THEPOWERGAME
Έπειτα από 12 συνεχείς χρονιές στο «κόκκινο», οι ελληνικές τράπεζες μπαίνουν με τις καλύτερες προσδοκίες στη νέα χρονιά. Το 2022 θα είναι το έτος – ορόσημο, κατά το οποίο οι τράπεζες της χώρας θα εμφανίσουν η μία μετά την άλλη, μονοψήφιο ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, εγκαινιάζοντας μια άλλη εποχή.
Τα «κόκκινα» δάνεια θα συνεχίσουν να απασχολούν για πολύ ακόμη τα επιτελεία των τραπεζών μέχρι τη μείωση τους, τουλάχιστον στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου, – στο μακρινό δηλαδή επίπεδο του 2,3% – αλλά τουλάχιστον δεν θα είναι ο «λαιμοδέτης» που ήταν σε όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και μετά.
Δέσμευση όλου του κλάδου είναι να γυρίσει το προφίλ του στο πράσινο: σε ενήμερα δάνεια, τα επονομαζόμενα πράσινα και στο green banking, χρηματοδοτώντας την πράσινη ανάπτυξη. Να αυξηθούν οι υγιείς χρηματοδοτήσεις – κάτι στο οποίο θα συμβάλλει σε τεράστιο βαθμό το Ταμείο Ανάκαμψης – να συνεχίσουν να είναι ενήμερα τα ρυθμισμένα δάνεια, να τεθούν προς ρύθμιση περισσότερες οφειλές και με τα διάφορα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους (ρύθμιση, διαγραφή, πώληση, τιτλοποίηση) να περιορίσουν – ή καλύτερα να συμπιέσουν – όσο μπορούν περισσότερο, το συνολικό σήμερα διαθέσιμο υπόλοιπο σε Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (29,4 δισ. ευρώ).
Αν και η αρχή έγινε από τα τέλη του 2021, όπου μία από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες (Εurobank) σήκωσε την «αυλαία» του μονοψήφιου ποσοστού, τα επόμενα τρίμηνα η αγορά θα βρίσκεται προ ευχάριστων εκπλήξεων. Και οι τρεις συστημικοί όμιλοι Alpha, Πειραιώς και Εθνική, έχουν δεσμευθεί σε επενδυτές και μετόχους, ότι θα παρουσιάσουν μονοψήφιο ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (NPEs- Δείκτης που συμπεριλαμβάνει και τα ρυθμισμένα). Για κάποιους από αυτούς τους ομίλους, ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί τους πρώτους μήνες της νέας χρονιάς, για άλλους, εντός του έτους.
Τα προμηνύματα προς την κατεύθυνση αυτή είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αν δει κανείς τα τελευταία επίσημα οικονομικά στοιχεία, που αφορούν το εννεάμηνο του 2021. Όλες οι τράπεζες παρουσίασαν βελτίωση στην πορεία αποκλιμάκωσης του δείκτη NPEs και περιόρισαν κατά πολύ τα κόκκινα δάνεια. Την ίδια στιγμή, οι εκτιμήσεις για νέες επισφάλειες λόγω πανδημίας, είναι πολύ συγκρατημένες.
Τα δάνεια που βγαίνουν από προγράμματα προστασίας όπως το Γέφυρα Ι ή το Γέφυρα ΙΙ, αυτά που βγήκαν από αναστολές (μορατόρια) αλλά και όσα ήταν ενήμερα κατά την περίοδο της πανδημίας, δεν φαίνεται να ανησυχούν τις τράπεζες που βλέπουν οριακά ένα ποσοστό 7% να ξαναγυρίζει στο κόκκινο. Επ΄ αυτού, έχουν εγγράψει σημαντικό αριθμό προβλέψεων που καλύπτουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα δανειακά τους χαρτοφυλάκια.
Παραμένουν σε καθεστώς αναστολής, μόνο κάποια δάνεια του ξενοδοχειακού κλάδου που θα βγουν στο τέλος του έτους.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η μείωση των κόκκινων δανείων που αποτυπώθηκε κατά το τρέχον έτος οφείλεται στον «Ηρακλή». Μέσω των δύο φάσεων του «Ηρακλή» (το πρώτο πρόγραμμα έληγε τον Απρίλιο φέτος και παρατάθηκε για 18 μήνες) εξυγιάνθηκαν οι ισολογισμοί των τραπεζών, καθώς έγιναν πολύ ελκυστικές για τους επενδυτές οι τιτλοποιήσεις στις οποίες προχώρησαν οι ελληνικές τράπεζες.
Και αυτό διότι ο «Ηρακλής»– ή το Σχήμα Προστασίας Στοιχείων Ενεργητικού όπως το αναφέρει η Τράπεζα της Ελλάδος – διαθέτει ένα πολύ ισχυρό χαρτί: τις πρόσθετες εγγυήσεις ύψους έως 12 δισ. ευρώ εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου. Οι τιτλοποιήσεις έγιναν έτσι το βασικότερο εργαλείο μείωσης των κόκκινων δανείων και συντέλεσαν στον μαζικό περιορισμό τους.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι το γεγονός ότι η ταυτότητα των κόκκινων δανείων δίνει μια σειρά από συμπεράσματα για την προέλευση και την πορεία τους.
Κατ αρχήν, τη «μερίδα του λέοντος» στα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια αποσπούν τα επιχειρηματικά δάνεια. Είναι η μεγαλύτερη κατηγορία κόκκινων δανείων σε ποσοστό 73,9%. Δεύτερα κατά σειρά έρχονται τα καταναλωτικά δάνεια με ποσοστό 62,4% και τρίτα, τα στεγαστικά δάνεια, με ποσοστό 61,9%.
Από τα δυσθεώρητα επίπεδα τον Μάρτιο του 2016 (μήνας κορύφωσης των κόκκινων δανείων) όπου τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια απογειώθηκαν στα 107,4 δισ. ευρώ , η σημερινή εικόνα είναι πολύ πιο ελεγχόμενη. Από σύνολο δανείων 144,4 δισ. ευρώ, τα «κόκκινα» δάνεια μειώθηκαν φέτος κατά 78 δισ. ευρώ και υποχώρησαν στα 29,4 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μια σημαντική μείωση της τάξεως του 73%.
Αποτέλεσμα είναι ο δείκτης Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων σε όλη την αγορά να υποχωρεί αισθητά στο 20,3% όταν στα τέλη του 2020 ήταν 30,1%.
Από το σύνολο των δανείων, ένα ποσοστό 35% αφορά δάνεια που έχουν ήδη καταγγελθεί. Δάνεια, που ανέρχονται σε 10,4 δισ. ευρώ, και μέσα σε ένα εξάμηνο, κατάφεραν να μειωθούν κατά 53,5% . Πολύ λιγότερα είναι αυτά που έχουν διαγραφεί, καθώς δεν υπερβαίνουν τα 600 εκατ. ευρώ. Αυτά, είναι δάνεια που δεν θα μπορούσαν ποτέ να εισπραχθούν και αφορούν αποκλειστικά επιχειρηματικής πίστης δάνεια.
Θετική είναι η πορεία στα δάνεια που ήδη ρυθμίζονται. Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος που δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές Δεκεμβρίου, ως το τέλος του Ιουνίου 2021, τα δάνεια που έχουν ρυθμισθεί υποχώρησαν στα 22,8 δισ. ευρώ (ήταν 28,2 δισ. ευρώ στο τέλος του 2020).