ΕΚΤ: Πρώτη μείωση επιτοκίων μετά από 14 μήνες

Η ΕΚΤ έκανε την αρχή στα επιτόκια, προχωρώντας στην πρώτη μείωση μετά από 14 μήνες. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, η ΕΚΤ μειώνει και τα τρία βασικά επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης. Αυτό σημαίνει ότι το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα μειωθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως, αρχής γενομένης από τις 12 Ιουνίου 2024.

Πριν από τη συγκεκριμένη απόφαση ορόσημο, που διαχωρίζει τη θέση της EKT από την πολιτική της Fed, τα επιτόκια είχαν αυξηθεί 10 φορές, οδηγώντας το κόστος δανεισμού σε επίπεδα – ρεκόρ. Παράλληλα, τόσο τα «γεράκια» όσο και τα «περιστέρια» του ΔΣ επέλεξαν να τηρηθεί στάση αναμονής για 9 μήνες, αφήνοντας αμετάβλητα τα επιτόκια, προκειμένου -όπως είχε επανειλημμένα επισημάνει η Κριστίν Λαγκάρντ- να χτιστεί η απαραίτητη εμπιστοσύνη για να ξεκινήσει η αντίστροφη πορεία στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ.

Η απόφαση να μειωθεί το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 3,75% από 4% και το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 4,25% από 4,5% σηματοδοτεί την έναρξη του καθοδικού κύκλου. Η μείωση του επιτοκίου αναχρηματοδότησης είναι η πρώτη μετά από σχεδόν μία 10ετία και συγκεκριμένα από τον Σεπτέμβριο του 2014. Τότε, το συγκεκριμένο επιτόκιο διαμορφώθηκε στο -0,20% από -0,10%, σε μια χρονιά που η ΕΚΤ εισήλθε στην περίοδο των αρνητικών επιτοκίων και λίγο μετά στην ποσοτική χαλάρωση για να αποφύγει το ενδεχόμενο αντιπληθωρισμού στην Ευρωζώνη.

Σημειώνεται ότι ο κύκλος μείωσης των επιτοκίων στην Ευρώπη άνοιξε σε Ελβετία και Σουηδία πριν από λίγο καιρό.

Γιατί η ΕΚΤ αποφάσισε να μειώσει τα επιτόκια

Στην ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα, επισημαίνεται ότι «από τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κατά περισσότερες από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και οι προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν βελτιωθεί αισθητά. Ο υποκείμενος πληθωρισμός έχει επίσης υποχωρήσει, ενισχύοντας τις ενδείξεις ότι οι πιέσεις στις τιμές έχουν εξασθενήσει, και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί σε όλους τους ορίζοντες. Η νομισματική πολιτική διατήρησε τις συνθήκες χρηματοδότησης περιοριστικές. Με την αποδυνάμωση της ζήτησης και τη διατήρηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό καλά εδραιωμένων, αυτό συνέβαλε σημαντικά στην επαναφορά του πληθωρισμού προς τα κάτω».

«Ταυτόχρονα, παρά την πρόοδο των τελευταίων τριμήνων, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές, καθώς η αύξηση των μισθών είναι αυξημένη, και ο πληθωρισμός είναι πιθανό να παραμείνει πάνω από τον στόχο και το επόμενο έτος» προστίθεται.

Στις βασικές προβλέψεις της ΕΚΤ, οι οποίες έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω, για την ευρωπαϊκή οικονομία περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

Ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,5% το 2024, στο 2,2% το 2025 και στο 1,9% το 2026.
Ο δομικός πληθωρισμός (εξαιρούνται τιμές ενέργειας και τροφίμων) θα κινηθεί κατά μέσο όρο στο 2,8% το 2024, 2,2% το 2025 και 2% το 2026.
Η ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί στο 0,9% το 2024, στο 1,4% το 2025 και στο 1,6% το 2026.

Στην ίδια ανακοίνωση τονίζεται ακόμη ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Προς αυτήν την κατεύθυνση: «Θα διατηρήσει τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα και από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον προσδιορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις του για τα επιτόκια θα βασίζονται στην εκτίμησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της ισχύος της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής».

Και προστίθεται: «Το Διοικητικό Συμβούλιο δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για μια συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων» Παράλληλα, η ΕΚΤ επιβεβαίωσε ότι θα μειώσει τα αποθέματα τίτλων του Ευρωσυστήματος στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς τίτλων έκτακτης ανάγκης για πανδημία (PEPP) κατά 7,5 δισεκ. ευρώ ανά μήνα κατά μέσο όρο το δεύτερο εξάμηνο του έτους. «Οι λεπτομέρειες για τη μείωση των διακρατήσεων του PEPP θα είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνες με εκείνες που ακολουθούνται στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (APP)» αναφέρεται επίσης στην ανακοίνωση.

Μειώσεις σε APP, PEPP και πράξεις αναχρηματοδότησης

Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους, αναφέρει ακόμη η ΕΚΤ. «Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να επανεπενδύει πλήρως τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP κατά τη λήξη τους μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2024. Στη διάρκεια του β΄ εξαμήνου του έτους, θα μειώσει το μέγεθος του χαρτοφυλακίου PEPP κατά 7,5 δισ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο. Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να τερματίσει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP στο τέλος του 2024» τονίζεται ακόμη.

«Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP, καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπίζονται οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία» υπογραμμίζεται.

Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.

«Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για σταθερότητα των τιμών» καταλήγει η ανακοίνωση της ΕΚΤ.

Πότε έρχονται οι επόμενες μειώσεις στα επιτόκια από την ΕΚΤ

Αναλυτές του Bloomberg αναμένουν μια σταδιακή μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ έως και το δεύτερο εξάμηνο 2025, σε ένα επίπεδο της τάξης του 2% – 2,5%. Η ταχύτητα και το μέγεθος της μείωσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένες από την πορεία του πληθωρισμού (σε πρώτο επίπεδο) και την πορεία της οικονομίας (σε δεύτερο επίπεδο).

Πάντως, το γεγονός ότι ο πληθωρισμός τον Μάιο αυξήθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο, στο 2,6%, έχει «ψαλιδίσει» τις προσδοκίες που υπήρχαν στην αρχή του έτους για ταχύτερη μείωση των επιτοκίων εντός του 2024. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα δήλωσαν πρόσφατα στελέχη της ΕΚΤ με σημαντική επιρροή, όπως η Ίζαμπελ Σνάμπελ, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής που είναι αρμόδια για τις εισηγήσεις των αποφάσεων νομισματικής πολιτικής και ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ, Γιόαχιμ Νάγκελ. Όπως ξεκαθάρισαν, δεν θεωρούν σκόπιμο να γίνει πολύ γρήγορά (σ.σ. στη συνεδρίαση του Ιουλίου) η δεύτερη διαδοχική μείωση των επιτοκίων. Επομένως, το επικρατέστερο σενάριο είναι η επόμενη μείωση επιτοκίων (εφόσον το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες) να γίνει τον Σεπτέμβριο και να μην ξεπερνά τις 25 μονάδες βάσης. Εφόσον υπάρξει τρίτη μείωση εντός του 2024, το πιθανότερο είναι να γίνει τον Δεκέμβριο.

Τι θα γίνει με τις δόσεις στα στεγαστικά

Από την ταχύτητα μείωσης των επιτοκίων της ΕΚΤ θα εξαρτηθεί και το πότε θα αρχίσει η μείωση των δόσεων για όσους έχουν στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, όπως είχε αναφέρει πρόσφατα το powergame.gr. Οι δόσεις των δανείων αυτών είχαν «παγώσει» από τις τράπεζες από τον Μάιο του 2023 -με το πάγωμα να ισχύει, μετά τη φετινή ανανέωσή του, έως τον Μάιο του 2025- με βάση το επιτόκιο αναφοράς που ίσχυε στα τέλη του Μαρτίου 2023 μείον 20 μονάδες βάσης.

Δεδομένου ότι τον Μάρτιο του 2023 το επιτόκιο χορηγήσεων της ΕΚΤ ανερχόταν στο 3,5% και το τρίμηνο Euribor -το οποίο αποτελεί τη βάση αναφοράς για τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο- λίγο πάνω από το 3%, οι δόσεις των δανείων «κλείδωσαν» με το Euribor χαμηλότερα από το 3%. Μετά τον Μάρτιο του 2023, η ΕΚΤ προχώρησε σε τέσσερις ακόμη αυξήσεις επιτοκίων, με το τρίμηνο Euribor να κυμαίνεται σήμερα στο 3,8%.

Αυτό σημαίνει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα πρέπει να μειωθούν πέντε φορές (εφόσον οι μειώσεις είναι της τάξης των 25 μονάδων βάσης η κάθε μία ή λιγότερες αν οι μειώσεις είναι μεγαλύτερου μεγέθους) για να έχουν οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες οικονομικό όφελος. Με τα σημερινά δεδομένα, το πιθανότερο είναι ότι η μείωση των δόσεων στα στεγαστικά δάνεια θα ξεκινήσει μέσα στο 2025 και θα ολοκληρωθεί στο ίδιο έτος ανάλογα με το επίπεδο όπου θα σταθεροποιηθούν τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.

Υπενθυμίζεται ότι πριν από την πρώτη μείωση επιτοκίων μετά από 14 μήνες, η ΕΚΤ είχε διατηρήσει το πόδι στο φρένο για πέντε διαδοχικές συνεδριάσεις, διατηρώντας σε επίπεδα ρεκόρ το κόστος δανεισμού στην Ευρωζώνη.

Διαβάστε επίσης:

Παρουσιαστής του BBC αγνοείται στη Σύμη, σε εξέλιξη οι έρευνες

Στον αέρα η αγορά φυσικού αερίου από τις δικαστικές διαμάχες της Gazprom

Σεϋχέλλες: Πουλάει κορδέλες το Μεταξουργείο;