Υπό στενή παρακολούθηση τίθενται τα χαρτοφυλάκια στεγαστικών δανείων ιδιωτών, λόγω των κραδασμών που έχει υποστεί η αγορά από το συνεχώς αυξανόμενο επιτοκιακό περιβάλλον, που «κόστισε» στους δανειολήπτες 350 επιπλέον μονάδες βάσης σε λιγότερο από τρία τρίμηνα.
Από τον περσινό Ιούλιο έως σήμερα, η συνολική αύξηση στη δόση που έχει επιβαρύνει ένα νοικοκυριό έχει αναρριχηθεί σε επίπεδα που χτυπάνε «καμπανάκια» κινδύνου, όσο κι αν οι τράπεζες το έχουν ήδη προϋπολογίσει αυτό ως πιθανή επίπτωση στους ισολογισμούς τους, όπως αντανακλάται στις προβλέψεις τους, αλλά και τους γενικότερους χειρισμούς τους (με το στενό και συνεχές monitoring και στις κατά περιπτώσεις ρυθμίσεις).
Ανάλογα με τη διάρκεια του δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο, η αύξηση της δόσης, ανεξαρτήτως ποσού, έχει εντυπωσιακά αυξηθεί, στα εξής ποσοστά :
- Κατά 26,4% για τη διάρκεια 15 ετών – 180 μήνες
- Κατά 34,8% για τη διάρκεια 20 ετών – 240 μήνες
- Κατά 51,3% για τη διάρκεια 30 ετών – 360 μήνες
Τον Ιούλιο 2022 το τελικό επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου ήταν μόλις 2,5% και αντανακλούσε μόνο το περιθώριο επιτοκίου (spread), καθώς το euribor τριμήνου, που λαμβάνεται ως βάση για τον προσδιορισμό του τελικού επιτοκίου, ήταν αρνητικό.
Έναν μήνα πριν, τον φετινό Φεβρουάριο, το τελικό επιτόκιο για τα στεγαστικά δάνεια είχε ήδη φθάσει στο 5,5% (τρίμηνο euribor στο 3% συν spread). Με τη νέα αύξηση της ΕΚΤ κατά άλλο 0,50%, το επιτόκιο αυτό αναρριχάται στο 6% (καθώς το euribor, ακολουθώντας την ΕΚΤ, θα ανέβει στο 3,50%). Μάλιστα, όσο το τέρας του πληθωρισμού παραμένει μακριά από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%, η ΕΚΤ είτε επιθετικά, είτε πιο ήπια, θα συνεχίσει τις αυξήσεις, άρα το φράγμα του 6% είναι θέμα χρόνου το πότε θα πέσει.
Σύμφωνα με κάποια παραδείγματα που παρουσιάζει σήμερα το powergame.gr, όσο μεγαλώνει η διάρκεια εξόφλησης, μικραίνει μεν η μηνιαία δόση, αλλά η ποσοστιαία αύξηση έπειτα από κάθε νέο κύκλο αυξήσεων είναι πολύ μεγαλύτερη. Για ένα δάνειο 15ετούς διάρκειας η αύξηση είναι 26,4%, αλλά αν το δάνειο λήξει σε 30 έτη, η αύξηση της δόσης φθάνει το 51,3%.
Τι συνέβη σε ένα δάνειο 70.000 ευρώ από πέρυσι τον Ιούλιο έως σήμερα
Σήμερα ένα μέσο δάνειο θεωρείται αυτό των 70.000 ευρώ, για 15 ή για 20 έτη εξόφληση, σε αντίθεση με μια δεκαπενταετία πριν, όταν ένα μέσο στεγαστικό ήταν της τάξεως των 100.000-120.000 ευρώ.
Ένα δάνειο, λοιπόν, ύψους 70.000 ευρώ για 15 έτη είχε δόση πέρυσι τον Ιούλιο (όταν τα επιτόκια ήταν αρνητικά) 470,4 ευρώ και έφτασε να απαιτεί 576 ευρώ τον μήνα, με τις αυξήσεις της ΕΚΤ έως το 3%. Με την τελευταία απόφαση της ΕΚΤ, που ανεβάζει τα ευρωπαϊκά επιτόκια περαιτέρω στο 3,50%, η δόση για το δάνειο αυτό αυξάνεται κατά 26,4%, στα 595 ευρώ (με τελικό επιτόκιο 6%).
Αν το ίδιο αυτό δάνειο (70.000 ευρώ) εξοφληθεί σε 20 έτη, η αρχική δόση των 375,3 ευρώ αυξήθηκε ήδη σε 486 ευρώ τον Φεβρουάριο και σήμερα αντιστοιχεί σε 506,1 ευρώ (αύξηση 34,8%).
Στα δάνεια λήξης 30 ετών -που τουλάχιστον δεν αφορούν την πλειονότητα- πάλι του ίδιου μέσου ύψους των 70.000 ευρώ, η πρώτη δόση, που ήταν μόλις 280,7 ευρώ, έφτασε στα 402,5 ευρώ τον Φεβρουάριο του 2022 και τώρα θα απαιτήσει 424,9 ευρώ, καταγράφοντας αύξηση κατά 51,3%. Μια διαφορά 144,2 ευρώ.
Το ερώτημα είναι πώς θα αντιμετωπίσουν τα νοικοκυριά αυτές τις αυξήσεις, όταν ο λόγος του ύψους του δανείου και η διάρκεια αποπληρωμής δεν είναι τυχαία, αλλά εκφράζει τα όρια δανειακής έκθεσης ενός νοικοκυριού. Π.χ. μπορεί το νοικοκυριό που επιλέγει τα 30 χρόνια να το κάνει επειδή είναι χαμηλή η δόση και δεν έχει τη δυνατότητα να πληρώνει περισσότερο. Μία δόση που, βέβαια, με κυμαινόμενο επιτόκιο δεν θα έμενε σταθερή, άρα το ρίσκο αυτό είναι εις γνώσιν του πελάτη, αλλά μέσα σε οκτώ μήνες από τα 280,7 ευρώ εκτινάχθηκε στα 425 ευρώ….
Τα νέα «κόκκινα» (1,3 δισ.) που προϋπολογίζουν οι τράπεζες
Κατά μέσο όρο, οι αυξήσεις των επιτοκίων έως το 3% (που είναι ήδη παρελθόν, αφού τώρα το βασικό επιτόκιο πήγε ήδη στο 3,50%) εκτιμάται ότι θα αναζωπυρώσουν νέα «κόκκινα» δάνεια της τάξεως των 400 εκατ. ευρώ περίπου ανά τραπεζικό όμιλο (το εύρος των εκτιμήσεων κυμαίνεται από 300-400 εκατ. ευρώ). Συνολικά, δηλαδή, το σύστημα θα βρεθεί αντιμέτωπο με 1,3 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, σύμφωνα με τις προβλέψεις των CEO Εθνικής, Eurobank, Αlpha Bank και Πειραιώς, που απαντούσαν σε σχετικά ερωτήματα θεσμικών επενδυτών στο πλαίσιο των conference calls της χρήσης 2022.
Μόνο που… οι απόψεις αυτές εκφράστηκαν οριακά πριν από τη νέα, επιθετική πλέον λόγω της συγκυρίας, αύξηση της ΕΚΤ στο 3,50%, η οποία δεν δείχνει καμία πρόθεση χαλάρωσης της πολιτικής της. Εξ ου και, όπως αναφέρουν στο powergame.gr οι αρμόδιοι επί της στεγαστικής πίστης, «παρακολουθούμε πιο στενά και πιο λεπτομερώς από ποτέ καθέναν φάκελο δανείου. Κοινώς… προσέχουμε για να έχουμε…».
