THEPOWERGAME
Έχοντας μόλις επιστρέψει από το Ετήσιο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Εναλλακτικών Χρηματοοικονομικών στην Ουτρέχτη, το οποίο παρείχε μια προεπισκόπηση των μελλοντικών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ρυθμιστικής προοπτικής όσον αφορά τα fintechs και την τεχνητή νοημοσύνη, η Έλενα Μαλίκοβα, Financial Analysis Project Manager with Chief Economist Team, EU Commission, μοιράζεται με τους αναγνώστες του powergame.gr, τη δική της οπτική αναφορικά με τους κινδύνους, αλλά και τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η παγκόσμια οικονομία.
Έχοντας ξεκινήσει την καριέρα της στην επενδυτική τραπεζική, πέρασε σύντομα στην αντίπερα όχθη των ρυθμιστικών αρχών. Μάλιστα ήταν μεταξύ των ανθρώπων που δούλεψαν για την υπόθεση της Apple που, με εντολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζητήθηκε από τον πολυεθνικό κολοσσό να πληρώσει 13 δισ. ευρώ σε αναδρομικούς φόρους στην Ιρλανδία. Αν και μειονότητα σε έναν ανδροκρατούμενο κλάδο, η ίδια έχει καταφέρει να κερδίσει το σεβασμό των συναδέλφων της αναλαμβάνοντας θέσεις ευθύνης στους κόλπους της ΕΕ.
Ασυμβίβαστη, πεισματάρα και εργασιομανής, θεωρεί ότι το γεγονός πως οι άνδρες έχουν εδραιώσει την παρουσία τους στην αγορά εργασίας, δεν είναι απόρροια των ικανοτήτων τους, αλλά της αυτοπεποίθησης και της επιμονής τους να διεκδικούν περισσότερο χώρο. Σε αποκλειστική συνέντευξη στο powergame.gr, η κα Μαλίκοβα, μιλά για τις εκτεταμένες προσπάθειες που γίνονται σε επίπεδο ΕΕ για τη βελτίωση της λειτουργίας των κεφαλαιαγορών και τον τερματισμό αθέμιτων πρακτικών, όπως το ξέπλυμα χρήματος, για το πώς η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζει τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, ενώ απαντά στο ερώτημα του πώς θα προσελκύσουμε περισσότερες γυναίκες στις οικονομικές επιστήμες.
- Κα Μαλίκοβα, ξεκινήσατε την καριέρα σας στην επενδυτική τραπεζική και μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers αποφασίσατε να μετακομίσετε στις Βρυξέλλες για να εργαστείτε στις ρυθμιστικές αρχές. Τι σας ώθησε να αλλάξετε πεδίο δράσης; Και πώς έχει αλλάξει η φιλοσοφία σας, όσον αφορά τον οικονομικό τομέα;
Το φθινόπωρο του 2008, καθόμουν μπροστά από τις πολλές οθόνες μου στην τράπεζα στην Ελβετία όπου δούλευα. Η οθόνη με μετοχές σε τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της δικής μου, αναβόσβηνε κόκκινη, καθώς επικρατούσε πανικός στις πωλήσεις. Την ίδια στιγμή, η οθόνη μου στο Reuters έδειχνε τη Neelie Kroes, την τότε επικεφαλής του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού, η οποία αποφάσιζε για τη διάσωση των τραπεζών. Κατάλαβα ότι το κέντρο βάρους είχε μετατοπιστεί από τον χώρο των συναλλαγών στον ρυθμιστή και ήθελα να βρίσκομαι στην καρδιά των γεγονότων.
Όταν έφτασα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έπαθα ένα πολιτισμικό σοκ. Σε έναν χώρο συναλλαγών τα πράγματα είναι ασπρόμαυρα. Ξέρεις πόσα βγάζεις κάθε στιγμή, σε πραγματικό χρόνο. Οι άνθρωποι είναι άμεσοι και υπάρχει λίγος δρόμος για τη χαμένη αναπνοή. Υπάρχει ένα μείγμα αγένειας και χιούμορ. Η Επιτροπή είναι το αντίθετο κατά κάποιο τρόπο: ευγενική, όχι και τόσο αστεία, αλλά συνολικά είναι ένα πιο υγιές και σεβαστό περιβάλλον εργασίας.
- Υπάρχουν διασφαλίσεις σε επίπεδο ΕΕ για τον περιορισμό των οικονομικών σκανδάλων και των κακών πρακτικών; Ήσασταν μεταξύ των ανθρώπων που δούλεψαν για την υπόθεση της Apple, που με εντολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης τής ζητήθηκε να πληρώσει 13 δισεκατομμύρια ευρώ σε αναδρομικούς φόρους στην Ιρλανδία. Υπάρχουν παρόμοιες περιπτώσεις που εξετάζετε;
Γίνονται εκτεταμένες προσπάθειες σε επίπεδο ΕΕ για τη βελτίωση της λειτουργίας των κεφαλαιαγορών και τον τερματισμό αθέμιτων πρακτικών όπως το ξέπλυμα χρήματος. Όσον αφορά στη βιομηχανία τεχνολογίας και τους φόρους, γνωρίζουμε ότι ο κλάδος υπερμεγέθυσε τα κέρδη του και επίσης τις δυνατότητες μετατόπισης κερδών και φοροαποφυγής. Αλλά δεν γνωρίζω ότι υπάρχει κάποια παρόμοια υπόθεση.
- Εφόσον ασχολείστε με την ανάλυση δεδομένων, πώς η τεχνολογία γίνεται αναπόσπαστο μέρος της χρηματοοικονομικής βιομηχανίας και τι είδους εφαρμογές θα έχει η τεχνητή νοημοσύνη;
Η τεχνητή νοημοσύνη έχει μεγάλες δυνατότητες να φέρει καινοτομία, δίνοντας πρόσθετες δυνατότητες στους νεοφερμένους στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Ο χρηματοπιστωτικός κλάδος εξακολουθεί να είναι πολύ συγκεντρωμένος, με όλους τους συστημικούς κινδύνους που αυτό συνεπάγεται, επομένως είμαι ενθουσιασμένη που βλέπω αναστάτωση από δυναμικά fintech. Μόλις επέστρεψα από το Ετήσιο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Εναλλακτικών Χρηματοοικονομικών στην Ουτρέχτη, το οποίο παρείχε μια προεπισκόπηση των μελλοντικών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ρυθμιστικής προοπτικής όσον αφορά τα fintechs και την τεχνητή νοημοσύνη. Συνολικά, όσον αφορά στην τεχνητή νοημοσύνη, η Ευρώπη τα πηγαίνει πολύ καλά ιδιαίτερα στα χρηματοοικονομικά. Αυτό έχει να κάνει με έξυπνες ρυθμιστικές κινήσεις που κάνει η ΕΕ στον τομέα των συστημάτων πληρωμών. Η πρόκληση είναι να διατηρηθεί αυτό το ρυθμιστικό περιβάλλον υψηλής ποιότητας και από αυτή την άποψη το επόμενο βήμα είναι ο νόμος AI.
- Παράλληλα, εστιάζετε την προσοχή σας σε συγχωνεύσεις και εξαγορές μεταξύ εταιρειών. Πόσο αυξήθηκε ο αριθμός τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας; Πιστεύετε ότι αυτή είναι μια πολιτική που θα δούμε να υιοθετείται όλο και περισσότερο τα επόμενα χρόνια;
Οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές είναι πολύ κυκλικές. Αυτό σημαίνει ότι όταν η οικονομία πάει καλά, υπάρχουν περισσότερες συγχωνεύσεις. Αυτό που είναι ενδιαφέρον για την πανδημία είναι ότι παρόλο που η πραγματική οικονομία δυσκολευόταν, τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και οι μετοχές των εταιρειών συνέχισαν να αυξάνονται σε αξία.
Οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές ακολουθούν τις ανοδικές χρηματιστηριακές αγορές που συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και είδαμε αύξηση των συγχωνεύσεων και εξαγορών τα τελευταία χρόνια.
- Το 2022 εξακολουθεί να υπάρχει μια προκατειλημμένη αντίληψη ότι στις γυναίκες δεν αρέσουν τα μαθηματικά ή ότι δεν είναι καλές στα μαθηματικά. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποια είναι η πραγματικότητα;
Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι που άκουσα ακόμη και από συναδέλφους οικονομολόγους στην Επιτροπή. Οι αναγνώστες σας γνωρίζουν ότι αυτή η απλοϊκή αντίληψη έχει φυσικά αποδειχθεί εσφαλμένη από την ακαδημαϊκή έρευνα. Γιατί λοιπόν μένει αυτή η ιδέα;
Θα μπορούσα να πω ότι σχετίζεται με την ανατροφή και τα επίμονα κοινωνικά στερεότυπα. Αλλά νομίζω ότι έχει να κάνει και με την εξουσία. Οι άνδρες μπορεί να χάνουν τη νομική μάχη για την ισότητα των φύλων, οπότε παρηγορούν τους εύθραυστους εγωισμούς τους με παραμύθια για την ανωτερότητά τους.
Αυτό που προκύπτει σε ορισμένες έρευνες είναι πως οι επιδόσεις σε κλάδους που σχετίζονται με τα μαθηματικά, όπως τα οικονομικά, έχουν να κάνουν με συμπεριφορές όπως η αυτοπεποίθηση.
Από την πλευρά μου, παρατηρώ συχνά μια διαφορά στην αυτοπεποίθηση μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αν το απλοποιήσω: οι άντρες μιλούν για να μιλάνε και να παίρνουν χώρο πιο συχνά από τις γυναίκες. Βοηθά την καριέρα των ανδρών. Μια λύση για την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ των φύλων θα μπορούσε να είναι οι γυναίκες να μιμηθούν αυτήν την ανεύθυνη και αλαζονική συμπεριφορά. Αλλά δεν ακούγεται σαν μια εξαιρετική λύση για την κοινωνία συνολικά. Προσωπικά, πιστεύω σε γεγονότα και αριθμούς και λιγότερο στο ποζάρισμα. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες πρέπει να τηρούν υψηλά πρότυπα επιμέλειας.
- Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν εισάγαμε περισσότερες γυναίκες στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, τόσο σε επίπεδο απόδοσης όσο και σε επίπεδο λήψης αποφάσεων;
Ίσως έχουμε σύντομα την ευκαιρία να δούμε. Το SRB (Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης), το ΔΝΤ, η ΕΚΤ, όλα έχουν γυναίκες επικεφαλής. Τούτου λεχθέντος, ο ιδιωτικός τομέας δεν ακολούθησε αυτό το παράδειγμα προς το παρόν.
Θα γίνω 40 την επόμενη χρονιά και από τη γενιά μου θυμάμαι τα λόγια του τότε Διευθύνοντος Συμβούλου της Deutsche Bank Γιόζεφ Άκερμαν: «Οι γυναίκες στο διοικητικό μας συμβούλιο θα το έκαναν πιο όμορφο και πιο πολύχρωμο». Την ίδια περίπου στιγμή που το είπε αυτό ο Άκερμαν, είχα την εμπειρία του Διευθύνοντος Συμβούλου μιας άλλης μεγάλης γερμανικής τράπεζας να «γίνεται μοβ» όταν παρουσίαζα μια πολύ τεκμηριωμένη αξιολόγηση της φερεγγυότητας του προβληματικού ιδρύματός του.
Οπότε από την προσωπική μου εμπειρία δεν μπορώ να συμφωνήσω με τον Άκερμαν. Η ύπαρξη περισσότερων γυναικών στα διοικητικά συμβούλια μπορεί να κάνει τη χρηματοπιστωτική βιομηχανία λιγότερο πολύχρωμη, με καλό τρόπο. Μπορεί να υπάρχει λιγότερη οξυθυμία και εγωισμός. Η ισορροπία των φύλων θα μπορούσε να καταστήσει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα λιγότερο ευάλωτα στην ανάληψη υπερβολικών κινδύνων. Αλλά αυτό δεν αφορά μόνο τον αριθμό των γυναικών. Πρόκειται για φεμινιστική ηγεσία. Οι ποσοστώσεις είναι αρχή, αλλά όχι τέλος. Η κοινωνία πρέπει να αλλάξει προς όφελος όλων.
- Πού βρίσκεται η Ευρώπη σε θέματα ισότητας και συμπερίληψης; Είστε ικανοποιημένη με την πρόοδο που έχει σημειωθεί;
Όσον αφορά στο φύλο, τουλάχιστον εκεί τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ανησυχώ περισσότερο για τις ρατσιστικές μειονότητες που δεν εκπροσωπούνται στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Χρειαζόμαστε μια λιγότερο μονολιθική κουλτούρα. Η ΕΕ μπορεί να είναι ένας χώρος συγκεντρωτικής λήψης αποφάσεων, αλλά δεν θα πρέπει να είναι ένας χώρος συγκεντρωτικής σκέψης. Το διαφορετικό είναι καλό.
- Τι συμβουλή θα δίνατε σε μια γυναίκα που αγωνίζεται για τη θέση της σε έναν ανδροκρατούμενο κλάδο, όπως τα οικονομικά; Αν μπορούσατε να γυρίσετε τον χρόνο πίσω, τι θα κάνατε διαφορετικά;
Αγνοήστε τους ανθρώπους που σας επικρίνουν. Ως κοινωνία, είμαστε πιο επικριτικοί και απαιτητικοί στον εργασιακό χώρο απέναντι στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Έχω νιώσει την πλήρη ισχύ αυτής της μεροληψίας στην εμπειρία μου με τις διοικητικές ευθύνες. Ήμουν τυχερή που είχα υποστήριξη από διευθυντές που πίστεψαν σε μένα, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης από τη Μαργκρέτε Βεστάγκερ. Αλλά οι αρνητικές συμπεριφορές με επηρέασαν. Το να χτυπάς άντρες στο δικό τους παιχνίδι σε καίει. Οπότε η μόνη συμβουλή που προσπαθώ να ακολουθήσω τον εαυτό μου είναι να συνεχίσω και να χτίσω το δικό μου μονοπάτι.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
