Λαγκάρντ: Νέοι δημοσιονομικοί κανόνες για να βγει η Ευρώπη από το τέλμα

Σε μείωση του βασικού της επιτοκίου κατά 0,25% προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με αποτέλεσμα το επιτόκιο καταθέσεων (βασικό επιτόκιο) να διαμορφωθεί στο 3,5%.

Όπως ανακοίνωσε πριν από λίγο η ΕΚΤ, η απόφασή της αυτή στηρίζεται στην επικαιροποιημένη αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου σχετικά με τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, και έκρινε ότι είναι πλέον σκόπιμο να γίνει ένα ακόμη βήμα για τη συγκράτηση του βαθμού περιορισμού της νομισματικής πολιτικής.

Σχολιάζοντας τη δεύτερη στη σειρά μείωση των επιτοκίων, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ τόνισε πως «είμαστε αποφασισμένοι να επαναφέρουμε τον πληθωρισμό στο 2%, ακολουθώντας τη γνωστή προσέγγιση παρακολούθησης των δεδομένων έως την επόμενη συνεδρίαση», εκφράζοντας την πεποίθησή της ότι ο στόχος του 2% θα επιτευχθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2025.

«Θα διατηρήσουμε τα επιτόκια επαρκώς περιοριστικά για όσο κρίνεται απαραίτητο για την επίτευξη του στόχου», ξεκαθάρισε, εκτιμώντας πως ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί ξανά προς το τέλος του τρέχοντος έτους, εν μέρει λόγω του ότι οι απότομες μειώσεις των τιμών της ενέργειας δεν θα περιλαμβάνονται πλέον στους ετήσιους ρυθμούς.

Αναλύοντας την οικονομική δραστηριότητα, υπογράμμισε πως σημειώθηκε μια μικρή επιβράδυνση της ανάπτυξης το δεύτερο τρίμηνο, ενώ παράλληλα επισήμανε ότι οι επενδύσεις και η κατανάλωση είναι τα αδύναμα σημεία και ότι οι δείκτες δείχνουν πως η ανάκαμψη συνεχίζει να αντιμετωπίζει αντίθετους ανέμους.

Η Λαγκάρντ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην έκθεση του Μάριο Ντράγκι «τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη για μεταρρυθμίσεις», επαναλαμβάνοντας την υποστήριξη της ΕΚΤ για νέους δημοσιονομικούς κανόνες τους οποίους τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόσουν χωρίς καθυστέρηση, ώστε να βγει η Ευρώπη από το οικονομικό τέλμα.

Όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και τους κινδύνους, η Λαγκάρντ αναφέρει τους ίδιους γεωπολιτικούς κινδύνους με τη συνάντηση του Ιουλίου. Η πρόεδρος της ΕΚΤ πρόσθεσε ότι η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική, αν και πρόσφατα στοιχεία υποδεικνύουν περαιτέρω συγκράτηση της ζήτησης εργασίας, με τις κενές θέσεις εργασίας να πλησιάζουν τα προ πανδημίας επίπεδα.

Ακολουθεί η ομιλία της προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει το επιτόκιο καταθέσεων –το επιτόκιο μέσω του οποίου καθοδηγούμε τη νομισματική πολιτική– κατά 25 μονάδες βάσης. Με βάση την επικαιροποιημένη εκτίμησή μας για τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, είναι πλέον σκόπιμο να κάνουμε ένα ακόμη βήμα για τον περιορισμό της νομισματικής πολιτικής.

Τα πρόσφατα στοιχεία για τον πληθωρισμό ήταν σε γενικές γραμμές οι αναμενόμενες και οι τελευταίες προβλέψεις του προσωπικού της ΕΚΤ επιβεβαιώνουν τις προηγούμενες προοπτικές για τον πληθωρισμό. Το προσωπικό βλέπει τον συνολικό πληθωρισμό κατά μέσο όρο 2,5% το 2024, 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026, όπως και στις προβλέψεις του Ιουνίου

Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί ξανά στο δεύτερο μέρος του τρέχοντος έτους, εν μέρει επειδή οι προηγούμενες απότομες μειώσεις των τιμών της ενέργειας θα πέσουν εκτός των ετήσιων ρυθμών. Στη συνέχεια, ο πληθωρισμός θα μειωθεί προς τον στόχο μας κατά το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους. Για τον πυρήνα του πληθωρισμού, οι προβλέψεις για το 2024 και το 2025 έχουν αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα πάνω, καθώς ο πληθωρισμός των υπηρεσιών ήταν υψηλότερος από το αναμενόμενο. Ταυτόχρονα, το προσωπικό συνεχίζει να αναμένει ταχεία μείωση του βασικού πληθωρισμού, από 2,9% φέτος σε 2,3% το 2025 και 2,0% το 2026.

Ο εγχώριος πληθωρισμός παραμένει υψηλός καθώς οι μισθοί εξακολουθούν να αυξάνονται με υψηλούς ρυθμούς. Ωστόσο, οι πιέσεις στο κόστος εργασίας μετριάζονται και τα κέρδη περιορίζουν εν μέρει τον αντίκτυπο των υψηλότερων μισθών στον πληθωρισμό. Οι όροι χρηματοδότησης παραμένουν περιοριστικοί και η οικονομική δραστηριότητα εξακολουθεί να είναι υποτονική, αντανακλώντας την ασθενή ιδιωτική κατανάλωση και επενδύσεις. Το προσωπικό προβλέπει ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 0,8% το 2024, αυξανόμενη σε 1,3 τοις εκατό το 2025 και 1,5% το 2026. Αυτή είναι μια ελαφρά προς τα κάτω αναθεώρηση σε σύγκριση με τις προβλέψεις του Ιουνίου, κυρίως λόγω της ασθενέστερης συμβολής της εγχώριας ζήτησης σε σχέση με τα επόμενα τρίμηνα.

Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει έγκαιρα στο μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα διατηρήσουμε τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα και κάθε συνάντηση για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και διάρκειας περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το φως των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών δεδομένων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της ισχύος της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων για μια συγκεκριμένη διαδρομή επιτοκίων.

Όπως ανακοινώθηκε στις 13 Μαρτίου 2024, ορισμένες αλλαγές στο λειτουργικό πλαίσιο για την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής θα τεθούν σε ισχύ από τις 18 Σεπτεμβρίου. Ειδικότερα, η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και του επιτοκίου της διευκόλυνσης καταθέσεων θα καθοριστεί σε 15 μονάδες βάσης. Η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και του επιτοκίου των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης θα παραμείνει αμετάβλητη στις 25 μονάδες βάσης.

Θα περιγράψω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες πώς βλέπουμε την οικονομία και τον πληθωρισμό να αναπτύσσονται και στη συνέχεια θα εξηγήσω την εκτίμησή μας για τις χρηματοοικονομικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0,2% το δεύτερο τρίμηνο, μετά από 0,3% το πρώτο τρίμηνο, υπολείποντας τις τελευταίες προβλέψεις του προσωπικού. Η ανάπτυξη προήλθε κυρίως από τις καθαρές εξαγωγές και τις κρατικές δαπάνες. Η ιδιωτική εγχώρια ζήτηση αποδυναμώθηκε, καθώς τα νοικοκυριά κατανάλωναν λιγότερο, οι εταιρείες μείωσαν τις επιχειρηματικές επενδύσεις και οι επενδύσεις σε στέγαση μειώθηκαν. Ενώ οι υπηρεσίες στήριξαν την ανάπτυξη, η βιομηχανία και οι κατασκευές συνέβαλαν αρνητικά. Σύμφωνα με δείκτες έρευνας, η ανάκαμψη συνεχίζει να αντιμετωπίζει ορισμένους αντίθετους ανέμους.

Αναμένουμε ότι η ανάκαμψη θα ενισχυθεί με την πάροδο του χρόνου, καθώς η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων επιτρέπει στα νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερα. Τα σταδιακά εξασθενημένα αποτελέσματα της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής αναμένεται να στηρίξουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Οι εξαγωγές θα πρέπει επίσης να συνεχίσουν να συμβάλλουν στην ανάκαμψη καθώς η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται.

Η αγορά εργασίας παραμένει ανθεκτική. Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητο τον Ιούλιο, στο 6,4%. Ταυτόχρονα, η αύξηση της απασχόλησης επιβραδύνθηκε στο 0,2% το δεύτερο τρίμηνο, από 0,3% το πρώτο τρίμηνο. Οι πρόσφατοι δείκτες ερευνών υποδεικνύουν περαιτέρω μείωση της ζήτησης εργασίας και το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας έχει πέσει πιο κοντά στα προ πανδημίας επίπεδα.

Οι δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στο να καταστήσουν την οικονομία πιο παραγωγική και ανταγωνιστική, γεγονός που θα συμβάλει στην αύξηση της δυνητικής ανάπτυξης και στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα. Η έκθεση του Mario Draghi για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και η έκθεση του Enrico Letta για την ενδυνάμωση της Ενιαίας Αγοράς τονίζουν την επείγουσα ανάγκη για μεταρρύθμιση και παρέχουν συγκεκριμένες προτάσεις για να γίνει αυτό. Η πλήρης, διαφανής και χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τους δείκτες χρέους σε διαρκή βάση. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει τώρα να κάνουν μια ισχυρή αρχή προς αυτή την κατεύθυνση στα μεσοπρόθεσμα σχέδιά τους για τις δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές.

Πληθωρισμός

Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε στο 2,2 τοις εκατό τον Αύγουστο, από 2,6 τοις εκατό τον Ιούλιο. Οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν με ετήσιο ρυθμό 3,0 τοις εκατό, μετά από αύξηση 1,2 τοις εκατό τον προηγούμενο μήνα. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων αυξήθηκε ελαφρά, στο 2,4% τον Αύγουστο. Ο πληθωρισμός αγαθών και υπηρεσιών κινήθηκε σε αντίθετες κατευθύνσεις. Ο πληθωρισμός των αγαθών μειώθηκε στο 0,4 τοις εκατό, από 0,7 τοις εκατό τον Ιούλιο, ενώ ο πληθωρισμός των υπηρεσιών αυξήθηκε στο 4,2 τοις εκατό από 4,0 τοις εκατό.

Τα περισσότερα μέτρα του υποκείμενου πληθωρισμού παρέμειναν σε γενικές γραμμές αμετάβλητα τον Ιούλιο. Ο εγχώριος πληθωρισμός υποχώρησε μόνο ελαφρά, στο 4,4% από 4,5% τον Ιούνιο, με ισχυρές πιέσεις στις τιμές να προέρχονται κυρίως από τους μισθούς. Η αύξηση των μισθών βάσει διαπραγματεύσεων θα παραμείνει υψηλή και ασταθής κατά το υπόλοιπο του έτους, δεδομένου του σημαντικού ρόλου των εφάπαξ πληρωμών σε ορισμένες χώρες και της κλιμακωτής φύσης των μισθολογικών προσαρμογών. Ταυτόχρονα, η συνολική αύξηση του κόστους εργασίας μετριάζεται. Η αύξηση των αποδοχών ανά εργαζόμενο μειώθηκε περαιτέρω στο 4,3% το δεύτερο τρίμηνο, η τέταρτη συνεχόμενη πτώση, και το προσωπικό της ΕΚΤ προβλέπει ότι θα επιβραδυνθεί και πάλι αισθητά το επόμενο έτος. Παρά την αδύναμη παραγωγικότητα, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αυξήθηκε λιγότερο έντονα το δεύτερο τρίμηνο, κατά 4,6 τοις εκατό, έναντι 5,2 τοις εκατό το πρώτο τρίμηνο. Το προσωπικό αναμένει ότι η αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα συνεχίσει να μειώνεται στον ορίζοντα προβολής λόγω της χαμηλότερης αύξησης των μισθών και της ανάκαμψης της παραγωγικότητας. Τέλος, τα κέρδη συνεχίζουν να αντισταθμίζουν εν μέρει τις πληθωριστικές επιπτώσεις του υψηλότερου κόστους εργασίας.

Η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού θα πρέπει να υποστηριχθεί με την υποχώρηση των πιέσεων στο κόστος εργασίας και τη σύσφιξη της προηγούμενης νομισματικής πολιτικής που τροφοδοτεί σταδιακά τις τιμές καταναλωτή. Τα περισσότερα μέτρα μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό βρίσκονται περίπου στο 2 τοις εκατό και τα μέτρα που βασίζονται στην αγορά έχουν πέσει πιο κοντά σε αυτό το επίπεδο από τη συνάντησή μας τον Ιούλιο.

Εκτίμηση κινδύνου

Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη παραμένουν προς τα κάτω. Η χαμηλότερη ζήτηση για εξαγωγές της ζώνης του ευρώ, λόγω, για παράδειγμα, μιας πιο αδύναμης παγκόσμιας οικονομίας ή μιας κλιμάκωσης των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, θα επιβάρυνε την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή αποτελούν σημαντικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να αποκτήσουν λιγότερη αυτοπεποίθηση για το μέλλον και να διαταραχθεί το παγκόσμιο εμπόριο. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι χαμηλότερη εάν τα καθυστερημένα αποτελέσματα της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν ισχυρότερα από το αναμενόμενο. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη εάν ο πληθωρισμός μειωθεί ταχύτερα από το αναμενόμενο και η αύξηση της εμπιστοσύνης και των πραγματικών εισοδημάτων σημαίνουν ότι οι δαπάνες αυξάνονται περισσότερο από το αναμενόμενο ή εάν η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται πιο έντονα από το αναμενόμενο.

Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να είναι υψηλότερος από το αναμενόμενο εάν οι μισθοί ή τα κέρδη αυξηθούν περισσότερο από το αναμενόμενο. Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό προέρχονται επίσης από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των φορτίων υψηλότερα βραχυπρόθεσμα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο.Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η εξελισσόμενη κλιματική κρίση ευρύτερα, θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές των τροφίμων. Αντίθετα, ο πληθωρισμός μπορεί να εκπλήξει καθοδικά εάν η νομισματική πολιτική περιορίσει τη ζήτηση περισσότερο από το αναμενόμενο ή εάν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απροσδόκητα.

Οικονομικές και νομισματικές συνθήκες

Τα επιτόκια της αγοράς μειώθηκαν αισθητά από τη συνάντησή μας τον Ιούλιο, κυρίως λόγω των ασθενέστερων προοπτικών για την παγκόσμια ανάπτυξη και των μειωμένων ανησυχιών για τις πληθωριστικές πιέσεις. Οι εντάσεις στις παγκόσμιες αγορές το καλοκαίρι οδήγησαν σε προσωρινή σύσφιξη των χρηματοοικονομικών συνθηκών στα πιο επικίνδυνα τμήματα της αγοράς.

Συνολικά, το κόστος χρηματοδότησης παραμένει περιοριστικό καθώς οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής μας συνεχίζουν να λειτουργούν στην αλυσίδα μετάδοσης. Τα μέσα επιτόκια των νέων δανείων προς επιχειρήσεις και των νέων στεγαστικών δανείων παρέμειναν υψηλά τον Ιούλιο, στο 5,1 και 3,8 τοις εκατό αντίστοιχα.

Η πιστωτική επέκταση παραμένει υποτονική εν μέσω ασθενούς ζήτησης. Ο τραπεζικός δανεισμός προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 0,6% τον Ιούλιο, ελαφρώς χαμηλότερος από τον Ιούνιο, και η αύξηση των δανείων προς τα νοικοκυριά ανήλθε στο 0,5%.

Σύναψη

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει το επιτόκιο της διευκόλυνσης καταθέσεων κατά 25 μονάδες βάσης. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει έγκαιρα στο μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα διατηρήσουμε τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα και κάθε συνάντηση για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και διάρκειας περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το φως των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών δεδομένων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της ισχύος της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων για μια συγκεκριμένη διαδρομή επιτοκίων.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα στο πλαίσιο της εντολής μας για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Διαβάστε επίσης

ΕΚΤ: Νέα μείωση στα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης

Κλαφουτί: H κερασένια εκδοχή και η παραλλαγή του γαλλικού dessert

Σκέψεις για ανακυκλωμένο νερό στο διυλιστήριο της Helleniq Energy