Στα… ενδότερα των ισολογισμών των τραπεζών και συγκεκριμένα στην παράμετρο του deposit beta και την πορεία του τρίμηνου Euribor κρύβεται η απάντηση στο πώς η αργή και φειδωλή αποκλιμάκωση των επιτοκίων συνέβαλε στην απογείωση, μεταξύ άλλων παραγόντων, της φετινής κερδοφορίας.
Ως ένας άμεσος συνδεδεμένος κρίκος στην αλυσίδα των κινήσεων της ΕΚΤ, το διατραπεζικό επιτόκιο Euribor και συγκεκριμένα αυτό της διάρκειας 3 μηνών, που λαμβάνουν υπ’ όψιν τους οι αγορές ως επιτόκιο αναφοράς, ακολούθησε μια πολύ διστακτική πορεία προς τα κάτω, αντανακλώντας τους ενδοιασμούς της νομισματικής πολιτικής Λαγκάρντ για πιο ταχεία αποκλιμάκωση. Αν και τα δεδομένα του πληθωρισμού είναι προς τη ζητούμενη κατεύθυνση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει στείλει το μήνυμα μιας σταδιακής και περιορισμένης μείωσης, που τελικά, αντί τριών κινήσεων, φαίνεται να υποχωρεί στις προβλεπόμενες από πολλούς τραπεζίτες και οικονομολόγους δύο μειώσεις και μάλιστα περιορισμένης έκτασης.
Αυτόματα αυτό αφήνει το αποτύπωμά του στις χρηματαγορές, με τον τραπεζικό τομέα να επωφελείται όσο καθυστερεί η έστω και κατά 0,25% νέα μείωση επιτοκίων. Άμεσα και απτά, η πορεία του τρίμηνου Euribor από τις αρχές του έτους έως και σήμερα έχει πολλαπλασιάσει τα οργανικά έσοδα των τραπεζών, ειδικότερα αυτά από τους τόκους, και μάλιστα σε διπλό ταμπλό. Από τη μία πλευρά δημιουργεί μια πιο θετική διάθεση για ανάληψη ρίσκου από τους επενδυτές και για ενίσχυση της πιστωτικής επέκτασης (έστω κι αν η πρώτη μείωση ελάφρυνε το κόστος χρηματοδότησης μόλις κατά 0,25%) και από την άλλη καθυστερεί την επίπτωση στο κόστος αναπροσαρμογής (αύξησης) των επιτοκίων στις καταθέσεις, που επίσης έχει μια διπλή ανάγνωση:
- Αφενός μεν υπάρχει το κόστος για τα έστω και απειροελάχιστα επιτόκια στους λογαριασμούς πρώτης ζήτησης (απλό ταμιευτήριο και όψεως).
- Αφετέρου δε το σαφώς υψηλότερο κόστος για τους λογαριασμούς προθεσμίας (όσο και αν παραπονιέται το κοινό, οι προθεσμιακές δίνουν πολλαπλάσια των απλών καταθέσεων) αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι η μετακύλιση του μείγματος των καταθέσεων προς τις προθεσμιακές έγινε σε πολύ μικρότερο βαθμό του αρχικώς προβλεπόμενου.
Ό,τι ακριβώς συνέβη και με την πορεία του Euribor. Οι τραπεζίτες είχαν συμπεριλάβει στις προβλέψεις τους ταχύτερη αποκλιμάκωση του Euribor, που για… καλή τύχη της οργανικής κερδοφορίας έγινε σε πολύ πιο περιορισμένη έκταση. Στις 21 Αυγούστου το τρίμηνο Euribor έκλεισε στο 3,542%, όταν την 1η του μήνα ήταν 3,638%, καταγράφοντας την εξής πορεία ανά πρώτη ημέρα κάθε μήνα του 2024:
- Ιανουάριος 3,905%
- Φεβρουάριος 3,884%
- Μάρτιος 3,938%
- Απρίλιος 3,883%
- Μάιος 3,853%
- Ιούνιος 3,782%
- Ιούλιος 3,709%
- Αύγουστος 3,683% -με τελευταίο κλείσιμο 3,5242% στις 21/8.
Μια πορεία που δείχνει ότι από τις αρχές του έτους έως σήμερα το τρίμηνο Euribor έχει χάσει περίπου 0,36%. Έτσι, με βάση αυτήν την κλίμακα επηρεάζεται το κόστος των τραπεζών για την απόδοση τόκων στους καταθέτες, καθώς αντίστοιχα και ο βαθμός ευαισθησίας τους (sensitivity) στις όποιες αλλαγές της νομισματικής πολιτικής. Το deposit beta, το συνολικό κόστος που έχουν προϋπολογίσει στα πλάνα τους για την πληρωμή τόκων για μια συγκεκριμένη περίοδο και το οποίο διαιρείται με το τρίμηνο Euribor, αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία ενδιαφέροντος για αναλυτές και επενδυτές.
Ένα ενδεικτικό παράδειγμα: η Τράπεζα Πειραιώς εκτιμά ότι το συνολικό κόστος για τις καταθέσεις της ανέρχεται σε 0,53% για το πρώτο τρίμηνο του 2024, με το τρίμηνο Euribor να είναι στο 3,92%. Το deposit beta είναι 14% και παραμένει σε αυτό το ποσοστό και για το δεύτερο τρίμηνο του έτους, με προβλεπόμενο κόστος 0,54% και Euribor 3,81%. Ο δείκτης αυτός ανεβαίνει στο 15%, ειδικά για τον Ιούνιο, όταν το τρίμηνο Euribor ήταν 3,72% και το κόστος καταθέσεων σταθερά στο 0,54%. Εξ ου και η οδηγία (guidance) της Πειραιώς για το deposit beta όλο το έτος αναπροσαρμόζεται σε περίπου 16%, έναντι αρχικού προϋπολογισμού 19%.
Το μείγμα των καταθέσεων στην ίδια τράπεζα -κάτι που σε γενικές γραμμές ισχύει για όλο τον κλάδο- δείχνει ότι το μερίδιο των προθεσμιακών στην πίτα των καταθέσεων αυξήθηκε από 17% πριν από δύο χρόνια στο 23% φέτος. Αντίστοιχα, το ποσοστιαίο κόστος της Πειραιώς για τις προθεσμιακές ανά τρίμηνο προσδιορίζεται σε 2,07% (α’ τρίμηνο)- 2,13% (β’ τρίμηνο) και 2,18% τον Ιούνιο, με το κόστος για τους λογαριασμούς πρώτης ζήτησης να είναι μόλις στο 0,07%, σταθερό από τις αρχές του έτους.
Διαβάστε επίσης
