THEPOWERGAME
«Νομίζω ότι θα συμβεί αρκετά γρήγορα. Θα συμβεί μέσα σε εβδομάδες, όχι μέσα σε μήνες». Με αυτά τα λόγια η Φινλανδή πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν, μιλώντας στον Τύπο από τη Στοκχόλμη, όπου συναντήθηκε με τη Σουηδή ομόλογό της, Μαγκνταλένα Άντερσον, περιέγραψε κάτι μέχρι πρότινος ανήκουστο για τη χώρα της, η ουδέτερη στάση της οποίας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα, γέννησε τον όρο «Φινλανδοποίηση». Το ενδεχόμενο ένταξης στο ΝΑΤΟ και μάλιστα με ταχείες διαδικασίες, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μετέβαλε τάχιστα τη φινλανδική κοινή γνώμη και η πιθανότητα να γίνει η χώρα το 31ο μέλος της Συμμαχίας χαίρει πλέον της υποστήριξης άνω του 60% της κοινής γνώμης (μία έρευνα κατέγραψε ποσοστό 68%) όταν το αντίστοιχο ποσοστό, παλιότερα, δεν ξεπερνούσε το 30%.
Ποσοστό πολύ σημαντικό για μία χώρα που απελευθερώθηκε από 150ετή ρωσική κυριαρχία το 1917, αλλά δέχθηκε ακόμη μία εισβολή από τη Σοβιετική Ένωση το 1939, χάνοντας εδάφη και οδηγούμενη, υπό την απειλή νέας ρωσικής επιθετικότητας, στην τήρηση ουδέτερης στάσης σε όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της Δύσης έγινε με την ένταξη στην ΕΕ. Ίσως τώρα, εκτιμούν οι αναλυτές, ήρθε η στιγμή και για το αμυντικό άνοιγμα προς τη Δύση.
Η 36χρονη Σοσιαλδημοκράτης πολιτικός Μαρίν, η οποία έγινε η νεότερη πρωθυπουργός της Ευρώπης το Δεκέμβριο του 2019, όταν ο Άντε Ρίνε αναγκάστηκε να παραιτηθεί έχοντας χάσει την υποστήριξη ενός από τα πέντε κόμματα της κυβερνητικής συμμαχίας του, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πρωτόγνωρο ενδεχόμενο για τη χώρα.
Η Ρωσία διεμήνυσε ήδη, μέσω του στενού συμμάχου του Πούτιν και πρώην πρωθυπουργού και προέδρου Νμτίτρι Μεντβέντεφ, πως «αν η Σουηδια και η Φινλανδία γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ, το μήκος των χερσαίων συνόρων της Συμμαχίας θα υπερδιπλασιαστεί» (η Φινλανδία μοιράζεται με τη Ρωσία 1.360 χλμ. συνόρων), με αποτέλεσμα όπως είπε, η Ρωσία όχι μόνο να πρέπει να ενισχύσει τις χερσαίες και τις εναέριες αμυντικές δυνάμεις, και να αναπτύξει ναυτικές δυνάμεις στα νερά του Κόλπου της Φινλανδίας». Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Δεν θα είναι πλέον δυνατό να μιλάμε για ελεύθερο από πυρηνικά καθεστώς στη Βαλτική».
Άλλωστε η Ρωσία, όπως το έθεσε την Παρασκευή ο επικεφαλής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς, διαθέτει πολλά –γύρω στα 2.000, υπολογίζουν οι Αμερικανοί– τακτικά πυρηνικά όπλα, δηλαδή ισχύος μικρότερης από τη βόμβα που ερρίφθη στη Χιροσίμα. Το στρατιωτικό δόγμα της θεωρητικά δεν αποκλείει τη χρήση πυρηνικού όπλου μικρής ισχύος για την ανάκτηση του πλεονεκτήματος σε περίπτωση συμβατικού πολέμου με τη Δύση.
Τα ρωσικά πυρηνικά και το Καλίνινγκραντ
Από την άλλη, ο θύλακας του Καλίνινγκραντ, ο οποίος σε περίπτωση ένταξης των δύο βορειοευρωπαϊκών κρατών θα βρεθεί ακόμη περισσότερο αποκλεισμένος από τη ρωσική πρόσβαση, διαθέτει αποθήκες πυρηνικών όπλων. «Πάντοτε διατηρούσε (η Ρωσία) πυρηνικά όπλα στο Καλίνινγκραντ… η διεθνής κοινότητα, οι χώρες της περιοχής, το γνωρίζουν καλά» σημείωσε ο υπουργός Άμυνας της γειτονικής Λιθουανίας Αρβίντας Ανουσάουσκας. «Τα χρησιμοποιούν ως απειλή».
Αν θα τα χρησιμοποιούσαν και στην πράξη ή όχι, είναι άλλη υπόθεση. Πιθανότερο θεωρείται η Ρωσία να εξαπολύσει μία σειρά μέτρων αποσταθεροποίησης της γειτονικής χώρας, όπως έκανε ήδη την προπερασμένη Παρασκευή, όταν ένα ρωσικό αεροσκάφος παραβίασε τον εναέριο χώρο της, την ώρα που κυβερνοεπίθεση πιθανολογούμενης ρωσικής προέλευσης έπληξε τις ιστοσελίδες των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, καθώς και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες.
Ήταν η μέρα που ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι απευθύνθηκε στο φινλανδικό κοινοβούλιο, ενώ ήδη είχε αρχίσει να αναφέρεται το ενδεχόμενο νατοϊκής ένταξης.
Η Ρωσία θα επιδιώξει και αποσταθεροποιήσει το ενταξιακό αίτημα κατά την περίοδο της «γκρίζας ζώνης» μεταξύ της υποβολής του αιτήματος και της επικύρωσής του από τη Βορειοατλαντική Συμμαχία, εκτίμησε ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών, Πέκα Χααβίστο. Ίσως γι’ αυτό η κυρία Μαρίν μίλησε για μία διαδικασία που θα διαρκέσει εβδομάδες, αντί για μήνες.
Από την άλλη, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλντενμπεργκ αλλά και αρχηγοί κρατών-μελών της Συμμαχίας έχουν διαβεβαιώσει και τις δύο Σκανδιναβές πρωθυπουργούς πως η «πόρτα» της συμμαχίας είναι ανοιχτή γι’ αυτές. Σύμφωνα με την Ελίζαμπεθ Μπράου από το American Enterprise Institute, η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία δίνει στις δύο χώρες το πλεονέκτημα της γρήγορης εισδοχής στη Συμμαχία, σε αντίθεση με τις μακρόσυρτες ενταξιακές διαδικασίες, στις οποίες υποβλήθηκαν οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής, όταν εντάχθηκαν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, από τα τέλη της δεκαετία του ΄90 ως τα μέσα της δεκαετίας 2000.
Για τη Σουηδία, η οποία επί δεκαετίες ακολουθούσε πολιτική σύμπλευσης με τη Φινλανδία στο θέμα της στρατιωτικής ουδετερότητας, γράφει στο Politico, είναι η ευκαιρία -δεδομένης της φινλανδικής μεταστροφής- να προχωρήσουν τάχιστα σε μία ενταξιακή διαδικασία, από την οποία σίγουρα και το ΝΑΤΟ έχει αρκετά να κερδίσει. Η Ρωσία, από την άλλη, παρότι είδε την απειλή της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ να απομακρύνεται, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο να δει τις δύο γειτονικές Σκανδιναβικές χώρες στα βορειοδυτικά να την κυκλώνουν και από εκεί με νατοϊκά εδάφη.
Ο πόλεμος υπήρξε καταλυτικός στη μεταστροφή του κλίματος. Ήδη την περασμένη εβδομάδα, η φινλανδική κυβέρνηση συμφώνησε σε αύξηση κατά 40% των αμυντικών δαπανών ως το 2026, ενώ από τους 200 βουλευτές του φινλανδικού κοινοβουλίου, μόνον οι έξι τίθενται πλέον ανοιχτά κατά της ένταξης στο ΝΑΤΟ, σε μέτρηση που διενήργησε η δημόσια ραδιοτηλεόραση Yle.
Έτσι με ορίζοντα την σύνοδο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στη Μαδρίτη, στις 29-30 Ιουνίου, θεωρείται πλέον πιθανό να ανακοινωθεί τότε η ένταξη ενός νέου μέλους, της Φινλανδίας, ενώ και στη Σουηδία -όπου βρίσκεται επίσης στην εξουσία κυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών- η συζήτηση βρίσκεται επί τάπητος. Ο αναπληρωτής αρχηγός του κυβερνώντος κόμματος, Τομπάις Μπάουντιν, είπε πως είναι σε εξέλιξη ένας ευρύτερος «διάλογος για την πολιτική ασφαλείας» της χώρα, ο οποίος ωστόσο, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι.
Ποιες είναι οι δύο κυρίες της σκανδιναβικής πολιτικής
Έτσι την περασμένη Τετάρτη, δύο γυναίκες πολιτικοί αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους, βρέθηκαν να συζητούν μία παρόμοια προοπτική. Η Μαρίν μεγάλωσε σε οικονομική στενότητα, από μία μητέρα που πήρε διαζύγιο από τον αλκοολικό πατέρα της και στη συνέχεια έκανε σχέση με μία άλλη γυναίκα. Στη διάρκεια των σπουδών της, η μετέπειτα πολιτικός εργαζόταν ως πωλήτρια για να τα βγάλει πέρα, ενώ η ένταξή της στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα πυροδότησε μία ιδιαίτερα επιτυχημένη πολιτική σταδιοδρομία.
Εξελέγη βουλευτής σε ηλικία 25 ετών και το 2019, αντιπρόεδρος τότε του κόμματος, επελέγη για το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών. Το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, ανελίχθηκε στην πρωθυπουργία. Στην προσωπική της ζωής είναι παντρεμένη με τον επιχειρηματία και πρώην ποδοσφαιριστή Μάρκους Ραϊκόνεν και μητέρα ενός μικρού παιδιού.
Σήμερα θεωρείται εκπρόσωπος της νέας γενιάς, των Millenials. Τον Οκτώβριο του 2020, είχε να αντιμετωπίσει μία σεξιστική διαμάχη με αφορμή φωτογράφησή της σε γυναικείο περιοδικό, φορώντας ένα αποκαλυπτικό ντεκολτέ, που θεωρήθηκε «ακατάλληλο» για μία πρωθυπουργό. «Ποιός είπε πως οι γυναίκες πολιτικοί πρέπει να είναι βαρετές;», σχολίασαν όσοι την υποστήριξαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δημιουργώντας το hashtag #Imwithsanna και ποζάροντας με τον ίδιο τρόπο και παρόμοια αμφίεση μπροστά από τον φωτογραφικό φακό.
Από την άλλη, η Σάνα Μαρίν απολογήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, επειδή επέλεξε να βγει έξω να διασκεδάσει, χορεύοντας μέχρι πρωίας, λίγες ώρες αφότου ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Πέκα Χααβίστο διαγνώστηκε θετικός στον κορονοϊό.
Η Σουηδή Μαγκνταλένα Άντερσον, πάλι, έγινε η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Σουηδίας το Νοέμβριο του 2021 με 117 ψήφους υπέρ, 57 αποχές, 174 κατά και μία απουσία, σε μία χώρα όπου οι πολιτικές ισορροπίες είχαν οδηγήσει το 2018 σε σχηματισμό κυβέρνησης με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών.
Προηγουμένως η Άντερσον είχε θητεύσει στο Υπουργείο Οικονομικών, όπου απέκτησε τη φήμη μιας πολύ «οικονόμου» Υπουργού. Μεταξύ άλλων είχε δηλώσει στο παρελθόν, σε μία νύξη και για την Ελλάδα την εποχή των οφειλών προς το ΔΝΤ: «Εκείνος που χρωστάει δεν είναι ελεύθερος».