THEPOWERGAME
Καθώς η παγκόσμια οικονομία ξαναξυπνά, οι ελλείψεις και οι αυξήσεις των τιμών επηρεάζουν τα πάντα, από την προμήθεια των ταϊβανέζικων chips έως το κόστος του γαλλικού πρωινού.
Όπως εξηγούμε αυτήν την εβδομάδα, ένα είδος συμφόρησης αξίζει ιδιαίτερης προσοχής: τα προβλήματα που σχετίζονται με την προμήθεια, αφορούν τα σπάνια μέταλλα και τους περιορισμούς χρήσης της γης, που απειλούν να επιβραδύνουν την έκρηξη της πράσινης ενέργειας.
Κάθε άλλο παρά μεταβατικά, αυτά τα σημεία συμφόρησης κινδυνεύουν να γίνουν επαναλαμβανόμενα χαρακτηριστικά της παγκόσμιας οικονομίας για τα επόμενα χρόνια, επειδή η μετάβαση σε ένα καθαρότερο ενεργειακό σύστημα εξακολουθεί να βρίσκεται στα σπάργανα.
Οι κυβερνήσεις οφείλουν να ανταποκριθούν σε αυτά τα σημάδια της αγοράς, διευκολύνοντας την άνθιση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα κατά την επόμενη δεκαετία, γεγονός που θα αυξήσει την ισχύ.
Εάν δεν το κάνουν, έχουν ελάχιστες πιθανότητες να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους για επίτευξη «καθαρών-μηδενικών» εκπομπών.
Οι επιστήμονες και οι ακτιβιστές ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή εδώ και δεκαετίες. Πρόσφατα οι πολιτικοί επέδειξαν μεγαλύτερη δέσμευση: χώρες που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 70% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ o στόχος για τα αέρια του θερμοκηπίου είναι οι καθαρές μηδενικές εκπομπές, συνήθως έως το 2050.
Παράλληλα υπήρξε μια δραματική αλλαγή στη στάση των επιχειρήσεων. Οι επενδυτές απαιτούν από τις εταιρείες να αλλάξουν τακτική, ωθούμενοι από τη νέα πραγματικότητα ότι οι καθαρές τεχνολογίες είναι πιο ανταγωνιστικές ως προς το κόστος.
Οι γίγαντες της εποχής των ορυκτών καυσίμων, όπως η Volkswagen και η ExxonMobil, αλλάζουν τα επενδυτικά τους σχέδια, ενώ οι πρωτοπόροι της καθαρής ενέργειας αυξάνουν γρήγορα τις κεφαλαιουχικές τους δαπάνες.
Η Orsted, μια εταιρεία πρωταθλήτρια στα αιολικά πάρκα, σχεδιάζει μια αύξηση της τάξεως του 30% φέτος.
Η Tesla, κατασκευάστρια ηλεκτρικών αυτοκινήτων, σχεδιάζει άλμα της τάξεως του 62%. Εν τω μεταξύ, το πρώτο τρίμηνο του 2021, 178 δις δολάρια εισέρρευσαν σε πράσινα επενδυτικά ταμεία.
Αυτή η ξαφνική αλλαγή στον τρόπο κατανομής των πόρων προκαλεί πιέσεις και περιορισμούς καθώς αυξάνεται η ζήτηση για πρώτες ύλες, ενώ ανακύπτουν διάφορα προβλήματα στα ελάχιστα έργα που έλαβαν κανονιστική έγκριση.
Υπολογίζουμε ότι η τιμή του καλαθιού των πέντε ορυκτών που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τα ηλεκτρικά δίκτυα αυξήθηκε κατά 139% τον προηγούμενο χρόνο.
Οι μαφίες της ξυλείας οργώνουν τα δάση του Ισημερινού για να βρουν ξύλο μπάλσα που χρησιμοποιείται στα πτερύγια των ανεμογεννητριών.
Τον Φεβρουάριο, μια βρετανική δημοπρασία για δικαιώματα χρήσης του θαλάσσιου πυθμένα για υπεράκτια αιολικά πάρκα απέφερε περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς οι εταιρείες ενέργειας έσπευσαν να υποβάλλουν προσφορές μη λαμβάνοντας καν υπόψη το κόστος.
Οι ελλείψεις εκτείνονται και στη χρηματοδότηση: καθώς ένας μεγάλος αριθμός κονδυλίων κυνηγάει επενδύσεις σε λίγες επιχειρήσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι αποτιμήσεις κινήθηκαν σχεδόν στα όρια της φούσκας.
Αν και το βάρος της βιομηχανίας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στους δείκτες τιμών καταναλωτή είναι ακόμη μικρό, ορισμένοι χρηματοδότες φοβούνται ότι οι ελλείψεις που παρουσιάζονται στον εφοδιασμό με την πάροδο των ετών θα μπορούσαν τελικά να τροφοδοτήσουν υψηλότερο πληθωρισμό.
Αυτό που κάνει αυτά τα σημάδια υπερβολής τόσο εντυπωσιακά είναι ότι υλοποιούνται ακόμη και καθώς η ενεργειακή μετάβαση έχει ολοκληρωθεί κατά λιγότερο από 10% (βάσει των μετρήσεων που αφορούν το μερίδιο των σωρευτικών ενεργειακών επενδύσεων που απαιτούνται έως το 2050 και έχουν ήδη πραγματοποιηθεί).
Είναι αλήθεια ότι ορισμένες από τις τεχνολογίες που θα απαιτηθούν βρίσκονται ακόμα σε πρώιμο στάδιο που σημαίνει ότι δεν είναι διαθέσιμες για επένδυση. Γι ‘αυτό απαιτείται εκτεταμένη έρευνα και ανάπτυξη.
Αλλά σε άλλους τομείς η εγκεφαλική διεργασία έχει ήδη σε μεγάλο βαθμό πραγματοποιηθεί – οπότε η δεκαετία του 2020 πρέπει να είναι η δεκαετία δράσης, όπου οι υφιστάμενες τεχνολογίες θα ενισχυθούν μέσω μαζικών κεφαλαιουχικών δαπανών.
Η υλοποίηση των στόχων για την επόμενη δεκαετία χρειάζεται κατανάλωση φαιάς ουσίας. Για να ανταποκριθούμε στο στόχο του καθαρού μηδέν έως το 2030 η ετήσια παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων πρέπει να δεκαπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι, ενώ ο αριθμός των σταθμών φόρτισης σε οδικούς άξονες θα πρέπει να τριανταπλασιαστεί.
Η εγκατεστημένη ισχύς των μονάδων ΑΠΕ πρέπει να τριπλασιαστεί. Οι παγκόσμιες μεταλλευτικές εταιρείες ενδέχεται να χρειαστούν να αυξήσουν την ετήσια παραγωγή ορυκτών ζωτικής σημασίας κατά 500%. Ίσως το 2% της γης της Αμερικής θα χρειαστεί να καλυφθεί από ανεμογεννήτριες και ηλιακούς συλλέκτες.
Όλα αυτά θα απαιτήσουν τεράστιες επενδύσεις: περίπου 35 τρισ δολάρια την επόμενη δεκαετία, που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο των περιουσιακών στοιχείων της παγκόσμιας βιομηχανίας διαχείρισης κεφαλαίων σήμερα.
Το σύστημα που είναι καλύτερα εξοπλισμένο για την υλοποίηση ενός τέτοιου μεγέθους εγχειρήματος είναι το δίκτυο των διασυνοριακών εφοδιαστικών αλυσίδων και κεφαλαιαγορών που έχει μεταμορφώσει ριζικά τον κόσμο από τη δεκαετία του 1990.
Ωστόσο, ακόμη και αυτό το σύστημα δεν έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές του, με τις ενεργειακές επενδύσεις να τρέχουν περίπου στο μισό του επιπέδου που απαιτείται, και επικεντρώνεται σε μερικές πλούσιες χώρες και την Κίνα.
Παρά τις αυξανόμενες τιμές των μετάλλων, για παράδειγμα, οι εταιρείες εξόρυξης είναι επιφυλακτικές ως προς την αύξηση του εφοδιασμού.
Ο κύριος λόγος για το επενδυτικό χάσμα είναι ότι χρειάζεται πολύς χρόνος για την έγκριση των project και ο αναμενόμενος κίνδυνος και οι αποδόσεις τους είναι ακόμα πολύ ασαφείς.
Οι κυβερνήσεις επιδεινώνουν τα πράγματα καθώς χρησιμοποιούν την πολιτική για το κλίμα ως μέσο για άλλους πολιτικούς στόχους.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση φιλοδοξεί σε στρατηγική αυτονομία στις μπαταρίες και η πράσινη ατζέντα της κατευθύνει ένα κομμάτι του προϋπολογισμού της σε υποβαθμισμένες περιοχές.
Η Κίνα εξετάζει τα εγχώρια όρια τιμών των βασικών αγαθών στο επόμενο πενταετές πρόγραμμά της. Ομοίως, το νέο πράσινο σχέδιο του Προέδρου Joe Biden δίνει προτεραιότητα σε δουλειές συνδικάτων και σε εγχώριους κατασκευαστές.
Αυτός ο συνδυασμός θολών στόχων και ήπιου προστατευτισμού αποτελεί τροχοπέδη για τις απαραίτητες επενδύσεις.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να επιδείξουν περισσότερο πείσμα. Το ακτιβιστικό κράτος έχει έναν κρίσιμο ρόλο να διατελέσει μέσω της υποστήριξη της κατασκευής βασικών υποδομών, όπως γραμμών μεταφοράς, αλλά και της έρευνας και της ανάπτυξης.
Αλλά η βασική προτεραιότητα του πρέπει να είναι η μεθόδευση της αύξησης των ιδιωτικών επενδύσεων, με δύο τρόπους.
Ο πρώτος είναι η χαλάρωση των κανόνων σχεδιασμού. Ένα παγκόσμιας εμβέλειας έργο εξόρυξης χρειάζεται κατά μέσο όρο 16 χρόνια για να λάβει έγκριση.
Ένα τυπικό αιολικό έργο χρειάζεται στην Αμερική μια δεκαετία για τις εγκρίσεις μίσθωσης και τις άδειες, γι’ αυτό άλλωστε και η υπεράκτια αιολική της ισχύ είναι μικρότερη από το 1% της ευρωπαϊκής.
Η ταχύτητα προϋποθέτει λήψη αποφάσεων σε κεντρικό επίπεδο, και συχνά σημαίνει απογοήτευση όσων είναι αντίθετοι με τα έργα στην περιοχή τους και των συντηρητικών.
Ο εχθρός του καλού είναι το τέλειο
Ο δεύτερος τρόπος είναι οι κυβερνήσεις να μπορέσουν να βοηθήσουν τις εταιρείες και τους επενδυτές να διαχειριστούν τους κινδύνους. Μπορούν σε ορισμένους τομείς να παρέχουν βεβαιότητα: για παράδειγμα, εγγυώμενες τις ελάχιστες τιμές για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι δυτικές κυβερνήσεις έχουν επίσης καθήκον να παρέχουν φθηνή χρηματοδότηση για την αύξηση των επενδύσεων στις φτωχότερες χώρες.
Αλλά το κλειδί είναι η θέσπιση τιμών άνθρακα που ενσωματώνουν τα μηνύματα της αγοράς σε εκατομμύρια καθημερινές εμπορικές αποφάσεις και δίνουν στους επιχειρηματίες και τους επενδυτές μεγαλύτερο ορίζοντα δράσης.
Σήμερα, μόνο το 22% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου παγκοσμίως καλύπτονται από συστήματα τιμολόγησης και αυτά τα συστήματα δεν συνδέονται.
Η πράσινη συμφόρηση στις διάφορες εκφάνσεις της είναι σημάδι ότι η απανθρακοποίηση αλλάζει επιτέλους και από θεωρητική ιδέα γίνεται πράξη. Ήρθε επιτέλους η ώρα να δοθεί μια ισχυρή ώθηση ώστε η επανάσταση να γίνει πραγματικότητα.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
