Εύσημα στο πρόγραμμα "Ηρακλής" από την DBRS

Η DBRS σε έκθεσή της προχωρά σε έναν παραλληλισμό του σχεδίου για τις ελληνικές τράπεζες «Ηρακλής» με τους Άθλους του Ηρακλή αναφερόμενη στη δυσκολία του έργου αυτού, δίνοντας τα εύσημα στο «αποτελεσματικό αυτό εργαλείο».

Συγκεκριμένα, στην έκθεση σημειώνεται ότι, από τον Δεκέμβριο του 2019, ο «Ηρακλής» διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, επιτρέποντας στους δείκτες μη εξυπηρετούμενων δανείων να φτάσουν σε μονοψήφια νούμερα από τα ιστορικά υψηλά του 2017.

Επειδή το πρόγραμμα ευθυγραμμίζει τα συμφέροντα διαφόρων συμμετεχόντων στην αγορά, η ζήτηση ήταν υψηλή. Συνολικά, έχουν πραγματοποιηθεί 17 συναλλαγές με επικεφαλής τις τέσσερις συστημικές τράπεζες μεταξύ του 4ου τριμήνου 2019 και του 2ου τριμήνου 2024.

Το «Ηρακλής» παρατάθηκε πολλές φορές, βρίσκεται στην τρίτη επανάληψή του (Ηρακλής III) και δέχεται αιτήσεις έως τον Δεκέμβριο του 2024. Με δεδομένη την επιτυχία του προγράμματος στην απομόχλευση των ελληνικών τραπεζών, το Ηρακλής III θα μπορούσε να είναι η τελευταία «δόση» του προγράμματος.

Το Ηρακλής ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2019 από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για τη βελτίωση των ισολογισμών των τραπεζών και τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2019 με τον ελληνικό νόμο 4649/2019. Το Ηρακλής αποτελεί εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου για τα senior notes των τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, υπό την προϋπόθεση ελάχιστης απαίτησης πιστοληπτικής διαβάθμισης που παρέχεται από Εξωτερικό Φορέα Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας.

DBRS: Το «Ηρακλής» είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο

Ένας βασικός λόγος για τη μεγάλη ζήτηση που έχει μέχρι στιγμής το Ηρακλής είναι ότι ευθυγραμμίζει τα συμφέροντα των τραπεζών, των επενδυτών/κατόχων τίτλων και των ρυθμιστικών αρχών/δημόσιων αρχών. Οι τράπεζες είναι σε θέση να αποενοχοποιήσουν προβληματικά περιουσιακά στοιχεία, απελευθερώνονται πόροι που μπορούν να επικεντρωθούν στη χρηματοδότηση της οικονομίας και η διατήρηση των senior notes επιτρέπει στις τράπεζες να αντικαταστήσουν μια ασταθή πηγή εσόδων με μια πιο σταθερή που δεν έχει κεφαλαιακές απαιτήσεις.

Στο μέτωπο των επενδυτών, οι κάτοχοι των senior notes επωφελούνται από την πρόσθετη προστασία που παρέχει η εγγύηση του κράτους, ενώ οι κάτοχοι των mezzanine notes επωφελούνται μέσω της προτεραιότητας των τόκων mezzanine έναντι του κεφαλαίου των senior notes σε περίπτωση που δεν παραβιαστούν οι ενεργοποιητές υποβάθμισης των τόκων.

Σημειώνεται ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία υποκατάσταση κατά τη διάρκεια των πρώτων 24 μηνών από την ανάθεση της εγγύησης. Από ρυθμιστική άποψη, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τραπεζικό σύστημα αυξάνει την ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτούν την οικονομία με πιο ανταγωνιστικούς όρους.

Ταυτόχρονα, το σύστημα στοχεύει στην ευθυγράμμιση των συμφερόντων των εμπλεκόμενων μερών μέσω ενεργοποιητικών, παραγόντων όπως η αναβολή των αμοιβών εξυπηρέτησης και των τόκων των μεσοπρόθεσμων τίτλων σε περίπτωση υποαπόδοσης σε σχέση με το επιχειρηματικό σχέδιο (20% ή περισσότερο) ή ακόμη και αντικατάστασης του επισπεύδοντος (30% ή περισσότερο).

Η εξέλιξη των κρατικών εγγυήσεων

Σύμφωνα με τα στοιχεία εξέλιξης των δανείων από την Τράπεζα της Ελλάδος, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων των ελληνικών τραπεζών σε ατομική βάση έφθασε στο υψηλότερο σημείο του το α’ τρίμηνο του 2017, στο 49,1% (ακαθάριστα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 103,8 δισ. ευρώ). Αν και ακολούθησε σταδιακή μείωση, μόνο μετά την εισαγωγή του Ηρακλής το 4ο τρίμηνο του 2019 ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων άρχισε να μειώνεται σημαντικά. Μεταξύ της κορύφωσης το α’ τρίμηνο του 2017 και της έναρξης του συστήματος, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων μειώθηκε κατά 8,5 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε 11 τρίμηνα (40,6%, που αντιστοιχεί σε ακαθάριστα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 68,5 δισεκ. ευρώ, από 49,1%). Αντίθετα, στην ίδια περίοδο (11 τρίμηνα) από την εισαγωγή του καθεστώτος, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών μειώθηκε σε μονοψήφιο ποσοστό, στο 9,7% το γ’ τρίμηνο του 2022 (ακαθάριστα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 14,6 δισ. ευρώ) από 40,6% το δ’ τρίμηνο του 2019.

Το α’ τρίμηνο του 2024, ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων διαμορφώθηκε στο 7,5% (ακαθάριστα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 11,1 δισ. ευρώ) και αναμένουμε ότι η επαναφορά του Ηρακλής III θα μειώσει ακόμη περισσότερο τον δείκτη αυτό και θα μειώσει τη διαφορά από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Όπως αναφέρεται στην επισκόπηση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος τον Απρίλιο του 2024, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν φθάσει όλες σε μονοψήφιο δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στο τέλος του 2023, με τρεις από αυτές να έχουν δείκτη κάτω του 5%, ενώ οι LSIs εξακολουθούν να έχουν υψηλό δείκτη στο 37,6%.

Λόγω του ιδιωτικού χαρακτήρα των συναλλαγών του Ηρακλής, οι διαθέσιμες στο κοινό πληροφορίες είναι περιορισμένες. Σύμφωνα με την τελευταία επισκόπηση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, το συνολικό απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο Ηρακλής ανέρχεται σε 42,8 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2023. Όσον αφορά στο χρέος με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, σύμφωνα με τα Δελτία Δημοσίου Χρέους του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, έχουν παρασχεθεί κρατικές εγγυήσεις συνολικού ύψους περίπου 19,2 δισ. ευρώ, με ανεξόφλητο υπόλοιπο περίπου 17,0 δισ. ευρώ από το δεύτερο τρίμηνο του 2024. Η μείωση κατά περίπου 2,2 δισ. ευρώ, ή 11,5% σε σχετικούς όρους, υποδηλώνει ότι η πλειονότητα των επιχειρηματικών σχεδίων πρέπει ακόμη να εκπονηθεί.

Από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, η Τράπεζα Πειραιώς είχε το υψηλότερο ποσό χρέους υψηλής εξασφάλισης με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου με 6,2 δισ. ευρώ, ακολουθούμενη από την Alpha Bank με 5,5 δισ. ευρώ, ενώ τα εγγυημένα ποσά για τη Eurobank και την ΕΤΕ ήταν 4,0 δισ. ευρώ και 3,5 δισ. ευρώ, αντίστοιχα.

Από τον Ιούνιο του 2024, η μεγαλύτερη απόσβεση σημειώθηκε στις τιτλοποιήσεις από τις τράπεζες που είχαν το μικρότερο ποσό ομολόγων υψηλής εξασφάλισης με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, δηλαδή τη Eurobank και την ΕΤΕ. Ωστόσο, είναι σημαντικό να λαμβάνεται επίσης υπόψη ο χρόνος που έχει παρέλθει, καθώς και τα επιμέρους χαρακτηριστικά κάθε χαρτοφυλακίου και οι διαρθρωτικές διαφορές (στο πλαίσιο του Ηρακλής) για τις οποίες δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες.

Συνολικά, 17 συναλλαγές είχαν το senior note τους εγγυημένο από το ελληνικό δημόσιο, με αυτές που παρουσίασαν την υψηλότερη απόσβεση να είναι η Cairo 3 (Eurobank) κατά 55,6% μετά από 16 τρίμηνα, η Galaxy IV (Alpha Bank) 33,4% μετά από 13 τρίμηνα, η Sunrise II NPL (Τράπεζα Πειραιώς) κατά 20,5% μετά από 11 τρίμηνα και η Frontier (ΕΤΕ) κατά 20,1% μετά από 11 τρίμηνα. Μέχρι τον Ιούνιο του 2024, από τις 17 συναλλαγές, οι 11 έχουν αποσβεστεί κατά λιγότερο από 10%, με μέσο χρόνο παρέλευσης τριών ετών.

Από τις 17 συναλλαγές που αντιστοιχούν σε 19,2 δισ. ευρώ συνολικού εγγυημένου χρέους, δύο αφορούν τιτλοποιήσεις του Ηρακλής III (Sunrise III και Frontier II) με συνολικές κρατικές εγγυήσεις ύψους περίπου 0,5 δισ. ευρώ.

Διαβάστε επίσης

To ντονέρ, το μπουρέκ, η καρμπονάρα και η μάχη για τα εθνικά πιάτα

Τα επικρατέστερα σενάρια για το placement της Εθνικής Τράπεζας

Τι σηματοδοτεί η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του FSRU Αλεξανδρούπολης