THEPOWERGAME
Τη νέα εποχή για τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών εξελίξεων και κατά συνέπεια για τη χάραξη και άσκηση οικονομικής πολιτικής, σε συνθήκες αβεβαιότητας όπως η τρέχουσα λόγω της πανδημίας, ανέδειξε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας εξαίροντας την στενή συνεργασία με την ΕΛΣΤΑΤ αλλά και το Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο (ΕΣΙ), από το επετειακό συνέδριο «Celebrating 40 years of the Greek Statistical Institute (1981-2021)» του ΕΣΙ.
Μετά από μία σύντομη αναδρομή στη χρήση της στατιστικής, στην οικονομική επιστήμη και την πολιτική, ο Διοικητής της ΤτΕ κ.Γιάννης Στουρνάρας εστίασε στην αύξηση της χρήσης μεγάλων δεδομένων (big data) σε πραγματικό χρόνο (real time data) για τη λήψη αποφάσεων οικονομικής πολιτικής.
Η συγκυρία της πανδημίας
Η πανδημία του κορονοϊού ανέδειξε τη σημασία των έγκαιρων, αξιόπιστων και αναλυτικών δεδομένων για τη λήψη ορθών αποφάσεων που επηρεάζουν την οικονομική και κοινωνική ζωή.
Με βάση την πορεία της πανδημίας, οι κυβερνήσεις παρεμβαίνουν και λαμβάνουν μέτρα στήριξης για τον περιορισμό των οικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης. Για παράδειγμα, στη χώρα μας έχει συσταθεί στο Συμβούλιο Ρευστότητας (στο οποίο συμμετέχει και η Τράπεζα της Ελλάδος) με σκοπό την παρακολούθηση της ρευστότητας στην αγορά για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας των επιχειρήσεων.
Επιπλέον, σε πολλές χώρες οι κυβερνήσεις παρακολουθούν μια ποικιλία δεδομένων σε εβδομαδιαία ή και ημερήσια βάση (πχ κρατήσεις σε εστιατόρια, κίνηση πεζών, δεδομένα κινητών τηλεφώνων, όγκος σημείων ελέγχου αεροδρομίου, δραστηριότητα λιανικής και ακόμη και νυχτερινές εικόνες της Γης από το διάστημα) προκειμένου να επιβεβαιώσουν, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, τον άνισο αντίκτυπο της κρίσης μεταξύ γυναικών και ανδρών, πλούσιων και φτωχών και τις ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας στις ταξιδιωτικές υπηρεσίες, στα ξενοδοχεία, εστιατόρια και στις προσωπικές υπηρεσίες (Chen 2021).
Η στατιστική στις λειτουργίες μιας Κεντρικής Τράπεζας
Οι λειτουργίες μιας σύγχρονης κεντρικής τράπεζας, δηλαδή η διασφάλιση της νομισματικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και ενός ασφαλούς συστήματος πληρωμών, απαιτούν ένα σημαντικό όγκο πληροφοριών. Οι πληροφορίες αυτές λαμβάνονται μέσω αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων και κατάλληλων στατιστικών και οικονομετρικών υποδειγμάτων.
Τα εργαλεία αυτά βοηθάνε την νομισματική αρχή:
- να κατανοήσει τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τις μέσο-μακροχρόνιες τάσεις του πληθωρισμού και της οικονομικής ανάπτυξης.
- να αντιληφθεί σε ποια φάση του οικονομικού κύκλου βρίσκεται η οικονομία και την επίδραση που αυτό έχει στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Τα στατιστικά δεδομένα βρίσκονται στον πυρήνα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και οι αποφάσεις νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ βασίζονται σε δεδομένα (data-driven) και υπογραμμίζουν τη σημασία των στατιστικών για την επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΚΤ.
Η εντολή της ΕΚΤ είναι να διαφυλάξει τη σταθερότητα των τιμών στη ζώνη του ευρώ – δηλαδή να διατηρήσει τον πληθωρισμό κάτω, αλλά κοντά στο, 2% μεσοπρόθεσμα. Έτσι, τα πιο σημαντικά δεδομένα για τις αποφάσεις πολιτικής του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ είναι αυτά για τον πληθωρισμό. Το βασικό μέτρο πληθωρισμού είναι ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), υπολογισμένος σε επίπεδο ζώνης ευρώ.
Λόγω του κορωνοϊού, η μέτρηση του πληθωρισμού βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), καθώς και η ποιότητα των πληροφοριών επηρεάστηκε από την αδυναμία συλλογής πληροφοριών σχετικά με τις τιμές στα καταστήματα, λόγω των εθνικών περιοριστικών μέτρων.
Επιπλέον, λόγω των περιοριστικών μέτρων, οι τουριστικές υπηρεσίες μειώθηκαν δραστικά. Εάν αυτές οι αλλαγές αποδειχθούν επίμονες, ενδέχεται να επηρεάσουν το αντιπροσωπευτικό «καλάθι αγαθών» που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ.
Η παραγωγή στατιστικών για την ΤτΕ
Οι στατιστικές εργασίες της Τράπεζας της Ελλάδος επικεντρώνονται στους τομείς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την άσκηση των καθηκόντων της ως μέλους του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και αφορούν κυρίως στην κατάρτιση του Ισοζυγίου Εξωτερικών Συναλλαγών και των Χρηματοοικονομικών Λογαριασμών της χώρας, όπως και των νομισματικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων.
Για την άσκηση των στατιστικών καθηκόντων της, η Τράπεζα της Ελλάδος συνεργάζεται στενά με την ΕΛΣΤΑΤ. Η ΤτΕ αποδίδει μεγάλη σημασία στην εξασφάλιση της καλύτερης ποιότητας των στοιχείων που παράγει, ώστε να αποτελούν στέρεη βάση για την λήψη ορθών αποφάσεων πολιτικής.
Η ΤτΕ ακολουθεί πιστά τους κανονισμούς και τις οδηγίες της ΕΚΤ και συμμετέχει στις εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου των στατιστικών της στοιχείων, όπως και στο SDDS+ του ΔΝΤ.
Ως συνέπεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008-2009, η οποία ξεκίνησε από ένα πολύ μικρό τμήμα των χρηματοοικονομικών αγορών (αυτό για τα δάνεια περιορισμένης εξασφάλισης), έγινε σαφές ότι δεν αρκεί να γνωρίζουμε τα συνολικά, μακροοικονομικά μεγέθη.
Έκτοτε δόθηκε έμφαση στην παρακολούθηση των εξελίξεων και σε μικροοικονομικό, συχνά εξατομικευμένο, επίπεδο (όπως στην εποπτεία των τραπεζών), ενώ αυξήθηκε και η πληροφόρηση για τις διασυνδέσεις μεταξύ οικονομικών οντοτήτων και αγορών.
Η ανάπτυξη του μητρώου δανείων Anacredit αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του τι μας φέρνουν οι σύγχρονες εξελίξεις. Ήταν ένα έργο που χρειάστηκε σχεδόν μια δεκαετία για να ολοκληρωθεί, από τη στιγμή που ξεκίνησε ο σχεδιασμός, μέχρι φέτος που αρχίζει η παραγωγή των πρώτων στοιχείων. Εκεί που οι εμπορικές τράπεζες μας ενημέρωναν για τις εξελίξεις των συγκεντρωτικών μεγεθών τους (πχ στεγαστικά, επιχειρηματικά, καταναλωτικά δάνεια), σήμερα πρέπει να μας δίνουν πληροφόρηση για σχεδόν 100 πεδία ενδιαφέροντος για κάθε επιχειρηματικό δάνειο.
Το κέρδος από αυτή την τεράστια αύξηση της πληροφόρησης είναι η δυνατότητα να γνωρίζουμε με ακρίβεια τους τομείς της οικονομίας, αλλά και τις μεμονωμένες επιχειρήσεις, όπου μπορεί να υπάρξει το μεγαλύτερο πρόβλημα στο μέλλον.
Από φέτος η κατάρτιση του Ισοζυγίου Εξωτερικών Συναλλαγών βασίζεται σε μεθόδους machine learning, ώστε να μειωθούν οι απαιτήσεις παροχής στοιχείων από τις τράπεζες στο ελάχιστο
.
Συμπεράσματα
Εν κατακλείδι, ο ρόλος της στατιστικής στη χάραξη οικονομικής πολιτικής είναι πολύ σημαντικός και αναμένεται να ενισχυθεί καθώς εκτιμάται ότι θα αυξηθεί η ζήτηση για μεγάλες βάσεις δεδομένων που περιέχουν στατιστικές πληροφορίες για μεμονωμένες μονάδες (μικροδεδομένα).
Επιπλέον, η τάση προς πολιτικές που καθιστούν την οικονομική ανάπτυξη κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη ενθαρρύνει την ανάπτυξη σύνθετων οικονομικών και κοινωνικών δεικτών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατάταξη χωρών (διαφθορά, ανθρώπινα δικαιώματα, κ.λπ.) συμπεριλαμβανομένης της υποκειμενικής ευημερίας και της ικανοποίηση ζωής (ΟΟΣΑ, 2008).
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να συγχαρώ και πάλι το ΕΣΙ για το εξαιρετικό έργο που επιτελεί στην προαγωγή της στατιστικής επιστήμης και στην αναγνώριση της σημασίας της στατιστικής στις επιχειρήσεις και στους οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
