Λιμνάζουν σε ένα μηδενικό επιτοκιακό περιβάλλον εκατομμύρια λογαριασμοί καταθέσεων με χαμηλά υπόλοιπα, με τους δικαιούχους τους να μη σκέφτονται καν την ιδέα μιας προθεσμιακής, πρώτον, διότι συχνά δεν έχει νόημα λόγω ύψους διαθέσιμου κεφαλαίου και, δεύτερον, διότι οι αποδόσεις στις προθεσμιακές ευνοούν μόνο τα πολύ υψηλά ποσά και για πολύ μεγάλες διάρκειες. Για έναν μέσο καταθέτη, το προσφερόμενο επιτόκιο μιας προθεσμιακής δεν αξίζει πολλές φορές για να μπει στον κόπο να μεταφέρει τα χρήματά του…
Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει σχεδόν μια διετία από την απαρχή αύξησης των επιτοκίων στην Ευρωζώνη, όπου η άνοδος είχε οδηγήσει σε ανατιμολόγηση και τις αποδόσεις των προθεσμιακών, αλλά όχι τελικά στο επιθυμητό επίπεδο. Εξ ου και η μετακίνηση καταθετών οριακά έφτασε το 25%-30% από το 15%-17% που ήταν.
Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο για την κατάσταση του μέσου Έλληνα καταθέτη είναι ότι ένα 80% του κοινού έχει υπόλοιπα κάτω των 3.000 ευρώ και ένα ποσοστό 70%-75% έχει υπόλοιπα κάτω των 1.000 ευρώ (σε όλο το πιστωτικό σύστημα). Το πιο σοκαριστικό στοιχείο όμως μοιάζει να είναι αυτό που αναφέρουν τραπεζικοί παράγοντες στο powergame.gr, ότι περίπου 1,5 εκατ. λογαριασμοί έχουν υπόλοιπο έως… 10 ευρώ.
Προφανώς, όταν ο καταθέτης χρησιμοποιεί τον λογαριασμό μόνο για αναλήψεις και πληρωμές, που με δυσκολία τις τελευταίες εργάσιμες ημέρες του μήνα υπάρχουν μέσα 10 ευρώ ή και λιγότερα, δεν θα έχει την πολυτέλεια να αναζητήσει καλύτερα επιτόκια, αφού οι ανάγκες διαβίωσης υπερτερούν της ανάγκης για αποταμίευση. Δυστυχώς, όμως, η ίδια αδράνεια μπορεί να επηρεάζει και καταθέτες που στους λογαριασμούς τους υπάρχουν υπόλοιπα έως και 3.000 ευρώ και οι οποίοι δυνητικά θα μπορούσαν να «εκμεταλλευθούν» κάποια μεγαλύτερα επιτόκια, κλείνοντας τα χρήματά τους σε μια προθεσμιακή.
Για τα ποσά αυτά, όμως, κοντεύει να μην έχει νόημα όλη η διαδικασία… Όχι ότι είναι κάτι δύσκολο, αλλά είναι τόσο χαμηλά τα προσφερόμενα επιτόκια, που το κοινό επιλέγει να μην προχωρεί σε καμία επιλογή (φαινόμενο της αδράνειας του καταθέτη).
Άρα, η μόνη κατηγορία καταθετών που κινούνται προς άγραν καλύτερων αποδόσεων -πέραν της μειοψηφίας των affluent πελατών (που μπορεί να αποτελούν μικρό μερίδιο της αγοράς, ως αριθμός λογαριασμών, αλλά ελέγχουν το υψηλότερο ποσό καταθέσεων στο σύστημα)- είναι τα άτομα που διαθέτουν ρευστότητα υψηλότερη, με υπόλοιπα πάνω των 5.000 ευρώ, οι οποίοι και πάλι, θα αγνοήσουν την παλέτα των προθεσμιακών, αν θέλουν να πάρουν ένα πολύ μικρό ρίσκο και να τοποθετηθούν στην άλλη εναλλακτική, που οι ίδιες οι τράπεζες λάνσαραν στον αντίποδα των προθεσμιακών, δηλαδή, στα ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια που παρέχουν ετήσιο μέρισμα. Εξ ου και τα 3 δισ. ευρώ που έχουν προσελκύσει τα ομολογιακά σταθερού εισοδήματος αμοιβαία κεφάλαια.
Μια αναλυτική ματιά στη διαστρωμάτωση των καταθέσεων στον μεγαλύτερο τραπεζικό όμιλο της χώρας, στην Τράπεζα Πειραιώς, που φαίνεται να συγκεντρώνει την πλειονότητα των καταθέσεων (59,6 δισ. ευρώ), είναι ενδεικτική της εικόνας: από συνολικό αριθμό λογαριασμών 10,5 εκατομμύρια, το 95%, δηλαδή σχεδόν 10 εκατομμύρια λογαριασμοί (για την ακρίβεια των στοιχείων 9,9 εκατομμύρια λογαριασμοί) συγκεντρώνουν 31 δισ. ευρώ, με έναν μέσο όρο 3.000 ευρώ ανά λογαριασμό. Από αυτούς έχουν τοποθετηθεί σε προθεσμιακές μόλις… το 3% (ποσοστό που παρέμεινε αμετάβλητο και το 2023, αλλά και το 2022), δεσμεύοντας κεφάλαια ύψους 34.000 ευρώ. Η κατηγορία αυτή των καταθετών αποτελεί την πλειονότητα στους λογαριασμούς πρώτης ζήτησης (όψεως-ταμιευτήριο), με ποσοστό 48%.
Στον αντίποδα, εκεί που σημειώθηκε μετακίνηση προς προθεσμιακές ήταν στους affluent πελάτες, που, κλειδώνοντας κεφάλαια ύψους 98.000 ευρώ ανά λογαριασμό, ανέβασαν το ποσοστό στις προθεσμιακές από το 9% στο 13%, αποσύροντας κεφάλαια από τους λογαριασμούς πρώτης ζήτησης (από 21% οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου-όψεως υποχώρησαν στο 18%). Οι επιχειρήσεις, από την άλλη πλευρά, διατηρούν στην τράπεζα 88.000 λογαριασμούς συνολικού ύψους 10 δισ. ευρώ και τοποθέτησαν σε προθεσμιακές κεφάλαια ύψους 1,1 εκατομμυρίου ευρώ, γράφοντας μια μετατόπιση της τάξεως του 1% από τους λογαριασμούς όψεως ή ταμιευτηρίου (από 13% στο 12%).
