THEPOWERGAME
Η μείωση των επιτοκίων την ερχόμενη Πέμπτη 6 Ιουνίου αποτελεί ορόσημο για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ξεκινούν έναν κύκλο νομισματικής χαλάρωσης χωρίς να τους αναγκάσει μια οικονομική έκτακτη ανάγκη. Αντ’ αυτού, οι επενδυτές σηματοδοτούν εμπιστοσύνη για τη ζώνη του ευρώ και διατηρούν τις αποδόσεις υπό έλεγχο.
Όμως, παρά την ηρεμία στην επιφάνεια, η οικονομία αρχίζει να βλέπει τις συνέπειες των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί εδώ και δεκαετίες. Ολοένα και περισσότερο επισκιασμένη από τον δυναμισμό των ΗΠΑ και την άνοδο της Κίνας, η Eυρωζώνη μαραζώνει με αναιμική ανάπτυξη, αδύναμη παραγωγικότητα, φτωχά δημογραφικά στοιχεία και διογκωμένα δημόσια οικονομικά σε βασικές χώρες.
Οι ευνοϊκές αγορές και η ανάκαμψη της οικονομίας προσφέρουν στις Βρυξέλλες και τις εθνικές πρωτεύουσες σπάνια περιθώρια ανάσας για να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις. Εάν οι πολιτικοί -που θα περάσουν από τις ευρωεκλογές αυτή την εβδομάδα- δεν επωφεληθούν και δεν προχωρήσουν σύντομα σε μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και θα αποκαταστήσουν τα δημόσια οικονομικά, η περιοχή κινδυνεύει να διολισθήσει όλο και περισσότερο στην ασημαντότητα.
«Χωρίς ένα σημαντικό τράνταγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνει μια πολύ μειωμένη παγκόσμια δύναμη»
«Χωρίς ένα σημαντικό τράνταγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνει μια πολύ μειωμένη παγκόσμια δύναμη, αφήνοντας τις ΗΠΑ να μάχονται με την Κίνα για την οικονομική υπεροχή», δήλωσε ο Jamie Rush, επικεφαλής Ευρωπαίος οικονομολόγος του Bloomberg Economics.
Η αίσθηση μιας καμπής για την περιοχή του ευρώ αυτή τη στιγμή είναι αισθητή. Η μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ έρχεται καθώς η χειρότερη κρίση πληθωρισμού στην ιστορία του νομίσματος φαίνεται να έχει σε μεγάλο βαθμό ξεπεραστεί και μια ρηχή ύφεση μόλις έληξε με μια απροσδόκητη αύξηση της ανάπτυξης.
Η διαφορά μεταξύ των ιταλικών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών, ένα βασικό μέτρο κινδύνου, μειώθηκε νωρίτερα το 2024 σε χαμηλό διετίας. Ενώ οι αποδόσεις έχουν αυξηθεί κάπως, καθώς οι επενδυτές αξιολογούν πόσο ακριβώς μπορεί να μειώσει η ΕΚΤ δεδομένης μιας πιο ανθεκτικής από ό,τι αναμενόταν οικονομίας, δεν υπάρχει κανένα σημάδι των φόβων κατακερματισμού που καταδίωκαν την αγορά πριν από την πρώτη αύξηση το 2022.
«“Η Ευρώπη είναι μια υπόθεση καλάθι” – είναι το μόνο που συνηθίζατε να ακούτε» από επενδυτές εκτός της περιοχής, δήλωσε ο Roger Hallam, παγκόσμιος επικεφαλής επιτοκίων της Vanguard Asset Management. «Τώρα δεν το ακούτε αυτό».
Η άποψη αυτή υποστηρίζεται από ένα πιο συνεκτικό πλαίσιο πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο, το οποίο περιλαμβάνει το προηγουμένως αδιανόητο πρόγραμμα ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εποχή της πανδημίας – NextGenEU – που περιλαμβάνει ακόμη και τη συγκέντρωση χρέους, καθώς και νέα εργαλεία καταπολέμησης της κρίσης που παρουσίασε η ΕΚΤ για την παροχή κινήτρων και τη συγκράτηση των αγορών ομολόγων.
Απόδειξη της ανθεκτικότητας της περιοχής προέκυψε πέρυσι, όταν ο πανικός των επενδυτών κατέρρευσε τράπεζες στις ΗΠΑ και την Ελβετία. Δεν υπήρξαν τέτοιες απώλειες στη ζώνη του ευρώ, η οποία θα συμπληρώσει μια δεκαετία ενιαίου καθεστώτος εποπτείας αργότερα φέτος.
Και όμως, τα μακροπρόθεσμα προβλήματα της περιοχής φαίνονται πιο δυσοίωνα από ποτέ.
«Ενώ η Ευρώπη τα πηγαίνει καλύτερα τώρα, βαθιές διαρθρωτικές προκλήσεις – γήρανση, κλιματική αλλαγή και παγκόσμιος κατακερματισμός – περιμένουν», προειδοποίησε τον Μάιο ο Alfred Kammer, ανώτερος αξιωματούχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η αδύναμη παραγωγικότητα – και μαζί της η χαμηλή δυνητική ανάπτυξη – είναι ένα τέτοιο πρόβλημα. Η ΕΕ στο σύνολό της έχει σταθερά χειρότερες επιδόσεις από τις ΗΠΑ σε αυτό το θέμα από την αυγή του τρέχοντος αιώνα. Η βραδύτερη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και η «μείωση της παγκόσμιας οικονομικής ισχύος» είναι το αποτέλεσμα, ανέφερε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας σε μελέτη του τον Μάιο.
Το έλλειμμα θα φτάσει σχεδόν στο 40% μέχρι το 2050
Το χάσμα μεταξύ των οικονομιών της Ευρώπης και των ΗΠΑ από το 2000 έφτασε περίπου στο 18% του δυνητικού ΑΕΠ το 2023 – που ισοδυναμεί με περισσότερα από 3 τρισεκατομμύρια ευρώ (3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια), σύμφωνα με το Bloomberg Economics, το οποίο υπολογίζει ότι το έλλειμμα θα φτάσει σχεδόν στο 40% μέχρι το 2050.
«Εναπόκειται σε εμάς τους Ευρωπαίους να κάνουμε περισσότερα», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ στους δημοσιογράφους στην Ιταλία τον περασμένο μήνα σε μια συνάντηση με ομολόγους του που επικεντρώθηκε στη διαφορά μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης.
Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι η γήρανση του πληθυσμού – που προσθέτει χαμηλό δυναμικό ανάπτυξης και ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους, τουλάχιστον δεδομένου ότι οι συντάξεις σε όλη την περιοχή χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από το δημόσιο από τα τρέχοντα φορολογικά έσοδα.
«Το ποσοστό γεννήσεων είναι πολύ χειρότερο από το αναμενόμενο», δήλωσε ο Oliver Rakau, οικονομολόγος στην Oxford Economics. «Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα σε δύο, τρία ή πέντε χρόνια, αλλά είναι μεγάλο πρόβλημα μακροπρόθεσμα».
Πιο πιεστική είναι η επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών στις χώρες που ήδη αγωνίζονται να επιβάλουν δημοσιονομικό περιορισμό. Η Ιταλία θα έχει το μεγαλύτερο σωρό δανείων στην Ευρώπη σε μόλις τρία χρόνια, σύμφωνα με την Scope Ratings.
Οι προβλέψεις του ΔΝΤ δείχνουν τώρα ότι το χρέος ως ποσοστό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σέρνεται προς τα πάνω εκεί και στη Γαλλία και το Βέλγιο – με ελλείμματα πολύ πάνω από το ανώτατο όριο του 3% που επιδιώκει να επιβάλει η ΕΕ.
Αργά την Παρασκευή, η S&P Global Ratings μείωσε τη Γαλλία κατά μία βαθμίδα στο AA-, τονίζοντας ότι η κυβέρνηση έχασε τους στόχους της στα σχέδια για τη συγκράτηση του δημοσιονομικού κενού μετά τις τεράστιες δαπάνες κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid και της ενεργειακής κρίσης.
«Οι κίνδυνοι αυξάνονται»
Ενώ οι αγορές ομολόγων δείχνουν ότι οι επενδυτές δεν ανησυχούν, η προηγούμενη αναταραχή των κρατών της περιοχής προσφέρει χρήσιμα μαθήματα για το πόσο γρήγορα μπορεί να αλλάξει το κλίμα.
«Οι κίνδυνοι αυξάνονται», δήλωσε ο Moritz Kraemer, επικεφαλής οικονομολόγος της LBBW και πρώην ανώτερος αναλυτής αξιολογήσεων της S&P Global Ratings. «Νομίζω ότι δεν υπάρχει αρκετή ανησυχία στην αγορά».
Παρ’ όλες τις προσπάθειες που μπορεί να καταβάλλουν οι κυβερνήσεις για να θέσουν υπό έλεγχο τα ελλείμματα χρέους μέσω περικοπών δαπανών ή αυξήσεων φόρων, οι καλύτερες προοπτικές τους για την αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών μακροπρόθεσμα θα είναι μέσω της επίτευξης καλύτερης οικονομικής ανάπτυξης.
Αυτός είναι ένας τομέας στον οποίο οι ιδέες σε επίπεδο ΕΕ πολλαπλασιάζονται σήμερα.
Στα μέσα Απριλίου ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα παρουσίασε έκθεση σχετικά με το μέλλον της ενιαίας αγοράς του μπλοκ. Μεταξύ άλλων, προέτρεψε την ενοποίηση των τηλεπικοινωνιακών φορέων και την περαιτέρω ενοποίηση των αγορών ενέργειας.
Διαβάστε επίσης:
Πλαστικά Θράκης: Αύξηση EBITDA στα 12,3 εκατ.
Η αρχιτεκτονική στη Σιγκαπούρη που υμνεί τη δημόσια κατοικία
Γιατί είναι κρίσιμη η ενίσχυση του ευρωπαϊκού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
