THEPOWERGAME
Εκτός από τον βαρύτονο τόνο του και τις προσπάθειές του να αναδιατάξει τον κόσμο σαν κομμάτια του Tetris, ο Henry Kissinger είναι ίσως πιο γνωστός για κάτι που μάλλον δεν είπε ποτέ: ότι δεν μπορούσε ποτέ να καταλάβει ποιον να καλέσει στην Ευρώπη για να μιλήσει. Ένα ερώτημα που δεν τέθηκε για πρώτη φορά την εποχή των τηλεφώνων συνεχίζει να παραμένει αναπάντητο και στην εποχή του Zoom. Η ώρα για την Ευρώπη να προτείνει έναν μοναδικό συνομιλητή για τον έξω κόσμο είναι τώρα. Σύντομα, υπό αδιευκρίνιστες ακόμα συνθήκες, μπορεί να έχουμε ειρηνευτικές συνομιλίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Δεδομένων των όσων διακυβεύονται, η Ευρώπη επιθυμεί απεγνωσμένα -και δικαιολογημένα- μια θέση στο τραπέζι. Ωστόσο, για να συμπεριληφθεί θα πρέπει να έχει κάποιον που να μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα στον Vladimir Putin (που εκπροσωπεί τα συμφέροντα του δεσποτικού ρωσικού καθεστώτος του) και τον Donald Trump (που εκπροσωπεί τα συμφέροντα του Donald Trump), και ίσως τον Volodymyr Zelensky. Το να βρούμε ποιος δεν μπορεί να καθίσει σε αυτή την ευρωπαϊκή καρέκλα, σύμφωνα με τη μια ή την άλλη παράταξη, είναι εύκολο. Το δύσκολο είναι να βρεθεί το όνομα κάποιου με όλα τα εχέγγυα να καθίσει.
Με 40 περίπου χώρες που σπάνια συμφωνούν απόλυτα, η συνήθης απάντηση της Ευρώπης είναι να στέλνει πολλούς να εκπροσωπούν τα συμφέροντά της. Αυτό δεν παίζει ως επιλογή αυτή τη φορά. Καλώς ή κακώς (κυρίως κακώς), ο κ. Trump είναι η καθοδηγητική δύναμη των συνομιλιών, οι πρώτες φάσεις των οποίων ξεκίνησαν -χωρίς καμία συμβολή ή εκπροσώπηση από την Ουκρανία και την Ευρώπη- στη Σαουδική Αραβία. Αν επιλέξει να συμπεριλάβει την Ευρώπη, είναι απίθανο να της δώσει πάνω από μία θέση στο τραπέζι. Η Ουκρανία έχει ζητήσει από την Ευρώπη να βρει ένα μόνο όνομα, αλλά απέφυγε να πει ποιος θα μπορούσε να είναι.
Η λιγότερο αμφιλεγόμενη απάντηση θα μπορούσε να προέρχεται από τα ανώτατα κλιμάκια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένας από τους «προέδρους» της (υπάρχουν πολλοί), αυτός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προορίζεται να εκπροσωπεί την ΕΕ σε επίπεδο αρχηγών κρατών. Βέβαια, ο διορισμός του António Costa, του νεόκοπου εν ενεργεία, θα απομόνωνε τη Βρετανία, μια σημαντική πηγή υποστήριξης της Ουκρανίας, οι απόψεις της οποίας δύσκολα θα μπορούσαν να εκπροσωπηθούν από έναν μεγαλόσχημο της ΕΕ. Πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, ο κ. Costa, είναι από τη φύση του παρασκηνιακός χειριστής. Η ανάληψη της θέσης του απεσταλμένου θα εμπόδιζε την πρωινή του εργασία, την προεδρία των συνεδριάσεων των ηγετών της ΕΕ, μια έκτακτη από τις οποίες έχει προγραμματιστεί για τις 6 Μαρτίου. Επίσης, το γεγονός ότι οι Trumpιανοί περιφρονούν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, θεωρώντας τα ένα υπερεθνικό βαθύ κρατικό μόρφωμα ώριμο για DOGE, δεν βοηθάει. Κάπως έτσι αποκλείεται και η Ursula von der Leyen, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ένας προφανής υποψήφιος για τα σκήπτρα της ΕΕ θα ήταν ένας από τους εθνικούς ηγέτες της. Κάποτε τη δουλειά θα αναλάμβανε η Angela Merkel καγκελάριος της πλουσιότερης χώρας της Ευρώπης και διαμεσολαβήτρια των πιο δύσκολων συμβιβασμών της για πάνω από μια δεκαετία. Αλλά θα χρειαστούν μήνες για τον πιθανό διάδοχό της, τον Friedrich Merz, να συγκροτήσει έναν συνασπισμό μετά τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, και έχει πολλά στο πιάτο του.
Η επόμενη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης είναι η Γαλλία. Ο Emmanuel Macron διεκδικεί με αξιώσεις τη θέση του κ. Ευρώπης. Ασχολήθηκε με τον κ. Trump κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του και, σε μια συνάντηση μαζί του στον Λευκό Οίκο στις 24 Φεβρουαρίου, έδειξε ότι υπάρχει μια αξιοπρεπής σχέση. Όπως η Ρωσία και η Αμερική, η Γαλλία είναι μια πυρηνική δύναμη με μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το όραμα του κ. Macron ότι η Ευρώπη χρειάζεται «στρατηγική αυτονομία», δηλαδή από την Αμερική, μοιάζει προφητικό, δεδομένων των πρόσφατων γεγονότων. Το πολιτικό χάος στο εσωτερικό παραδόξως δίνει στον κ. Macron περισσότερο χρόνο να επικεντρωθεί στις εξωτερικές υποθέσεις. Το μεγαλύτερο ελάττωμά του είναι ότι τα γεράκια στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη δεν τον εμπιστεύονται ιδιαίτερα, τουλάχιστον όσον αφορά τη Ρωσία, με την οποία, πριν από το 2022, ήθελε να ανοίξει έναν «στρατηγικό διάλογο» για την ασφάλεια. Ο κ. Macron έχει καταβάλει προσπάθειες να δεσμεύσει αυτές τις χώρες και κατά καιρούς έχει ακουστεί εξίσου επιθετικός με αυτές – για παράδειγμα, όντας από τους πρώτους που πρότειναν να σταλούν ευρωπαϊκά στρατεύματα στην Ουκρανία.
Όσοι αντιτίθενται στον κ. Macron μπορεί να προτιμήσουν τον Donald Τ Tusk, πρωθυπουργό της Πολωνίας και πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η χώρα του αντιλαμβάνεται έντονα τη ρωσική απειλή. Ξοδεύει τα περισσότερα (ως ποσοστό του ΑΕΠ) για την άμυνα από κάθε άλλη χώρα του ΝΑΤΟ, γεγονός που ταιριάζει πολύ στη κυβέρνηση Trump. Όμως η Πολωνία έχει αποκλείσει την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία και ενίοτε έχει τεταμένη σχέση με την ηγεσία της. Ο κ. Tusk αστόχαστα υποτίμησε τον κ. Trump όσο ήταν εκτός αξιώματος. Μοιράζεται την εποπτεία της εξωτερικής πολιτικής με τον Πολωνό πρόεδρο, ο οποίος θα αντικατασταθεί τον Ιούνιο και ενδέχεται να μην συμμερίζεται τις απόψεις του κ. Tusk. Ο Πολωνός αντιμετωπίζει το αντίθετο πρόβλημα από αυτό του κ. Macron: οι δυτικοευρωπαίοι δεν θέλουν να δώσουν στο πιο επιθετικό μέλος τους το ελεύθερο να ενεργεί για λογαριασμό τους.
Και οι άλλοι ηγέτες μεγάλων χωρών; Η Ισπανία απέχει πολύ από την Ουκρανία και ο πρωθυπουργός της, Pedro Sánchez, δεν συγκαταλέγεται στους πιο ένθερμους υποστηρικτές της. Ο Sir Keir Starmer πιστεύει ότι η Βρετανία μπορεί να αποτελέσει «γέφυρα» με την Αμερική, αλλά το Brexit την έχει αφήσει απομονωμένη σε σχέση με την Ευρώπη. Η Giorgia Meloni είναι ιδεολογική σύμμαχος του Αμερικανού προέδρου, αλλά δεν έχει ακόμη αποφασίσει πώς να είναι ταυτόχρονα υπέρ της Ουκρανίας και υπέρ του Trump. Η αποστολή ενός σεβαστού ηγέτη από μια μικρότερη χώρα, όπως ο Petr Pavel, ο στρατηγός εν αποστρατεία που έγινε πρόεδρος της Τσεχίας, θα ήταν κάποτε ένας τυπικός ευρω-συμβιβασμός. Ο κ. Trump αναμφίβολα θα ξεκινούσε τις διαδικασίες υποτιμώντας την επιλογή που έγινε με συναίνεση. («Ποιος είναι αυτός ο τύπος τέλος πάντων;»)
Ο κ. Macron φαίνεται να είναι η λογική επιλογή. Θέλει τη δουλειά και έχει ήδη συγκαλέσει ομάδες Ευρωπαίων ηγετών στο Παρίσι. Συμβουλεύτηκε ευρέως τους μεγαλόσχημους συναδέλφους του πριν από την τρίωρη συνομιλία του με τον κ. Trump αυτή την εβδομάδα. Όσοι δεν είναι σίγουροι για τα γεωπολιτικά του ένστικτα θα μπορούσαν να προτείνουν υφισταμένους για να τα εξισορροπήσουν. Λέγεται ότι η Kaja Kallas, η «σιδηρά» Εσθονή που ηγείται του βραχίονα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, θα ήταν μία καλή εκπρόσωπος που θα διαχειριζόταν τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών στις προπαρασκευαστικές συνομιλίες. Το ότι η Ευρώπη δεν μπορεί εύκολα να προτείνει ένα πρόσωπο για να ενεργήσει για όλους είναι μέρος της ιστορίας και της γοητείας της. Ωστόσο, αυτή η πολυτέλεια προέρχεται από το να είσαι πρωτίστως μια ήπια δύναμη, και αυτές είναι εποχές σκληρών δυνάμεων. Οι Ευρωπαίοι πρέπει να καταλάβουν ότι το να έχεις έναν και μόνο απεσταλμένο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ο οποίος θα εκνευρίζει κάποιους, είναι καλύτερο από το να τσακώνεσαι μακριά από αυτό.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Επώνυμες κατοικίες: Ο νέος χάρτης πολυτέλειας στην Ελλάδα
Πώς στήθηκε η κάθετη σύμπραξη σε βρεφικά είδη και καρότσια
Εξοικονόμηση βενζίνης: Tips για πιο αποδοτική οδήγηση
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
