Κάτι δυνατό σε επίπεδο πληρωμών ετοιμάζεται στην Ευρώπη, ή τουλάχιστον προς αυτήν την κατεύθυνση καλείται να κινηθεί η Γηραιά Ήπειρος, προκειμένου να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ, αλλά και την Κίνα, που πρωτοστατούν μέσα από την κυριαρχία πιστωτικών καρτών ή εθνικών συστημάτων πληρωμών.
Το στίγμα αυτό έδωσε πρόσφατα η ίδια η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, που στην ουσία προανήγγειλε το επόμενο βήμα της ευρωζώνης στον χώρο των payments, έναν χώρο που είναι διεθνώς σε αναβρασμό, υιοθετώντας νέες τάσεις και προκλήσεις.
Την ίδια στιγμή που η Ε.Ε. έχει ανοίξει τον διάλογο για το ψηφιακό ευρώ, παράλληλα με τις συζητήσεις για τραπεζική ενοποίηση και για την προώθηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, ανεβαίνει στην ατζέντα το θέμα της εξεύρεσης μιας ευρωπαϊκής λύσης, απέναντι σε άλλες εθνικές ή εν γένει παγκόσμιες μονοπωλιακές καταστάσεις, που όμως απορροφούν την πλειονότητα των πληρωμών των ευρωπαϊκών συναλλαγών.
Τόσο η Ευρώπη, όσο και η επιμέρους ελληνική αγορά, που μας αφορά, πραγματοποιεί σχεδόν όλες τις πληρωμές μέσω πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση κερδών των διεθνούς εμβέλειας αμερικανικών πολυεθνικών Visa και Mastercard, που είναι οι κυρίαρχες δυνάμεις στον κόσμο του πλαστικού χρήματος (το duopoly, που αναφέρουν αναλυτές).
Εν τω μεταξύ, σήμερα η «μόδα» και η συγκυρία επιτάσσει τα e-wallets, τα πολύ εύχρηστα apple pay/google pay/garmin pay και ό,τι άλλο αντίστοιχο σε ψηφιακό πορτοφόλι βγει σε application, αλλά και εκεί «στυλοβάτης» είναι ο κόσμος της κάρτας, με τα διεθνή σχήματα καρτών να συλλέγουν τους καρπούς των εσόδων. Kαι μάλιστα τα έσοδα που βγάζουν μέσω των wallets είναι περισσότερα και από τη μεμονωμένη χρήση κάρτας, διότι οι προμήθειες που εισπράττουν είναι υψηλότερες.
Ανταγωνιστικά στις κάρτες είναι τα συστήματα άμεσων πληρωμών, τα (A2A) Account to Account, που λειτουργούν στη βάση μεταφοράς πίστωσης από Iban σε Iban, καθώς και το QR code, ένας κωδικός σάρωσης που επιτρέπει άμεσα, με διαφάνεια και ασφάλεια την οποιαδήποτε πληρωμή (αρκεί να υπάρχει η σχετική πλατφόρμα να το υποστηρίζει). Όλη η Κίνα σήμερα, παραδοσιακή αγορά που για δικούς της λόγους δεν είχε αφήσει πρόσβαση στο πλαστικό χρήμα, πληρώνει με QR code, όταν η Ελλάδα -και πολλές άλλες ευρωπαϊκές αγορές- ακόμη χτίζει τα δικά της συστήματα. Ινδία και Κίνα, πάντως, δείχνουν τον δρόμο. Με UPI και Alipay, ο ανταγωνισμός για δωρεάν συναλλαγές δείχνει τον δρόμο. Διότι instant payments σημαίνει δωρεάν πληρωμές (για τους καταναλωτές) και ελάχιστες προμήθειες (πολύ μικρότερες των παρόχων καρτών για τους εμπόρους ή τις επιχειρήσεις).
IRIS, το ελληνικό όχημα πληρωμών
Επιμέρους ευρωπαϊκές αγορές που έχουν συστήματα άμεσων πληρωμών, όπως το δικό μας IRIS, που είναι σε φάση εμπλουτισμού και υιοθέτησης νέας τεχνολογίας, ώστε να καταστεί το ελληνικό όχημα πληρωμών, έχουν ήδη βλέψεις επέκτασης σε άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και στην ελληνική. Σχέδια επέκτασης των συνόρων πληρωμών, με σκοπό τη διεκδίκηση νέας πελατείας και τον πολλαπλασιασμό εσόδων από τη υλοποίηση πληρωμών. Γνωστά ευρωπαϊκά brands εθνικών συστημάτων πληρωμών, το ισπανικό Bizum, το πορτογαλικό ΜΒWAY, αλλά και το ιταλικό bankomat pay.
Λίγους μήνες πριν, το ελληνικό IRIS, το σύστημα άμεσων πληρωμών της ΔΙΑΣ (Η ΔΙΑΣ είναι ο εθνικός εκκαθαριστής διατραπεζικών συναλλαγών) δέχτηκε… πρόσκληση από το Europa Project, για να συνδεθεί στο άρμα αυτό που δημιούργησαν οι 3 παραπάνω χώρες, ενοποιώντας τα δικά τους εθνικά συστήματα. Αν το Europa Project ως εναλλακτική πρόταση των χωρών του Νότου πετύχει και εξελιχθεί, θα έχει πολύ ενδιαφέρον αν θα πυροδοτήσει κάτι αντίστοιχο από άλλες χώρες της κεντρικής ή Βόρειας Ευρώπης. Σε κάθε περίπτωση, μιλάμε για αναβρασμό στα payments.
Η Λαγκάρντ απέναντι σε Visa, Mastercard, Paypal και Alipay
Από την Ιρλανδία… όπου μίλησε στην εκπομπή The Pat Kenny Show του Newstalk, η πρόεδρος της ΕΚΤ απηύθυνε πρόσκληση για μια επανάσταση στον χώρο των πληρωμών -ικανή να σπάσει τα δεσμά της εξάρτησης από τις αμερικανικές και κινεζικές πλατφόρμες πληρωμών, όπως είναι οι Visa, Mastercard, Paypal, αλλά και το κινεζικό, ιδιαίτερα ανταγωνιστικό σύστημα Alipay.
Σύμφωνα με την ίδια, η Ευρώπη θα πρέπει να χτίσει τη δική της εναλλακτική, για να εξασφαλίσει οικονομική κυριαρχία, και μάλιστα περιέγραψε την προτροπή αυτήν ως «πορεία απέναντι στην ανεξαρτησία». Μια κίνηση που συνδυαστικά με την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών μπορεί να έχει προστιθέμενη αξία στις συναλλαγές έως 3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και να ανοίξει τον δρόμο στη δημοσιονομική ενοποίηση.
Αυτό που «σηκώνει» ως θέμα τώρα η σιδηρά κυρία της ΕΚΤ είναι κάτι που το αντιλαμβάνονται τα κράτη μέλη και οι αγορές, ειδικά σήμερα, που τα εθνικά συστήματα πληρωμών τείνουν να ανταγωνίζονται εντονότερα την παντοδυναμία των γνωστών πιστωτικών καρτών.
Όλη η παντοδυναμία σήμερα των πληρωμών είναι… εκτός Ευρώπης, καθώς τόσο τα brands της Visa και της Mastercard, όσο και των εφαρμογών PayPal και Alipay ελέγχονται είτε από αμερικανικές, είτε από κινέζικες εταιρίες.
Με αφορμή την Ένωση των Κεφαλαιαγορών, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητεί μια λύση και, αν ληφθεί υπ’ όψιν η έρευνα του EPRS, της Υπηρεσίας Ερευνών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, μια βαθύτερη ενοποίηση στα συστήματα πληρωμών θα μπορούσε να παράξει επιπλέον ΑΕΠ, ύψους 2,8 τρισ. ευρώ έως το 2032. Άλλωστε, μόνο από την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης κινήθηκαν κεφάλαια 321 δισ. ευρώ.
