THEPOWERGAME
Eπενδυτική βαθμίδα για την ελληνική οικονομία εντός του έτους, με προσέλκυση σημαντικού ύψους άμεσων, αλλά και χρηματοοικονομικών επενδύσεων από το εξωτερικό προβλέπει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας για νομισματική πολιτική, πληθωρισμό και όχι μόνο, στο πλαίσιο συνέντευξης στο Econostream και στον David Barwick.
Έκπληξη μία αύξηση των επιτοκίων μετά τον Σεπτέμβριο
Σαφές το μήνυμα του διοικητή για την πορεία των επιτοκίων, που εκτιμά ότι δεν θα πρέπει να το παρακάνουμε με τις αυξήσεις και σε κάθε περίπτωση να ακολουθούμε μία προσέγγιση data driven, εξαρτώμενη δηλαδή με την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών. Σύμφωνα με τον ίδιο, που όπως αποκαλύπτει «πιστεύω περισσότερο στην ευελιξία και το ρεαλισμό και όχι στις δογματικές προσεγγίσεις σε θέματα νομισματικής πολιτικής» θα ήταν έκπληξη αν η άνοδος των επιτοκίων συνεχιζόταν μετά το Σεπτέμβριο. Και μάλιστα αν όλα πάνε σύμφωνα με τις ενδείξεις, αναμένεται σταδιακή πτώση επιτοκίων στην ευρωζώνη από το 2024.
Καταλυτικό ρόλο στη λήψη απόφασης για τα επιτόκια θα πρέπει να αποτελεί για την ΕΚΤ τα οικονομικά δεδομένα, προφανώς ο πληθωρισμός, αλλά όχι μόνο. Φυσικά ο πληθωρισμός οδηγεί τη νομισματική πολιτική που έχει στόχο τη μείωσή του, αλλά θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να ακολουθήσουμε μια προσέγγιση που θα βασίζεται στα οικονομικά στοιχεία κάθε μήνα.
Για τον Ιούλιο, το σενάριο μιας νέας αύξησης επιτοκίων είναι όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σχεδόν «done deal». Είναι παραπάνω από πιθανό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να αλλάξει, όπως διευκρινίζει σε άλλο σημείο της συνέντευξης «αν οι εξελίξεις δείξουν ότι μια νέα αύξηση δεν απαιτείται, τότε δεν θα την κάνουμε. Δεν έχουμε πάρει όρκο. Μας οδηγούν τα στοιχεία και τα γεγονότα. Αυτό μετράει. Άλλωστε, έχουμε πει ως ΕΚΤ ότι είναι “πιθανόν” να γίνει μια νέα αύξηση τον Ιούλιο- χρησιμοποιήσαμε τον όρο “πιθανόν”. Από την άλλη πλευρά, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν εξασθένιση της οικονομίας στην ευρωζώνη. Πιστεύω ότι ομόφωνα θα βρούμε τη χρυσή τομή».
Τελικά, επιμένει ο David Barwick στη συνέντευξή του, είναι πιθανή έπειτα από όλα αυτά μια άυξηση επιτοκίων τον Ιούλιο;
Σε ερώτημα για την πιθανή αύξηση επιτοκίων τον Σεπτέμβριο και μετά, ο διοικητής της ΤτΕ και μέλος του Συμβουλίου της ΕΚΤ διευκρίνισε: «Έχω άγνοια για το τι μπορεί να γίνει και τι όχι μετά το Σεπτέμβριο, αν και θα ήταν μεγάλη έκπληξη αν συνέχιζε η άνοδος μετά το τέλος Σεπτεμβρίου. Όμως εκτιμώ ότι η πιθανότητα νέας αύξησης το Σεπτέμβριο δεν είναι καθόλου δεδομένη η, ειδικά με βάση τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας για την οικονομική στασιμότητα το τρίτο τρίμηνο». Και, όπως πρόσθεσε, «έχουμε ενδείξεις εξασθένισης της οικονομίας στην ευρωζώνη, με το βασικό μας σενάριο να «απαιτεί» να είναι θετικό, αλλά τελικά μπορεί και να μην είναι έτσι.
Εξ ου και ο ρόλος των οικονομικών δεδομένων που είναι καταλυτικός στην όποια απόφαση πάρει η ΕΚΤ για τα επιτόκια. Ο πληθωρισμός άλλωστε αρχίζει να υποχωρεί- προφανώς παραμένει ως θέμα, αλλά δεν πρέπει να αγνοούμε και τις ενδείξεις μιας ασθενέστερης οικονομίας , υποστηρίζει ο κ. Στουρνάρας.
Οι επιπτώσεις από τη σφικτή νομισματική πολιτική
Οι επιπτώσεις από τη σφικτή νομισματική πολιτική δεν έχουν ακόμη φανεί στην μεγάλη πλειοψηφία στο βαθμό που σωρευτικά θα επηρεάσουν τράπεζες, βιομηχανία και νοικοκυριά. Επιπτώσεις που δεν είναι πάντα γραμμικές. Όμως τόνισε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, ότι οι 400 μονάδες βάσης είναι τεράστιο ποσό αύξησης, που έχει συμβεί σε ένα χρόνο, υπενθυμίζοντας ότι ακόμη η ματιά της ΕΚΤ είναι μέσα από μια σφικτή νομισματική πολιτική. Και στο σημείο αυτό επανέλαβε ότι πέραν της αύξησης επιτοκίων, θα πρέπει κανείς να δει κάτω από το ίδιο πρίσμα, τη μείωση των ισολογισμών που είναι επίσης σημαντική, μαζί με την συμβολή των αποπληρωμών TLTROS.
Ερωτηθείς αν η πρόθεση που είχε εκληφθεί ως δέσμευση από το πόσο θα παραμείνουν peak τα επιτόκια; Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτό, εξαρτάται από τον πληθωρισμό και την κατάσταση της οικονομίας.
Χαράρωση νομισματικής πολιτικής αν πέσει ο πληθωρισμός όπως στο βασικό σενάριο, πιστεύω ότι θα μπορέσουμα να αρχίσουμε να μειώνουμε τα επιτόκια μετά από κάποια περίοδο. Φυσικά, ξανείς δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει αυτή η περίοδος. Αλλά, πιθανολογώ ότι θα είναι εντός του 2024.
Ο κ. Στουρνάρας επιβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει ούτε ή όρεξη ούτε η πρόθεση για οριστική πώληση περιουσιακών στοιχείων. Πιστεύω, όπως είπε, ότι έχουμε αρκετά σφικτή πολιτική μετά από τις αποπληρωμές TLTRO και την παύση των επανεπενδύσεων του προγράμματος APP. Γιατί να πειραματισθούμε; Αφού δεν είναι αναγκαίο, γιατί να πάρουμε επιπλέον κίνδυνο (εννοώντας για τη δημοσιονομική σταθερότητα).
Δεν υπάρχει ανάγκη να αλλάξει το PEPP
Δεν υπάρχει ανάγκη να αλλάξει κάτι αναφορικά με το πρόγραμμα PEPP, εξάλλου οι ευέλικτες επανεπενδύσεις κάτω από το πρίσμα του PEPP αποτελούν την πρώτη γραμμή άμυνας. Δεύτερο κατά σειρά σε άμυνα έρχεται το πρόγραμμα TPI (που μας δίνει τη δυνατότητα να προλάβουμε τη φωτιά από το να την σβήσουμε), αλλά το καλύτερο σενάριο είναι να μην χρειασθεί να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα εργαλεία.
Η επενδυτική βαθμίδα ήδη προεξοφλείται στην αγορά ομολόγων
Η ελληνική οικονομία μπαίνει σε μια φάση υψηλότερης ανάπτυξης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό χρέους προς ΑΕΠ πέφτει εξαιτίας μιας θετικής χιονοστιβάδας εξελίξεων. Η νέα κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προωθήσει έναν αριθμό μεταρρυθμίσεων αναγκαίων για την οικονομία και έχει καθαρό ορίζοντα τουλάχιστον 4 ετών. Η μεγάλη πρόκληση τώρα είναι να ξανακερδίσουμε την επενδυτική βαθμίδα – η οποία είμαι σίγουρος ότι θα έρθει φέτος, όπως δήλωσε ξεκάθαρα για άλλη μια φορά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.
Όπως διευκρίνισε, μέχρι κάποιο βαθμό αυτό έχει ήδη προεξοφληθεί, καθώς αντανακλάται στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Ακόμη όμως δεν έχει προσμετρηθεί σε όρους Ξένων Άμεσων Επενδύσεων. Σήμερα, μόλις το 10% των funds διεθνώς μπορούν εκ του Καταστατικού τους να επενδύουν σε χώρες χωρίς investment grade. Μπορείτε να φαντασθείτε, πρόσθεσε, τι χώρος υπάρχει για νέες άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό, ή χρηματοοικονομικές επενδύσεις, μόλις αποκτήσουμε επενδυτική βαθμίδα. Τότε, πολύ περισσότερα κεφάλαια θα έχουν όρεξη να επενδύσουν στην ελληνική οικονομία.
Η Ελλάδα θα πετύχει τη σύγκλιση σε πραγματικούς όρους
Φοβάστε υπερθέρμανση; Όχι ακόμη, διότι η σφικτή νομισματική πολιτική επηρεάζει επίσης και την Ελλάδα. Τρέχουμε τώρα με ρυθμό 2,2% όταν η Ευρώπη είναι στο μηδέν. Την επόμενη χρονιά περιμένουμε 3% και το ίδιο και το 2025, οπότε η Ελλάδα θα πετύχει τη σύγκλιση σε πραγματικούς όρους, αλλά η πρόκληση είναι να αποφύγουμε τις μακροοικονομικές ανισορροπίες.
Ο πληθωρισμός είναι κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και ο δομικός πέφτει δραματικά. Θα συνεχίσουμε την πορεία προς την πραγματική σύγκλιση χωρίς μακρο ανισορροπίες.
Σχετικά με το αν μια νέα αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ θα έθετε σε κίνδυνο τις προοπτικές της Ελλάδος, ο διοικητής της ΤτΕ δεν έδειξε να ανησυχεί για την επίπτωση στο δημόσιο χρέος (με τις συμφωνίες swap αλλωστε τα επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά και σταθερά επί μακρόν). Φυσικά όταν βγαίνεις στις αγορές, το κόστος ανεβαίνει, αλλά αυτό γίνεται σταδιακά και πολύ αργά. Επομένως, δεν φοβόμαστε μια άμεση επιβάρυνση από υψηλά επιτόκια στο δημόσιο χρέος, παρ όλα αυτά, οι τράπεζες, οι εταιρίες ιδιωτικού και δημοσίου τομέα καθώς και τα νοικοκυριά έχουν ήδη επηρεασθεί από τις αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ- κάτι που θα περιορισθεί με την έλευση της επενδυτικής βαθμίδας.
Καταφέραμε να φτάσουμε σε αυτό το σημείο στην με αίμα, δάκρυα και ιδρώτα, γεγονός που μας δίνει μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας και μου επιτρέπει να επιχειρηματολογήσω υπέρ της ευρωζώνης και υπέρ της Ελλάδος. Απαίτησε όμως μακρά περίοδο σκληρών και αυστηρών μέτρων καθώς και θυσιών. Στο τέλος, όμως, το πετύχαμε, ενάντια σε πολύ λίγους που το 2012 ή το 2015 πίστευαν ότι δεν θα τα καταφέρουμε.