Το Central Park διχοτομεί το Άνω Μανχάταν, δημιουργώντας δύο γειτονιές και, προφανώς, δύο κουλτούρες ανάγνωσης. Στο Upper West Side, οι New York Times «είναι το σήμα κατατεθέν των ΗΠΑ» όσον αφορά την αγορά βιβλίων, λέει η Victoria Harty, βοηθός διευθυντή του τοπικού υποκαταστήματος του Barnes & Noble, της μεγαλύτερης αλυσίδας βιβλιοπωλείων της Αμερικής. Στην ανατολική πλευρά, εν τω μεταξύ, οι πελάτες προτιμούν συστάσεις από την Washington Post και την Atlantic.
Οι πάγκοι που παρουσιάζουν εξατομικευμένες συστάσεις υποδέχονται επισκέπτες τόσο της δυτικής όσο και της ανατολικής πλευράς. Αυτή η προσέγγιση είναι ο κανόνας στα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, αλλά, για περίπου μια δεκαετία, έλειπε από το Barnes & Noble, το οποίο διαμορφώθηκε με βάση τα πιο γενικά καταστήματα λιανικής πώλησης, σχεδόν χρεοκοπώντας στη διαδικασία. Τώρα τα πράγματα βελτιώνονται: το 2024 η εταιρεία άνοιξε ή επαναλειτούργησε 57 καταστήματα, ανεβάζοντας το συνολικό τους αριθμό σε 650 περίπου. Φέτος θα ανοίξει άλλα 60.
«Σχεδόν σου κόβεται η ανάσα όταν σκέφτεσαι πόσο άσχημα ήταν τα πράγματα κάποτε», λέει ο James Daunt, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου το 2019. Εκείνο το καλοκαίρι το Elliott Management, ένα hedge fund, αγόρασε τη Barnes & Noble για 683 εκατ. δολάρια και την ιδιωτικοποίησε, ένα χρόνο μετά την αγορά του Waterstones, του μεγαλύτερου βιβλιοπωλείου της Βρετανίας. Ο κ. Daunt είχε σώσει το Waterstones και του ανατέθηκε το ίδιο έργο στην Αμερική. Σήμερα, λέει, «βγάζουμε καλά χρήματα». (Ως ιδιωτική εταιρεία η Barnes & Noble δεν αναφέρει κέρδη).
Τα προβλήματα της εταιρείας ξεκίνησαν μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-09, η οποία έπληξε τις καταναλωτικές δαπάνες. Η άνοδος της Amazon επιδείνωσε τα πράγματα. Προβλέποντας ότι τα βιβλία θα ακολουθούσαν το δρόμο των CD, η Barnes & Noble πόνταρε στο Nook, την απάντησή της στο Kindle της Amazon. Η εταιρεία συνεργάστηκε με εταιρείες τεχνολογίας, εκκαθάρισε τα αποθέματά της και προσέλαβε προσωπικό για να πουλάει το υλισμικό της στα καταστήματα. «Αναμένουμε ότι το 2010 θα είναι μια χρονιά καμπής για τη μεταμόρφωση της Barnes & Noble από μια εταιρεία λιανικής σε φυσικά καταστήματα σε μια μεγάλη εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου», δήλωνε ο Stephen Riggio, τότε επικεφαλής της εταιρείας, τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους.
Όπως σημειώνει η Janine Flanigan, επικεφαλής της στρατηγικής καταστημάτων της Barnes & Noble, «η προσπάθεια να γίνουμε Apple… δεν μας βγήκε σε καλό». Ακολούθησαν επενδύσεις σε games, δώρα και παιδικά παιχνίδια. Η κα Harty λέει ότι το βιβλιοπωλείο μετατρεπόταν σε Staples, ένα κατάστημα λιανικής πώλησης με επίκεντρο το γραφείο. («Πουλούσαμε σακίδια πλάτης Jansport»).
Ο κ. Daunt θεώρησε ότι τέτοια αντικείμενα υπονομεύουν την αξιοπιστία των βιβλιοπωλείων. Πέταξε το εμφιαλωμένο νερό, παρόλο που πούλησε καλά. Ανανέωσε τα καταστήματα, απαγόρευσε την αμειβόμενη προώθηση από τους εκδότες και αναδιαμόρφωσε τα ράφια για να διευκολύνει την περιήγηση – τέλος η «Παγκόσμια Ιστορία» αλφαβητικά ταξινομημένη ανά συγγραφέα. Αν οι αγοραστές ξέρουν ότι θέλουν το «Citizens» του Simon Schama, ένα βιβλίο για τη Γαλλική Επανάσταση, μπορούν απλά να «πάνε στο Amazon», λέει.
Το αφεντικό της Barnes & Noble υποστηρίζει ότι όλα τα βιβλιοπωλεία είναι λίγο πολύ στην ίδια πλευρά και ότι η Amazon βρίσκεται στην απέναντι. Ο κ. Daunt ίδρυσε την Daunt Books, μια μικρή αλυσίδα στο Λονδίνο το 1990 και εξακολουθεί να διευθύνει τα εννέα υποκαταστήματά της. Ο κλάδος, λέει, δεν είναι μηδενικού αθροίσματος: οι μεγάλες αλυσίδες διατηρούν πελάτες που αγοράζουν έντυπα βιβλία, ωφελώντας όλους τους παίκτες. Λέει ότι φροντίζει να μην ανοίγει καταστήματα κοντά σε ανεξάρτητες επιχειρήσεις. Ωστόσο, ορισμένοι παραμένουν επιφυλακτικοί. Η Allison Hill από την Ένωση Αμερικανών Βιβλιοπωλών, έναν εμπορικό όμιλο, υποστηρίζει ότι η επέκταση της εταιρείας του βλάπτει τους ανεξάρτητους.
Αυτό που έχει αναμφίβολα ωφελήσει ολόκληρο τον κλάδο είναι το BookTok, μια swotty γωνιά του TikTok. Η εταιρεία ερευνών Circana λέει ότι, το 2021, όταν το BookTok δημιουργήθηκε, ήταν η καλύτερη χρονιά για τα έντυπα βιβλία από το 2004, τότε που άρχισε να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Οι πωλήσεις των δημοφιλών ειδών του BookTok – φαντασίας, ρομαντικών βιβλίων και θρίλερ – αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς.
Η Barnes & Noble ελπίζει να αποκτήσει λίγη από τη μαγεία. Τα βιβλιοπωλεία της προσφέρουν «αποκλειστικές εκδόσεις» των νέων κυκλοφοριών, τις οποίες οι BookTokers «τροπαιοποιούν» στα ράφια τους. Το κατάστημα της εταιρείας στην Union Square του Μανχάταν φιλοξενεί μεταμεσονύκτια πάρτι βιβλιοπαρουσιάσεων για τα αγαπημένα βιβλία του BookTok. Προσελκύουν πλέον πλήθη ανάλογα με αυτά που τελευταία φορά παρατηρήθηκαν στις παρουσιάσεις του «Harry Potter».
Μετρώντας αντίστροφα για τα μεσάνυχτα μιας παγωμένης Δευτέρας, η Brittni Hand μας δείχνει ένα πάπλωμα που έπλεξε προς τιμήν της τριλογίας Ruinous Love, ενός ρομαντικού έπους. Έχει λογαριασμό στο BookTok, αλλά και στο αντίστοιχο του Instagram. Έπεσε, όπως λέει, πάνω στη σειρά «τυχαία», στο Barnes & Noble.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
