THEPOWERGAME
Χαοτικές… είναι οι διαφορές στις αποδόσεις για τις προθεσμιακές καταθέσεις, μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων. Μία απόσταση που σχεδόν φτάνει τις 2,5 ποσοστιαίες μονάδες ορίζει το χάσμα retail – corporate στα προσφερόμενα επιτόκια. Ενδεικτικό είναι, ότι παρά τις όποιες αυξήσεις έγιναν με αφορμή το ανοδικό περιβάλλον επιτοκίων στις καταθέσεις, για μια μέση μεγάλη διάρκεια (π.χ. 12 μηνών) το επιτόκιο για έναν μέσο καταθέτη, φυσικό πρόσωπο είναι 1,8% όταν μια επιχείρηση μπορεί να απολαύσει επιτόκιο 3,8% για την ίδια περίοδο. Αντίστοιχα «δυσανάλογη» ήταν η αύξηση των επιτοκίων στα προσφερόμενα επιτόκια, κατά 4 μονάδες βάσης για τους ιδιώτες και τα νοικοκυριά, κατά 11 μονάδες βάσης- σχεδόν τριπλάσια- για τον επιχειρηματικό τομέα.
Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους οι προθεσμιακές καταθέσεις των επιχειρήσεων τοκίζονται με πολύ υψηλότερο επιτόκιο. Κατ’ αρχήν, τα προς κατάθεση ποσά είναι κατά πολύ υψηλότερα των διαθεσίμων ενός μέσου ιδιώτη και αυτό είναι εμφανές και από τα συνολικά υπόλοιπα των καταθέσεων, όπου το προβάδισμα στην παρουσία ρευστότητας του επιχειρηματικού κλάδου είναι ορατό. Το υψηλό ποσό κεφαλαίων που μπορούν να δεσμεύσουν οι επιχειρήσεις – επιτρέποντας στις τράπεζες να «εκμεταλλευθούν» τη ρευστότητα αυτή ενισχύοντας τις εκταμιεύσεις τους – είναι συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι άλλων καταθετών και αποτελεί δέλεαρ για τις τράπεζες να το συμπεριλάβουν στα καταθετικά τους προϊόντα.
Αυτό το «ατού» είναι από την άλλη πλευρά, ο δεύτερος λόγος που τα επιτόκια σε αυτή την κατηγορία καταθετών είναι εντυπωσιακά υψηλότερα. Οι επιχειρήσεις, με την αυξημένη ρευστότητα (η οποία έχει σημαντικά ενισχυθεί πλέον από τα διάφορα προγράμματα που προέκυψαν από την πανδημία και μετά, με ορόσημο την παροχή κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάπτυξης) διαπραγματεύονται με ισχυρό πλεονέκτημα και ωθούν τις τράπεζες σε μια «μάχη αποδόσεων» για να κρατήσουν τον πελάτη ή να αποκτήσουν νέους.
Στον αντίποδα, οι δύο αυτοί παράγοντες είναι που τα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις για ιδιώτες, παραμένουν αρκετά χαμηλά- αν και πολύ υψηλότερα των απλών λογαριασμών καταθέσεων. Τα κεφάλαια που «κλειδώνει» το καταθετικό κοινό σε προθεσμιακές καταθέσεις είναι πολύ μικρό για να κινητοποιήσει τον τραπεζικό μηχανισμό να προσφέρει κάτι υψηλότερο σε απόδοση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το 80% όλων των καταθέσεων στο σύστημα είναι έως 3.000 ευρώ – ποσό που δεν δίνει και στο μέσο καταθέτη το «ατού» της διαπραγμάτευσης , αυτό που σε πλήρη αντίθεση πετυχαίνει μια μέση επιχείρηση.
Την ίδια στιγμή και αυτό δικαιολογεί το γιατί τελικά το μερίδιο των προθεσμιακών δεν έφτασε το 30% του συνόλου της αγοράς, όπως θεωρητικά θα συνέβαινε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο καθώς τα επιτόκια έφταναν στο peak τους, οι ίδιοι οι καταθέτες, παρουσιάζουν το φαινόμενο της… αδράνειας. Η πλειοψηφία του αποταμιευτικού κοινού δεν μετακινήθηκε από απλούς λογαριασμούς ταμιευτηρίου σε προθεσμίας, ούτε αναζήτησε «στέγη» σε άλλη τράπεζα, ώστε να πιέσει για μεγαλύτερο επιτόκιο.
Ο μέσος Έλληνας καταθέτης, όπως υπογραμμίζει τραπεζικό στέλεχος, δεν είναι εκπαιδευμένος να διεκδικεί καθώς συνήθως αγνοεί τι προσφέρει ο ανταγωνισμός. Αυτό και μόνο, συνδυαστικά με την έλλειψη κινήτρου (κάτι που τροφοδότησε ιδιαίτερα ο χαμηλός πήχης στα επιτόκια προθεσμιακών όλο το 2023), αφήνουν το παιχνίδι του ανταγωνισμού για υψηλότερες αποδόσεις, μόνο στα χέρια των επιχειρήσεων- για τους λογαριασμούς των οποίων, όπως αντίστοιχα και για τα spreads των δανείων τους- οι τράπεζες επιδίδονται σε μια, όχι πάντα αναίμακτη, μάχη.