Από τους περίπου πέντε εκατομμύρια ενεργούς Αριθμούς Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) που υπάρχουν στην Ελλάδα, οι 2,7 εκατομμύρια έχουν οφειλές στους servicers που διαχειρίζονται τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών. Δηλαδή, περισσότεροι από τους μισούς ενεργούς επαγγελματικά Έλληνες παραμένουν στο κόκκινο με ό,τι αυτό σημαίνει για το τραπεζικό σύστημα (που δεν μπορεί να τους δώσει δάνεια ή άλλες υπηρεσίες πίστωσης, για παράδειγμα) και την ελληνική οικονομία. Μέσω και του προγράμματος «Ηρακλής» οι τράπεζες βελτίωσαν την εικόνα τους, αλλά ταυτόχρονα για να αναπτυχθούν θέλουν και πελατεία που θα είναι σε θέση να δανειοδοτηθεί, κ.ά.
Τα συγκεκριμένα κόκκινα δάνεια έχουν περάσει σε ξένα funds που έχουν αναθέσει τη διαχείρισή τους στους γνωστούς servicers. Οι τελευταίοι βάλλονται πανταχόθεν χωρίς να μπορούν να πουν κουβέντα! Κάποιοι τους θεωρούν «κοράκια», επειδή βγάζουν ακίνητα σε πλειστηριασμούς. Κάποιοι άλλοι (ενίοτε και οι ίδιοι που τους χαρακτηρίζουν «κοράκια»!) υποστηρίζουν πως αργούν να ξεκαθαρίσουν σπίτια και να τα βγάλουν στην αγορά, όταν η χώρα αντιμετωπίζει μεγάλο στεγαστικό πρόβλημα με τις τιμές να εκτινάσσονται. Η πολιτεία παρεμβαίνει ενίοτε πυροσβεστικά με κανόνες και πλαίσιο, όπως η νομοθεσία για ευάλωτους δανειολήπτες, κ.ά. Ωστόσο, ουσιαστική λύση στο πρόβλημα δεν δίνεται και κάποια στιγμή θα έρθει η ώρα της αλήθειας!
Στα χαρτοφυλάκια των funds παραμένουν σήμερα κόκκινα δάνεια περίπου 90 δισ. ευρώ, ενώ κάθε χρόνο ρυθμίζονται δάνεια που δεν ξεπερνούν τα 6,5 – 7 δισ. ευρώ. Με τους σημερινούς ρυθμούς, δηλαδή, θα χρειαστούν περισσότερα από 10 χρόνια μέχρι να ξεκαθαρίσει μεγάλο τμήμα των κόκκινων δανείων που επιβαρύνουν σήμερα την οικονομία, όσο και αν δεν θέλουμε να το σκεφτόμαστε. Για να επιταχυνθεί το ξεκαθάρισμα θα χρειαστούν νέες ρυθμιστικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες, παράλληλα με την προστασία όσων ανήκουν πραγματικά στην κατηγορία των ευάλωτων δανειοληπτών.
Τα τραπεζικά στελέχη και οι διοικήσεις των servicers υποστηρίζουν πως αν δεν αυξηθεί συνολικά η ρευστότητα στην αγορά ώστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν στους πλειστηριασμούς και κοινοί θνητοί, θα συνεχιστεί η σημερινή εικόνα που μεγάλο ποσοστό ακινήτων πάει στα λεγόμενα «κοράκια», τα μεγάλα πορτοφόλια που έχουν τη ρευστότητα που απαιτεί ο νόμος. Τι λέει ο νόμος; Για να διεκδικήσεις ένα ακίνητο από πλειστηριασμό πρέπει να έχεις στα χέρια σου, πριν αρχίσει η διαδικασία, επιταγή με τα τρία πέμπτα της τιμής εκκίνησης. Πόσοι έχουν αυτά τα χρήματα;
Για να αυξηθεί η ρευστότητα χρειάζεται π.χ. αλλαγή του θεσμικού πλαισίου ώστε να απαιτείται χαμηλότερο ποσό ώστε να διεκδικήσεις ένα ακίνητο σε πλειστηριασμό ή χρηματοδοτικά εργαλεία που θα στηρίζουν κοινούς θνητούς που θέλουν να αγοράσουν σπίτι από πλειστηριασμό. Όμως η πολιτεία και οι τράπεζες κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν λόγω της αρνητικής χροιάς που έχει η λέξη «πλειστηριασμός». Μάλιστα, η διοίκηση μιας τράπεζας που σκέφτηκε να βγάλει ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα στήριξης για συμμετοχή σε πλειστηριασμούς βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα και το μάζεψε ακαριαία!
Η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους σήμερα καταλήγουν άγονοι οι έξι στους δέκα πλειστηριασμούς. «Τα κοράκια δεν βιάζονται, μπορούν να περιμένουν μέχρι τον επόμενο πλειστηριασμό αφού δεν υπάρχει ανταγωνισμός…» λένε κάποια στελέχη της αγοράς. Στελέχη των servicers υποστηρίζουν πως με το σημερινό καθεστώς ακόμα και αν αυξηθούν οι πλειστηριασμοί δεν θα αλλάξει κάτι αφού το ποσοστό άγονων είναι πολύ μεγάλο. Τα ίδια στελέχη τονίζουν πως, παρά τις συμπεριφορές ορισμένων «παικτών», οι πλειστηριασμοί είναι το τελευταίο που θέλουν οι servicers για λόγους (νομικούς, κ.ά.) κόστους και χρόνου. Υπό κανονικές συνθήκες προτιμούν μια συναινετική ρύθμιση εξηγούν.
Χιλιάδες ακίνητα που έχουν περιέλθει στους ξένους επενδυτές και βρίσκονται υπό τη διαχείριση των servicers μένουν στα συρτάρια γιατί έχουν πολεοδομικές και άλλες νομικές εκκρεμότητες. Για να «νομιμοποιηθούν» οι παραβάσεις σε χιλιάδες ακίνητα, πρέπει οι επενδυτές να βάλουν το χέρι στην τσέπη. Δεν το βάζουν επειδή υποστηρίζουν πως όταν αγόρασαν τα χαρτοφυλάκια ακινήτων δεν γνώριζαν τις αμαρτίες που κουβαλούν. Ζητούν ρύθμιση που να επιτρέπει την πώληση των ακινήτων χωρίς να νομιμοποιηθούν οι αμαρτίες. Η άλλη πλευρά λέει πως αυτό θα ήταν διακριτική μεταχείριση έναντι άλλων επενδυτών. Χωρίς λύση τα ακίνητα θα μένουν στο ψυγείο.
