Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ΕΚΤ, χαμήλωσε τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης στο 2,5%, όπως αναμενόταν από τους περισσότερους αναλυτές, σε μια απόφαση που ελήφθη εν μέσω ανησυχιών για τις προοπτικές ανάπτυξης της ευρωζώνης και τις απειλές επιβολής δασμών από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Πρόκειται για την έκτη μείωση από τον Ιούνιο, τη στιγμή που το ασταθές οικονομικό περιβάλλον δημιουργεί διαφωνίες στη Φρανκφούρτη σχετικά με το πού πρέπει να κατευθυνθούν τα επιτόκια δανεισμού από εδώ και πέρα.
We cut our key interest rates by 0.25 percentage points.
We are doing this because inflation is on track to settle at around our 2% target, and the economy is facing headwinds.
Read today’s monetary policy decisions https://t.co/rbgOSXWVRF pic.twitter.com/cHr9hMD42H
— European Central Bank (@ecb) March 6, 2025
«Η νομισματική πολιτική γίνεται ουσιαστικά λιγότερο περιοριστική, καθώς οι μειώσεις των επιτοκίων καθιστούν τον νέο δανεισμό λιγότερο δαπανηρό για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και η αύξηση των δανείων επιταχύνεται», ανέφερε η κεντρική τράπεζα σε δήλωση την Πέμπτη.
Οι αναλυτές που ρωτήθηκαν από την Bloomberg σχεδόν ομόφωνα προέβλεπαν μείωση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης στο επιτόκιο καταθέσεων, στο 2,5%. Από εκεί και πέρα, οι απόψεις διίστανται: Ορισμένοι δεν βλέπουν περαιτέρω μειώσεις, ενώ άλλοι θεωρούν ότι το βασικό επιτόκιο θα πέσει μέχρι το 1% στις αρχές του 2026.
Αυτές οι έντονες διαφορές αντικατοπτρίζουν την αποδυνάμωση της ενότητας μεταξύ των αξιωματούχων της ΕΚΤ. Παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε σημαντική διαφωνία για την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης μέχρι στιγμής, οι απόψεις διαφοροποιούνται σχετικά με το αν ο πληθωρισμός κινδυνεύει περισσότερο να υπερβεί ή να υπολείπεται των στόχων και πόση υποστήριξη πρέπει να προσφερθεί στην αποτυχημένη οικονομία της περιοχής.
Οι αβεβαιότητες εντείνονται περαιτέρω από τις συνέπειες της ξαφνικής απόφασης των ΗΠΑ να μειώσουν τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία και την Ευρώπη, κάτι που προκαλεί έναν αγώνα για επανεξοπλισμό και θα οδηγήσει σε δαπάνες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ στην περιοχή τα επόμενα χρόνια. Οι ηγέτες της Ευρώπης αναμένεται να συζητήσουν περαιτέρω το θέμα σε μια σύνοδο κορυφής την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, με τις αγορές να ευνοούν πλέον μόνο δύο ακόμη μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ φέτος.
Από τον Ιούνιο η χαλάρωση μετρά ήδη 150 μονάδες βάσης, διπλάσια από ό,τι έχει καταφέρει η Τράπεζα της Αγγλίας μέχρι στιγμής κατά τη διάρκεια του κύκλου μειώσεων και περισσότερη από τις 100 μονάδες βάσης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Γεωπολιτική, ΕΚΤ και ΕΕ
Η αποστολή της ΕΚΤ περιπλέκεται από το ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον. Ο εμπορικός πόλεμος του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τους δασμούς και οι συνέπειες της απόφασής του να αναθεωρήσει τις αμερικανικές στρατηγικές συμμαχίες αποτελούν τις κύριες προκλήσεις για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.
Αν και οι δασμοί θεωρούνται γενικά αρνητικοί για τις οικονομικές προοπτικές της Ευρώπης, οι συνέπειες για τον πληθωρισμό δεν είναι τόσο σαφείς. Ενδέχεται να υπάρξουν οφέλη για την ανάπτυξη από την ενίσχυση των δαπανών άμυνας στην ήπειρο και από την πίεση του μελλοντικού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς για μεγάλες δαπάνες υποδομών στη Γερμανία.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε στις Βρυξέλλες ότι οι ηγέτες της ΕΕ συναντώνται την Πέμπτη για να συζητήσουν την περαιτέρω στρατιωτική βοήθεια για την Ουκρανία, καθώς και σχέδια για την ενίσχυση των ικανοτήτων των ενόπλων δυνάμεών τους. Ο Γιάννης Στουρνάρας της Ελλάδας δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «αν υπάρχει κοινός στόχος της ΕΕ να ενισχυθούν οι δαπάνες άμυνας, μπορούμε να συζητήσουμε τι μπορεί να κάνει η ΕΚΤ για να υποστηρίξει αυτόν τον στόχο».
Δυσοίωνο είναι το κλίμα στην έκτακτη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη σκιά του ρήγματος της Ευρώπης με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το ουκρανικό ζήτημα, η ομοφωνία είναι ένα παζλ για δυνατούς λύτες, καθώς παραμένουν τα μόνιμα αγκάθια των αντιδραστικών χωρών, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας. Παράλληλα, φαίνεται πως υπάρχει διαφωνία και στους κόλπους της ιταλικής κυβέρνησης Μελόνι, με δύο υπουργούς να διαφωνούν για το θέμα της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Οι 27 προσέρχονται και πάλι προσπαθώντας να βρουν χρυσή τομή, χωρίς όμως να το πετυχαίνουν, καθώς πέρα από τις χώρες που ήδη γνωρίζουμε ότι έχουν μια φιλορωσική στάση, φαίνεται πως υπάρχουν διαφωνίες και στα εσωτερικά των πολιτικών κομμάτων μέσα στην ίδια τη χώρα, εν προκειμένω στην Ιταλία, όπου ο υπουργός Οικονομικών της χώρας μιλάει για βιαστικό και άνευ λογικής σχέδιο άμυνας της Ευρώπης, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι λέει ότι υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας.
Την ίδια στιγμή, απ’ ό, τι φαίνεται, δεν θα δοθούν συμπεράσματα μέχρι το τέλος. Εάν δηλαδή δεν καταφέρουν να πείσουν με κάποιο τρόπο την Ουγγαρία και τη Σλοβακία και είτε θα υιοθετηθούν συμπεράσματα με υποσημείωση μη αποδοχής τους από δύο κράτη μέλη, είτε ο Αντόνιο Κόστα, ο οποίος ηγείται του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, θα προχωρήσει σε δήλωση εκ μέρους των 25, κάτι το οποίο θα γίνει για πρώτη φορά.
Όλοι απεύχονται να γίνει κάτι τέτοιο, δηλαδή τόσο σημαντική διαφοροποίηση, αλλά ο χρόνος πιέζει καθώς οι διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία θα πρέπει να προχωρήσουν άμεσα κάτω από αυτές τις πολύ δύσκολες συνθήκες.
Προβλέψεις για ανάπτυξη και πληθωρισμό
Οι αναλυτές αναμένουν μόνο περιθωριακές αλλαγές στις τριμηνιαίες προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, υποστηρίζοντας την γενική εκτίμηση της ΕΚΤ ότι η ανάπτυξη των καταναλωτικών τιμών βρίσκεται σε καλό δρόμο για να φτάσει το 2% και ότι οι συνθήκες για μια ανάκαμψη της ευρωζώνης είναι σε θέση να επιτευχθούν.
Ωστόσο, ο μέσος όρος του πληθωρισμού για το 2025 θα μπορούσε να αναθεωρηθεί προς τα πάνω σε σχέση με την πρόβλεψη του Δεκεμβρίου για 2,1%, κυρίως λόγω της αύξησης των ενεργειακών τιμών.
Ο Jens Eisenschmidt της Morgan Stanley, πρώην αναλυτής της ΕΚΤ, αναμένει ότι η επικαιροποιημένη πρόβλεψη θα δείξει ότι η αύξηση των τιμών θα επιστρέψει στον στόχο το πρώτο τρίμηνο του 2026, αντί για φέτος όπως είχε αρχικά προβλεφθεί.
Αν και ήταν ελαφρώς υψηλότερος από τις εκτιμήσεις των αναλυτών, ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 2,4% τον Φεβρουάριο από 2,5% τον προηγούμενο μήνα, με τον δείκτη υπηρεσιών, που παρακολουθείται στενά, να υποχωρεί στο 3,7%.
