στον εντοπισμό ανάπτυξης Αλτσχάιμερ.
Τέλος, η ομάδα εξέτασε το ptau217 σε δείγματα από άτομα που φέρουν μια γενετική μετάλλαξη που προκαλεί πρώιμη εμφάνιση Αλτσχάιμερ. Τα επίπεδα του ptau217 συσχετίστηκαν με εκείνους που αργότερα ανέπτυξαν τη νόσο, έως και 20 χρόνια πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Στην άλλη μελέτη, μια ομάδα με επικεφαλής τον Dr. Nicolas Barthélemy και τον Randall Bateman από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις δοκίμασαν μια μέθοδο που χρησιμοποίησε φασματομετρία μάζας για τη μέτρηση του ptau217 στο αίμα 126 εθελοντών. Η τεχνική που ανέπτυξαν μπορεί να μετρήσει εξαιρετικά μικρές ποσότητες ptau217 στο αίμα.
Στις δοκιμές των πρώτων 36 συμμετεχόντων, οι μετρήσεις τόσο του ptau217 όσο και του ptau181 στο αίμα προέβλεπαν με ακρίβεια μεγαλύτερη από 90% ποιοι από τους συμμετέχοντες είχαν αλλαγές που οφείλονταν στη νόσο Αλτσχάιμερ που φάνηκαν από την απεικόνιση PET. Οι εξετάσεις άλλων 92 συμμετεχόντων χρησιμοποίησαν ακόμη μικρότερα δείγματα αίματος. Σε αυτές τις δοκιμές, μόνο τα επίπεδα ptau217 εντόπισαν με ακρίβεια άτομα των οποίων ο εγκέφαλος έδειξε βλάβη Αλτσχάιμερ σε τεστ απεικόνισης.
«Αυτή είναι μια διερευνητική μελέτη, αλλά πιστεύουμε ότι το φωσφορυλιωμένο tau217 είναι ένας πολλά υποσχόμενος στόχος για ένα πρώιμο διαγνωστικό τεστ», λέει ο Dr. Barthélemy.
Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να ελεγχθεί η ακρίβεια των μετρήσεων ptau217 σε μεγαλύτερους, φυλετικά και εθνοτικά διαφορετικούς πληθυσμούς. Απαιτούνται επίσης περισσότερες μελέτες για να κατανοηθεί πώς αλλάζουν τα επίπεδα του ptau217 κατά την ανάπτυξη της νόσου.