THEPOWERGAME
Οι επικριτές του Donald Trump συχνά τον κατηγορούν για καραγκιοζιλίκια και απομονωτισμό. Ωστόσο, ακόμα και πριν αναλάβει τα καθήκοντά του, έχει δείξει πόσο αυτές οι κατηγορίες υπολείπονται του τι είναι πιθανό να φέρει η δεύτερη θητεία του. Με την ορκωμοσία του νέου προέδρου, έχει ήδη συμβάλει στην εξασφάλιση κατάπαυσης του πυρός και συμφωνίας για τους ομήρους στη Γάζα. Καταρρίπτοντας τα ταμπού, διεκδίκησε τον έλεγχο της Γροιλανδίας, με τα ορυκτά της και τη στρατηγική της θέση στην Αρκτική. Η δεύτερη θητεία του κ. Trump δεν θα είναι μόνο πιο ανατρεπτική από την πρώτη, αλλά θα αντικαταστήσει και το όραμα της εξωτερικής πολιτικής που κυριάρχησε στην Αμερική από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.
Επί δεκαετίες οι Αμερικανοί ηγέτες υποστήριζαν ότι η δύναμή τους συνοδεύεται από την ευθύνη να είναι οι αναπόφευκτοι υπερασπιστές ενός κόσμου που γίνεται σταθερότερος και φιλικότερος χάρη στη δημοκρατία, τα σταθερά σύνορα και τις οικουμενικές αξίες. Ο κ. Trump θα εγκαταλείψει τις αξίες και θα επικεντρωθεί στη συσσώρευση και εκμετάλλευση της ισχύος. Η προσέγγισή του θα δοκιμαστεί και θα καθοριστεί σε τρεις συγκρούσεις: τη Μέση Ανατολή, την Ουκρανία και τον ψυχρό πόλεμο της Αμερικής με την Κίνα. Καθεμία από αυτές δείχνει πώς ο κ. Trump ωθείται να έρθει σε ρήξη με τις τελευταίες δεκαετίες: με τις ανορθόδοξες μεθόδους του, τη συσσώρευση και τη καιροσκοπική χρήση της επιρροής του και την πεποίθησή του ότι η ισχύς από μόνη της δημιουργεί ειρήνη.
Η Μέση Ανατολή καταδεικνύει το ταλέντο του στην απρόβλεπτη συμπεριφορά. Οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι κατέληξαν σε μια συμφωνία για τη Γάζα, επειδή έδωσε μια προθεσμία, απειλώντας ότι, αν αποτύχουν, «θα ξεσπάσει η κόλαση». Αν η συμφωνία πρόκειται να προχωρήσει στις επόμενες φάσεις της θα πρέπει να συνεχίσει να τους πιέζει. Από την εποχή του Richard Nixon έχει κάποιος πρόεδρος να επιδιώξει να χρησιμοποιήσει τη συμπεριφορά του «τρελού» ως πηγή πλεονεκτήματος.
Η ιδιοτροπία ενισχύεται από τον πραγματισμό. Σε αντίθεση με τους περισσότερους ειρηνοποιούς, ο κ. Trump αδιαφορεί για τη βασανισμένη ιστορία της Μέσης Ανατολής. Οι συμφωνίες του Αβραάμ, που υπογράφηκαν κατά την πρώτη του θητεία, υποδηλώνουν ότι θα χρησιμοποιήσει την απελευθέρωση των ομήρων για να προωθήσει μια συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, την οποία θεωρεί ως τον δρόμο προς την ευημερία -και ένα βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Οι σύμμαχοι του Ιράν έχουν συντριβεί στη Γάζα, τον Λίβανο και τη Συρία, το οποίο να σημαίνει ότι κι αυτό μπορεί να είναι έτοιμο να διαπραγματευτεί.
Ωστόσο, η πατρίδα των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών θα αποτελέσει μια σκληρή δοκιμασία για το αν οι άνθρωποι είναι πραγματικά πρόθυμοι να παραμερίσουν τις πεποιθήσεις και τα παράπονά τους για μια ευκαιρία ευημερίας. Ξανά και ξανά, οι εξτρεμιστές, τόσο στην ισραηλινή, όσο και στην παλαιστινιακή πλευρά, έχουν θέσει βέτο στα ειρηνευτικά σχέδια, χρησιμοποιώντας τη βία για να απαξιώσουν το ρεαλιστικό κέντρο. Η ισραηλινή δεξιά θέλει να προσαρτήσει τη παλαιστινιακή γη. Το Ιράν ακροβατεί μεταξύ της δέσμευσης με την Αμερική και της δημιουργίας μιας πυρηνικής βόμβας. Τι θα συμβεί αν οι ζηλωτές και οι μουλάδες μπουν στον δρόμο του κ. Trump;
Η απάντησή του θα είναι να αυξήσει την πίεση χρησιμοποιώντας κυρώσεις ή την απειλή βίας ή να αποχωρήσει. Αυτή είναι επίσης η επιλογή που έχει στην Ουκρανία, έχοντας δεσμευτεί να σταματήσει τις μάχες. Επειδή έχει μεγαλύτερη επιρροή στους συμμάχους της Αμερικής απ’ ό,τι στον Vladimir Putin, ο ευκολότερος δρόμος είναι να αποχωρήσει, σταματώντας την υποστήριξη και εξαναγκάζοντας έτσι την κυβέρνηση του Κιέβου σε παραχωρήσεις -ειδικά αν, όπως φοβούνται οι επικριτές του, κολακεύεται όταν ο κ. Putin τον αντιμετωπίζει ως ένα άλφα αρσενικό προς ένα άλλο. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα υπονόμευε τους άλλους στόχους του. Η εγκατάλειψη θα προκαλούσε συγκρίσεις με τον κ. Biden και την άτυχη αποχώρησή του από το Αφγανιστάν. Έχοντας κατά νου τις συγκρίσεις με την Ταϊβάν, η Κίνα θα μπορούσε να συμπεράνει ότι είναι αδύναμος. Μπορεί ακόμα να αποφασίσει ότι το να φανεί έτοιμος να υποστηρίξει την Ουκρανία θα ενισχύσει το προφίλ του απέναντι στον κ. Putin.
Η καιροσκοπική χρήση της εξουσίας έχει κάποια οφέλη. Ο κ. Trump θα συνεχίσει να πιέζει τα μέλη του ΝΑΤΟ να ξοδεύουν περισσότερα για την άμυνά τους έναντι της Ρωσίας, πράγμα που είναι καλό, αλλά έχει και κόστος. Το ΝΑΤΟ μπορεί πιθανότατα να επιβιώσει από τις απειλές του κ. Trump να αποχωρήσει, να τσακωθεί για το εμπόριο, να υποστηρίξει εξεγερμένα εθνικά συντηρητικά κόμματα και να εκφοβίσει τη Δανία για την κυριαρχία της Γροιλανδίας. Ωστόσο, οι συμμαχίες ευδοκιμούν όταν βασίζονται στην εμπιστοσύνη. Οι συμπαθούντες τον Putin εθνικοσυντηρητικοί θα λειτουργήσουν σαν δηλητήριο. Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθός της, η Δανία έχασε τόσους στρατιώτες στο Αφγανιστάν όσους και η Αμερική. Το να παλεύουν για τη Γροιλανδία καθιστά εμφανώς την Αμερική απειλή και όχι προστάτιδα.
Οι απολυταρχικοί θα παρηγορηθούν από την υποχώρηση των οικουμενικών αξιών. Αν ο κ. Trump διεκδικήσει μια σφαίρα αμερικανικής επιρροής που θα αγκαλιάζει τον Καναδά, τη Γροιλανδία και τον Παναμά, θα το χρησιμοποιήσουν ως επιβεβαίωση της δικής τους αρχής ότι οι διεθνείς σχέσεις ήταν στην πραγματικότητα πάντoτε μια δοκιμασία δύναμης -άκρως βολικό, τη στιγμή που η Ρωσία εποφθαλμιά τη Γεωργία ή η Κίνα διεκδικεί τη Νότια Σινική Θάλασσα. Αν ο κ. Trump περιφρονήσει θεσμούς που ενσαρκώνουν οικουμενικές αξίες, όπως ο ΟΗΕ, η Κίνα και η Ρωσία, θα επιβεβαιώσουν τις δικές τους και θα το εκμεταλλευτούν για τα δικά τους συμφέροντα.
Το στρατόπεδο του Trump υποστηρίζει ότι αυτό που μετράει είναι η δύναμη της Αμερικής, η οποία θα οδηγήσει σε ειρήνη με την Κίνα. Προειδοποιούν για την ανάγκη να αποτραπεί ένας τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος, παρατηρώντας ότι ο Xi Jinping θέλει να είναι σε θέση να καταλάβει την Ταϊβάν με τη βία μέχρι το 2027. Η Κίνα κατασκευάζει επίσης με ταχείς ρυθμούς πυρηνικά όπλα και αποκτά υπεροχή στις στρατηγικές τεχνολογίες. Η Αμερική, λένε, πρέπει να αποκαταστήσει την αποτροπή. Η πανστρατιά της διπλωματίας του «τρελού», του πραγματισμού και της συσσώρευσης οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος είναι ο τρόπος για να υλοποιηθεί.
Δυστυχώς, όσον αφορά την Ταϊβάν, υπάρχει μια αντίφαση. Αν η πηγή της δύναμης της Αμερικής είναι να είναι αδίστακτα ρεαλιστική ως προς τις αξίες, σκληρή με τους συμμάχους και ανοιχτή σε συμφωνίες με τους αντιπάλους, τότε ακριβώς αυτές είναι οι προϋποθέσεις για τον κ. Trump να διαπραγματευτεί την Ταϊβάν με την Κίνα. Αν και τα πολλά γεράκια της Κίνας στην κυβέρνησή του θα ήταν αντίθετοι σε μια τέτοια προοπτική, η πιθανότητα δείχνει μια αδυναμία στην καρδιά της προσέγγισης του κ. Trump.
Όταν η χρήση της εξουσίας δεν συνδέεται με αξίες, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι χάος σε παγκόσμια κλίμακα. Εάν οι εξαιρετικά αφοσιωμένοι, λίγοι για τη θέση τους, επίδοξοι ανατροπείς, όπως ο Pete Hegseth και η Tulsi Gabbard, επιβεβαιωθούν ως επικεφαλής του Πενταγώνου και των μυστικών υπηρεσιών, το χάος θα εξαπλωθεί και στο εσωτερικό. Ο κ. Trump δεν μπορεί να διαχωρίσει τα δικά του συμφέροντα από τα συμφέροντα της χώρας του, ειδικά αν διακυβεύονται τα χρήματα του ιδίου και των συνεργατών του, όπως θα συμβεί με τα χρήματα του Elon Musk στην Κίνα. Μακριά από τις αξίες που διαμόρφωσαν τη μεταπολεμική Αμερική, ο κ. Trump θα παραδώσει τη μοναδική υπερδύναμη που δεν διαθέτουν οι δεσποτικοί αντίπαλοί του.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Mediterranean Hotels: Επενδύσεις 40 εκατ. σε Μύκονο & Πιερία και συμφωνία με τη Hilton
Τουρισμός: Η άνοδος της βρετανικής αγοράς για την Ελλάδα το 2025
Ρεύμα: Μέχρι αρχές Φεβρουαρίου οι αποφάσεις για μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
