THEPOWERGAME
Από τις διεθνείς συγκρούσεις, καμία δεν αναστάτωσε λιγότερο την παγκόσμια τάξη όσο οι «πόλεμοι του ουίσκι» που έφεραν τον Καναδά αντιμέτωπο με τη Δανία για τέσσερις δεκαετίες. Η διαμάχη που ξέσπασε το 1984 αφορούσε ένα νησί ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου στη μέση ενός παγωμένου αρκτικού καναλιού που σηματοδοτούσε τα σύνορα μεταξύ της Γροιλανδίας (σήμερα αυτοδιοικούμενο τμήμα της Δανίας) και της καναδικής επικράτειας Nunavut. Και οι δύο πλευρές θεωρούσαν ότι το νησί ήταν δικό τους. Αυτό που για μικρότερες χώρες θα μπορούσε να θεωρηθεί casus belli αποτέλεσε για το βόρειο δίδυμο μια άσκηση διπλωματικής ευγένειας. Καναδοί αξιωματούχοι που επισκέπτονταν το νησί σηματοδοτούσαν την επικράτειά τους αφήνοντας ουίσκι και σημαίες. Οι Δανοί επιβεβαίωναν την κυριαρχία τους αρπάζοντας το ποτό και αφήνοντας το δικό τους Schnapps για να το απολαύσουν οι Καναδοί. Αντί για πυροβολισμούς, αντάλλασσαν κατά καιρούς ευγενικές επιστολές. Όταν η κατάσταση άρχισε να κουράζει, μια ομάδα εργασίας πέρασε χρόνια συμφωνώντας να χωρίσει το νησί στη μέση, βάζοντας τέλος στις «εχθροπραξίες» το 2022.
Με τέτοιους εχθρούς, ποιος χρειάζεται φίλους; Όπως φαίνεται, τόσο η Ευρώπη όσο και ο Καναδάς μπορεί να ενδιαφέρονται για αναβαθμισμένες συμμαχίες. Η επιστροφή του Donald Trump στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου φέρνει μαζί της την προοπτική δασμών και εθνικιστικών αλαλαγμών. Τα νεύρα είναι τεταμένα και στις δύο πλευρές του βόρειου Ατλαντικού. Μέρη στις παρυφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης επανεξετάζουν τους δεσμούς τους με το κλαμπ. Η Ελβετία συμφώνησε σε μια στενότερη συμμαχία και η Ισλανδία θα διεξάγει δημοψήφισμα το 2027 για την ένταξή της. Δεδομένης της εμμονής του κ. Trump, η Γροιλανδία, η οποία εγκατέλειψε την ΕΕ το 1985 αφού απέκτησε αυτονομία από τη Δανία, θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να επανενταχθεί. Ωστόσο, ο Καναδάς έχεις τους περισσότερους λόγους να ανησυχεί. Ο κ. Trump τσιγκλίζει τον γείτονά του, υπονοώντας ότι θα γίνει η 51η πολιτεία της Αμερικής και αναφερόμενος στον πρωθυπουργό του ως «κυβερνήτη Justin Trudeau». Αξιωματούχοι από την Οτάβα και τις πρωτεύουσες της ΕΕ ανταλλάσσουν υπομνήματα για το πώς να χειριστούν ένα ακόμα ξέσπασμα του κ. Trump. Ο συντάκτης του άρθρου, ο οποίος απολαμβάνει τόσο την ευρωπαϊκή όσο και την καναδική κληρονομιά, έχει μια έτοιμη λύση για τα προβλήματα και των δύο επικρατειών: η ΕΕ θα πρέπει να προσκαλέσει τον Καναδά να γίνει το 28ο μέλος της.
Η (όχι εντελώς απλή) υπόθεση της CanadEU προϋπήρχε του κ. Trump. Εν ολίγοις το σκεπτικό είναι ότι ο Καναδάς είναι τεράστιος και ευλογημένος με φυσικούς πόρους αλλά σχετικά λίγους ανθρώπους, ενώ η ΕΕ είναι μικρή, στενόχωρη και φτωχή σε ορυκτά. Βέβαια, οι κανόνες της ΕΕ προβλέπουν τη συμμετοχή μόνο «ευρωπαϊκών κρατών». Ωστόσο, παρά την προσκόλληση στο πνεύμα των συνόρων, οι Καναδοί μπορούν να ανακηρυχθούν επίτιμοι Ευρωπαίοι. Η χώρα έχει βιώσει τρια κύματα αποίκων από τη γηραιά ήπειρο, ξεκινώντας από μια σύντομη εισβολή των Βίκινγκς. Όπως και οι Ευρωπαίοι, οι Καναδοί πιστεύουν ότι οι αγορές λειτουργούν αλλά πρέπει να μετριαστούν από κράτη πρόνοιας. Οι κυβερνήσεις τους προσφέρουν παρόμοιες συμφωνίες στους πολίτες: υψηλούς φόρους, ακατάστατη κοινοβουλευτική πολιτική (ο Καναδάς μπορεί σύντομα να έχει έναν νέο «κυβερνήτη», δεδομένης της αντιδημοτικότητας του κ. Trudeau) και καλό βιοτικό επίπεδο για σχεδόν όλους. Και οι δύο εμπορεύονται ανοιχτά, ανησυχούν για την υπερθέρμανση του πλανήτη και αντιπαθούν τα όπλα, τη θανατική ποινή και τη ρωσική επιθετικότητα.
Βέβαια, μέσω της σύνδεση με τον Καναδά, το κέρδος της Ευρώπης θα είναι μεγαλύτερο από την πρόσβαση στο στρατηγικό απόθεμα maple-syrup του Κεμπέκ. Οι Ευρωπαίοι μπορούν να πλασάρουν τη διεύρυνση με την προοπτική ότι η ένωσή τους θα τριπλασιάσει την επιφάνειά της, προσθέτοντας μόνο 40 εκατομμύρια Καναδούς σε έναν πληθυσμό 440 εκατομμυρίων. Η ΕΕ θα μπορούσε να έχει πληθυσμιακή πυκνότητα που δεν απέχει πολύ από την πυκνότητα της Κίνας και να φτάσει στην πυκνότητα της Αμερικής – αν αρκετοί Έλληνες ή Βέλγοι προσφερθούν εθελοντικά να ζήσουν σε μάλλον ψυχρές συνθήκες. Η Ευρώπη έχει επίσης έλλειψη ενέργειας. Ο Καναδάς διαθέτει πολύ πετρέλαιο, φυσικό αέριο και υδροηλεκτρική ενέργεια. Ένας πλούσιος νέος συμμετέχων θα βοηθούσε τα οικονομικά της ΕΕ.
Η Γαλλία, η οποία ιστορικά είναι επιφυλακτική στη διεύρυνση της ΕΕ, θα αδράξει την ευκαιρία ενός νέου γαλλόφωνου μέλους – αν και μπορεί να αρκεστεί στο να δεχτεί μόνο το γαλλόφωνο Κεμπέκ, το οποίο και πάλι αρχίζει να μουρμουρίζει για απόσχιση. Η υποδοχή του βασιλιά Καρόλου Γ’, του αρχηγού του καναδικού κράτους, στις συσκέψεις της ΕΕ θα ικανοποιούσε όσους εξακολουθούν να θρηνούν για το Brexit. Οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να μάθουν από τον Καναδά πώς να επιτρέπουν τη μετανάστευση με τρόπο που ο πληθυσμός να την αγκαλιάζει και όχι να την ανέχεται, αν και τελευταία η στεγαστική κρίση έχει φθείρει αυτή τη συναίνεση. Η συμπεριληπτική μεταχείριση του Καναδά προς τους αυτόχθονες πληθυσμούς του, τουλάχιστον τις τελευταίες δεκαετίες, είναι κάτι που οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να μιμηθούν (αν και οι ιθαγενείς Καναδοί θα μπορούσαν, και με το δίκιο τους, να αντιταχθούν σε στενότερους δεσμούς με πρώην αποικιοκράτες). Οι δεσμοί του Καναδά με τον Ειρηνικό, χάρη εν μέρει στις μεγάλες μεταναστευτικές εισροές από την Ασία, θα συμπλήρωναν την περιφερειακή εστίαση της Ευρώπης. Το ευρώ, αν γινόταν αποδεκτό στο Βανκούβερ, θα φαινόταν πολύ πιο παγκόσμιο.
Η Ευρώπη έχει κι αυτή να διδάξει τον Καναδά, ο οποίος θα μπορούσε να επιδείξει τα οφέλη της ένταξης στην ΕΕ στον πληθυσμό του. Ο αντιμονοπωλιακός μηχανισμός των Βρυξελλών έχει κάνει εξαιρετική δουλειά διατηρώντας τον ανταγωνισμό ζωντανό σε τομείς όπως ο τραπεζικός, οι αεροπορικές εταιρείες και οι τηλεπικοινωνίες, δίνοντας στους Ευρωπαίους καλύτερες συνθήκες από ό,τι στους Καναδούς. Ο Καναδάς μιλάει για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά στην πραγματικότητα δεν το έχει κάνει ακόμη, ενώ οι εκπομπές της Ευρώπης έχουν μειωθεί πάνω από το ένα τρίτο από την κορύφωσή τους. Οι χώρες της ΕΕ έχουν καταλάβει πώς να δημιουργήσουν μια ενιαία αγορά (όσο ελαττωματική και αν είναι) η οποία καθιστά το εμπόριο μεταξύ τους ευκολότερο από ό,τι είναι κάποιες φορές για τις καναδικές επιχειρήσεις στις 13 επαρχίες και εδάφη του δικού τους έθνους. Τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ στο σύνολό τους δαπανούν σήμερα πάνω από το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα, επιτυγχάνοντας τον στόχο που έθεσε η συμμαχία το 2014. Ο Καναδάς βρίσκεται ακόμη στο 1,4%.
Δυστυχώς, η Ευρώπη εξακολουθεί να επιμένει ότι η ΕΕ είναι για τους Ευρωπαίους. Ο Καναδάς θα ήταν επιφυλακτικός να ενταχθεί σε μια τελωνειακή ένωση που θα έθετε σε κίνδυνο τους ζωτικούς εμπορικούς δεσμούς του με την Αμερική. Σεβαστό. Αν η CanadEU δεν παραμένει ένα πείραμα γεωπολιτικής σκέψης, δεν αποκλείεται μια ολοένα και στενότερη σχέση. Ο Καναδάς συμμετέχει ήδη σε διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως η στρατιωτική κινητικότητα και τα διαστημικά ταξίδια. Θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα: Το φυσικό αέριο του Καναδά δεν μπορεί να φτάσει στις ακτές της ΕΕ λόγω της έλλειψης υποδομών μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η εμπορική συμφωνία Καναδά-ΕΕ, που τέθηκε σε ισχύ το 2017, είναι η πιο φιλόδοξη του μπλοκ, αλλά παραμένει σε «προσωρινή» εφαρμογή. Δέκα χώρες της ΕΕ δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τα πιο εκτεταμένα μέτρα της. Εξετάζοντας την προοπτική του να φέρουν τον Καναδά στο κλαμπ, οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να ξεκινήσουν αρχικά με την ολοκλήρωση αυτής τη συμφωνίας.
© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Ανάρπαστο στην Ελλάδα το Starlink του Έλον Μασκ
Τα “ψιλά γράμματα” στο Σπίτι μου 2
Οι λεπτομέρειες των νέων επενδύσεων της AKTOR στις ΑΠΕ
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
