Έναν χρόνο μετά την επίσημη μελέτη του ΟΟΣΑ για τον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό, δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα στην Ελλάδα του σήμερα. Ένα μεγάλο ποσοστό λογαριασμών ταμιευτηρίου παραμένει σε αδράνεια και ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό, περίπου 1,5 εκατομμύριο λογαριασμοί, έχει υπόλοιπο κάτω των 10 ευρώ.
Αιτία δεν είναι μόνο το περιορισμένο εισόδημα, που σαφώς και επηρεάζει τον βαθμό αποταμίευσης… πόσω μάλλον της επένδυσης, όπως αντανακλάται άλλωστε στο γεγονός ότι το 77% των Ελλήνων δεν μπορεί να κάνει μακροπρόθεσμες επενδύσεις ή αποταμιεύσεις λόγω της οικονομικής τους κατάστασης. Το βασικότερο όμως αίτιο, πλην της διαθέσιμης ρευστότητας, αγγίζει πτυχές έλλειψης κουλτούρας και απουσίας εκπαίδευσης, το οποίο αποτυπώνεται τόσο στην πορεία αποταμίευσης για το μέλλον, όσο και στο ασφαλιστικό προφίλ του Έλληνα.
Χθες, ημέρα Global Money Week -μια παγκόσμια πρωτοβουλία χρηματοοικονομικής αφύπνισης που οργανώνει ο ίδιος ο ΟΟΣΑ, με τη συμμετοχή 176 χωρών-, μία ελληνική εταιρεία fintech που εδρεύει στο Λονδίνο, η Plum, επέλεξε να παρουσιάσει τους στόχους της και τον ρόλο της στην ελληνική αγορά, με συνοδοιπόρο και στρατηγικό μέτοχο τη Eurobank. Από τις 17 Μαρτίου έως τις 25 πραγματοποιείται η φετινή εκστρατεία ενημέρωσης (GMW), μέσω της οποίας έχουν ενημερωθεί 60 εκατομμύρια παιδιά και νέοι άνθρωποι από το 2012 και μετά.
Αυτό που έχει μεγάλη σημασία για τον μέσο Έλληνα πολίτη, που τελικά δεν αποταμιεύει μάλλον από άγνοια, αδιαφορία, έλλειψη γνώσης ή αδράνεια -ένα κενό που έρχονται να καλύψουν οι ευέλικτες μικρές, ψηφιακές κυρίως, τράπεζες- είναι ότι τα ποσοστά αποταμίευσης έχουν με την κατάλληλη ενημέρωση τεράστια περιθώρια ανάπτυξης. Και δυστυχώς και με τη «βούλα» του ΟΟΣΑ, επιλέγουμε να καταναλώνουμε και να μην αποταμιεύουμε.
Ο δεκάλογος της συμπεριφοράς αποταμίευσης/επένδυσης του μέσου Έλληνα
Τα στοιχεία που προκύπτουν από τον ΟΟΣΑ (2024) είναι εκκωφαντικά και επίκαιρα και σήμερα: ένα 65% των Ελλήνων δεν προετοιμάζεται για το μέλλον! Η συμπεριφορά του μέσου Έλληνα όσον αφορά τις επενδύσεις ή την αποταμίευση μετριέται στα ακόλουθα σημεία:
- 30% των Ελλήνων αποταμιεύει σε λογαριασμό ταμιευτηρίου ή καταθέσεων, αλλά πολύ λίγοι επενδύουν στο Χρηματιστήριο, σε ομόλογα ή σε ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία.
- 21% των Ελλήνων αποταμιεύει μετρητά στο σπίτι, έχει τα λεφτά κάτω από το στρώμα, όπως λέγαμε παλιά.
- 44% των Ελλήνων δηλώνει ότι δεν γνωρίζει πώς να αποταμιεύσει ή να επενδύσει μακροπρόθεσμα και μόνο το
- 10% των Ελλήνων κατέχει επενδυτικά προϊόντα.
- 55% των Ελλήνων πιστεύει ότι τα χρήματα υπάρχουν για να δαπανώνται.
- 29% των πολιτών προτιμά να ξοδεύει, παρά να αποταμιεύει.
- 37% ζει για το παρόν, χωρίς να σκέφτεται το μέλλον.
- 65% δηλώνει ότι δεν είναι σίγουροι ότι έχουν κάνει έναν καλό οικονομικό προγραμματισμό για το μέλλον.
- 35% προσβλέπει να χρηματοδοτήσει τη συνταξιοδότησή του μέσω αποταμιεύσεων, πλην όμως πολύ συχνά δεν ξέρουν πώς να το κάνουν.
- 21% των πολιτών ψάχνει τι υπάρχει στην αγορά πριν επενδύσει σε χρηματοοικονομικά προϊόντα ή υπηρεσίες.
Βαθμολογώντας τη χρηματοοικονομική συμπεριφορά του μέσου Έλληνα, οι εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ δίνουν 3 συγκεκριμένες βαθμολογίες με άριστα το 100:
- Χρηματοοικονομικές γνώσεις: Οι Έλληνες ενήλικες βαθμολογούνται με 65 στα 100: Μόνο το 54% των ενηλίκων ήταν σε θέση να απαντήσει σωστά σε τουλάχιστον πέντε από τις επτά ερωτήσεις. Μόλις το 62% των ενηλίκων απάντησε σωστά στην ερώτηση για τον αντίκτυπο του πληθωρισμού στην αγοραστική δύναμη και μόνο το 44% κατανοεί τον ανατοκισμό.
- Χρηματοοικονομική συμπεριφορά: Οι Έλληνες ενήλικες βαθμολογούνται με 62 στα 100: Οι περισσότεροι ενήλικες στην Ελλάδα κάνουν έναν προγραμματισμό για τη διαχείριση των εσόδων και των εξόδων τους (83%). Περίπου το 30% των ενηλίκων αποταμιεύει ενεργά μέσω αποταμιευτικών ή καταθετικών προϊόντων.
- Χρηματοοικονομικές στάσεις: Οι Έλληνες ενήλικες βαθμολογούνται με 54 στα 100: Ένα σημαντικό ποσοστό των ενηλίκων επιδεικνύει στάσεις βραχυπρόθεσμου ορίζοντα.
Οι καιροί αλλάζουν και η κουλτούρα επίσης, έστω και αργά, πάντως αυτός είναι ο στόχος. Οι τράπεζες, ανεξαρτήτως βαρύτητας και μεγέθους, προσπαθούν να διατηρήσουν την πελατεία τους και να τη στρέψουν σε μια μορφή αποταμίευσης, κι ας είναι η ελάχιστη. Προς την κατεύθυνση αυτήν γεννιούνται νέα τραπεζικά, καταθετικά προϊόντα, καθώς και λύσεις, που συνδυάζουν μια υψηλότερη απόδοση με ελάχιστο ρίσκο. Όλες όμως οι εναλλακτικές και οι προτάσεις περνάνε από το χρηματοοικονομικό αλφαβητάρι, το οποίο, σήμερα περισσότερο από ποτέ, αξίζει να το γνωρίσει και το ελληνικό κοινό.
