Τράπεζες: Τα εργαλεία για μείωση κόκκινων δανείων ύψους 9,9 δισ.

Πέντε είναι οι κυριότεροι δρόμοι που οδηγούν στη μείωση των κόκκινων δανείων και την εξάλειψή τους από το τραπεζικό σύστημα, με βασική πρώτη διαδρομή την απευθείας πώληση δανειακών χαρτοφυλακίων σε ενδιαφερόμενους επενδυτές ή μέσα από τιτλοποιήσεις ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Τελευταίος σταθμός μιας σειράς «εργαλείων» αποτελεί η ρευστοποίηση καλυμμάτων (π.χ. πλειστηριασμοί), επιλογή απευκταία για δανειολήπτες και διαχειριστές (τράπεζες ή Εταιρείες Διαχείρισης Μη Εξυπηρετούμενων Απαιτήσεων). Και με αυτά τα μέσα, σκοπεύει η αγορά να διαχειριστεί και να μειώσει την κληρονομιά των 9,9 δισ ευρώ κόκκινων δανείων που παρέμειναν (στοιχεία τέλους 2023), ως απόθεμα Μη Εξυπηρετούμενων δανείων.

Αναλυτικά, οι επιλογές ή μάλλον τα μέσα εξυγίανσης που μέχρι σήμερα είχαν ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των κόκκινων δανείων στις τράπεζες (97,2 δισ. ευρώ από το peak του Μαρτίου του 2016) ήταν οι εξής:

Απευθείας πωλήσεις πακέτων δανείων σε επενδυτές ή μέσω τιτλοποιήσεων στη δευτερογενή αγορά (κυρίως από τράπεζες σε funds αλλά και από funds σε funds -μια νέα προοπτική που μπορεί να σηματοδοτήσει deals 10 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια).
Αναταξινομήσεις κόκκινων δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών ως εξυπηρετούμενα δάνεια.
Εισπράξεις (σε διμερείς συμφωνίες ρυθμίσεων ή στην πορεία ανακτήσεων στο πλαίσιο διαχείρισης των servicers).
Ρευστοποιήσεις εχέγγυων καλυμμάτων, διαταγές πληρωμής, πλειστηριασμοί, κατασχέσεις (στις περιπτώσεις αυτές μπορεί ένα μέρος να αποτελεί διαγραφή).
Διαγραφές χρέους (αποκλειστικά διαγραφή δανείου), προφανώς σε συνάρτηση με ενεργοποίηση πτωχευτικού πλαισίου.

Ενδεικτικό είναι ότι όλο το 2023 τα κόκκινα δάνεια στο σύνολο της αγοράς μειώθηκαν κατά 3,3 δισ. ευρώ (25% περίπου), με κύριο εργαλείο εξυγίανσης τις πωλήσεις δανειακών χαρτοφυλακίων, αυτούσιες αλλά και μέσα από τιτλοποιήσεις, πολλές εκ των οποίων πρόλαβαν να λάβουν τις εγγυήσεις του Ηρακλή για το senior κομμάτι των ομολόγων. Σε όλη τη περσινή χρήση, 5,5 δισ. ευρώ κόκκινα δάνεια (από ένα συνολικό υπόλοιπο 13,2 δισ. ευρώ) μειώθηκαν κυρίως μέσα από πωλήσεις πακέτων ή τιτλοποιήσεις. Οι διαγραφές περιορίστηκαν σε 1 δισ. ευρώ.

Η εξέταση της πορείας των κόκκινων δανείων στο πιστωτικό σύστημα έχει διπλή ανάγνωση. Από τη μία χρήζουν εύσημα οι προσπάθειες για την απομάκρυνση από τους τραπεζικούς ισολογισμούς ενός πακτωλού Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, από την άλλη πλευρά όμως, τα δάνεια αυτά παραμένουν στην οικονομία και απαιτούν εντατικοποίηση του ρυθμού διαχείρισης χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες και καθυστερήσεις (εξ ου και η προετοιμασία μιας ευρείας σύσκεψης του οικονομικού επιτελείου με το υπουργείο Δικαιοσύνης).

Ο Ηρακλής, η Attica, η Παγκρήτια και η Τράπεζα της Ελλάδος

Κομβικό ρόλο στην κατεύθυνση της πλήρους εξυγίανσης αναμένεται να έχει ο Ηρακλής ΙΙΙ, που είναι ήδη ενεργός και η θητεία του αρχίζει να μετράει αντίστροφα. Η μεγάλη πρόκληση πλέον είναι αφετέρου στο κομμάτι της σύγκλισης του δείκτη NPE των συστημικών τραπεζών (οι 3 στους 4 ομίλους έχουν κατεβάσει τον πήχη κάτω από το 5%) με το 1,9% του ευρωπαϊκού μέσου όρου και αφετέρου η γεφύρωση του χάσματος με τις μη συστημικές. Ο μεγάλος «ανήφορος» που πρέπει να διανύσουν προς την εξυγίανση των ισολογισμών τους οι μη συστημικές τράπεζες, όπως η Attica και η Παγκρήτια ενόψει συγχώνευσης, επιβάλλουν ραγδαίες και άμεσες εξελίξεις στο κομμάτι των κόκκινων δανείων.

Στο πλαίσιο αυτό και εν αναμονή του επίσημου αιτήματος ένταξης τιτλοποιήσεων στον Ηρακλή, αναμένεται (ως την Παρασκευή, αν όχι νωρίτερα) η Συμφωνία Μετόχων για την κάλυψη με νέα κεφάλαια των ελλειμμάτων που θα επιφέρει αναπόφευκτα το κόστος τιτλοποιήσεων. Η Τράπεζα της Ελλάδος, σε όλη αυτήν την πορεία, όχι μόνο δεν μένει με σταυρωμένα χέρια, αλλά λαμβάνει κρίσιμες πρωτοβουλίες.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Απρίλιος 2024) γίνεται μια σχετική αναφορά. Σύμφωνα με αυτήν: «ο λόγος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) προς το σύνολο των δανείων στο τέλος του 2023 διαμορφώθηκε σε 6,6%, έναντι 8,7% στο τέλος του 2022. Επισημαίνεται ότι και οι τέσσερις σημαντικές τράπεζες έχουν πετύχει τον επιχειρησιακό στόχο για μονοψήφιο ποσοστό ΜΕΔ, με τις τρεις εκ των τεσσάρων να βρίσκονται κάτω από το 5%. Εντούτοις, στις λιγότερο σημαντικές τράπεζες ο δείκτης των ΜΕΔ ως προς το σύνολο των δανείων παραμένει ιδιαίτερα υψηλός και διαμορφώνεται σε 37,6% το 2023, μειωμένος κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2022, κυρίως λόγω της πιστωτικής επέκτασης ορισμένων εξ αυτών.

»Επιπρόσθετα, ο δείκτης ΜΕΔ σε επίπεδο τραπεζικού τομέα εξακολουθεί να παραμένει υψηλός και πολλαπλάσιος του ευρωπαϊκού μέσου όρου (Δεκέμβριος 2023: 1,9%). Κατά συνέπεια, οι προσπάθειες αποκλιμάκωσης του υφιστάμενου αποθέματος χρειάζεται να συνεχιστούν και να εντατικοποιηθούν περαιτέρω, ιδίως υπό το πρίσμα των προκλήσεων που αναδεικνύονται.

»Η απότομη αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των πληθωριστικών πιέσεων, διαμόρφωσε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων. Καθίσταται σαφές ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον τόσο το κόστος χρηματοδότησης όσο και οι δυνατότητες αποπληρωμής χρέους από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις επηρεάζονται δυσμενώς. Η τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων στο πλαίσιο του προγράμματος “Ηρακλής III” αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω μείωση του αποθέματος ΜΕΔ, ιδιαίτερα στις λιγότερο σημαντικές τράπεζες.

»Παράλληλα, η διατήρηση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης στην Ελλάδα σε ικανοποιητικό επίπεδο και η βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος των ασθενέστερων νοικοκυριών, καθώς μειώνεται ο πληθωρισμός, θα αμβλύνει τις πιέσεις στη χρηματοοικονομική κατάστασή τους».

Διαβάστε επίσης

Το σενάριο σύγκρουσης της Λεπέν με την ΕΕ και το παράδειγμα της Βρετανίας

New York Times: Ο Μπάιντεν εξετάζει να αποσυρθεί από τις εκλογές

Wattcrop: Το τρίπτυχο των αλλαγών για να προχωρήσουν οι ΑΠΕ