THEPOWERGAME
Οι συνεδριάσεις των κεντρικών τραπεζών των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης, Fed και ΕΚΤ, στις 13 και 14 Δεκεμβρίου αντίστοιχα, αναμένεται να σηματοδοτήσουν το τέλος της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής. Τζερόμ Πάουελ και Κριστίν Λαγκάρντ θα δηλώσουν ή θα αφήσουν να εννοηθεί ότι με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα δεν θα γίνουν άλλες αυξήσεις επιτοκίων και με αυτόν τον τρόπο θα κλείσει ο κύκλος των αυξήσεων του 2022-23.
Οι αναλυτές θα προσπαθήσουν να αποκρυπτογραφήσουν τα όσα θα πουν στις συνεντεύξεις τύπου οι δύο κορυφαίοι αξιωματούχοι της Fed και της ΕΚΤ, αναζητώντας ενδείξεις για το πότε θα σημειωθούν οι πρώτες μειώσεις επιτοκίων, καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να εξασθενεί από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών. Στα διαδικαστικά, Fed και ΕΚΤ αναμένεται να διατηρήσουν αμετάβλητα τα επιτόκια στο 5,25% – 5,50% και 4% αντίστοιχα.
Σύμφωνα με τις νεότερες προβλέψεις, οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ και του Καναδά θα είναι αυτές που θα αποφασίσουν νωρίτερα τις πρώτες μειώσεις στα επιτόκια, με τις αγορές να προεξοφλούν την πρώτη αύξηση της Fed να πραγματοποιείται τον ερχόμενο Μάρτιο. Ο Πάουελ από την πλευρά του έχει προειδοποιήσει όσους βιάζονται, ότι είναι πολύ πρόωρο να γίνονται εκτιμήσεις για την χαλάρωση της πολιτικής, τονίζοντας ότι η Fed είναι έτοιμη ακόμη και για περαιτέρω σύσφιξη αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Ο ακριβής χρόνος των πρώτων μειώσεων τοποθετείται μέσα στο 2024 και γύρω στην άνοιξη. Το βασικό σενάριο των αναλυτών αναφέρει ότι οι περισσότερες σημαντικές κεντρικές τράπεζες θα αρχίσουν να μειώνουν το κόστος δανεισμού από το β’ τρίμηνο του 2024.
Οι παράμετροι που θα καθορίσουν τις αποφάσεις για τα επιτόκια
Οι αποφάσεις για τις πρώτες μειώσεις θα εξαρτηθούν από δύο παραμέτρους. Η πρώτη είναι οι προοπτικές για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό και η δεύτερη το πόσο επιθετικά αντιδρά κάθε τράπεζα. Υπό την προϋπόθεση ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να εξασθενεί στους επόμενους μήνες και θα αγγίξει τον στόχο του 2% στα μέσα του 2024 τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρωζώνη, Fed και ΕΚΤ θα προχωρήσουν σε δύο ή και τρεις μειώσεις στο νέο έτος.
Πρώτη θα είναι η Fed, όπως ακριβώς συνέβη και με τις αυξήσεις. Η οικονομία της Ευρωζώνης βρίσκεται πιο κοντά σε ύφεση απ’ ό,τι των ΗΠΑ, ενώ υπάρχει και ο ενεργειακός αντίκτυπος που παίζει ρόλο και επομένως η ΕΚΤ θα μπορούσε να κινηθεί ταχύτερα. Όμως όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ εμφανίζεται πιο «hawkish», κάτι που σημαίνει ότι θα αποφασίσει την αλλαγή πλεύσης μόνο αν είναι ξεκάθαρο ότι έχει νικηθεί ο πληθωρισμός.
Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες σημαντικές κεντρικές τράπεζες, η Bank of England έχει να αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες ανησυχίες για την πλευρά της προσφοράς και έτσι ενδέχεται να αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια αργότερα από την ΕΚΤ και τη Fed. Η Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι μία άλλη περίπτωση, καθώς δεν ακολούθησε τον κύκλο σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής του 2022-23 και θα μπορούσε να προχωρήσει σε μία αύξηση των επιτοκίων στις αρχές του 2024, πριν οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες ξεκινήσουν τις μειώσεις.
Το ιστορικό των αυξήσεων των επιτοκίων
Η Fed άνοιξε τον κύκλο των αυξήσεων τον Μάρτιο του 2022 και τον έκλεισε τον Ιούλιο του 2023. Συνολικά αύξησε τα επιτόκια 11 φορές και από το εύρος 0%-0,25% πήγαν στο 5,25%-5,50%. Σε αυτή την πορεία, η Fed αύξησε τα επιτόκια τέσσερις φορές κατά 0,75%, δύο φορές κατά 0,50% και πέντε φορές κατά 0,25%.
Η ΕΚΤ προχώρησε στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων τον Ιούλιο του 2022, ενώ η συνεδρίαση που του εκτελεστικού της συμβουλίου που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Οκτώβριο σηματοδότησε το κλείσιμο του κύκλου, με την τελευταία αύξηση να αποφασίζεται τον Σεπτέμβριο. Τα επιτόκια στην Ευρωζώνη από το -0,50% που βρισκόταν από τον Σεπτέμβριο του 2019 έως και τον Ιούλιο του 2022, έφτασαν στο 4% τον Σεπτέμβριο του 2023.