Γιατί το καλό κρασί και η σύγχρονη τέχνη κατρακύλησαν

Δυστυχώς, οι λάτρεις του οίνου, της τέχνης και των ακριβών αυτοκινήτων και όλοι όσοι αγαπούν τα ωραία πράγματα στη ζωή δεν βίωσαν φέτος την καλύτερη χρονιά τους. Οι τιμές των πολυτελών περιουσιακών τους στοιχείων βρέθηκαν στα Τάρταρα. Σύμφωνα με τον δείκτη All Art, της Art Market Research, ο οποίος παρακολουθεί τις πωλήσεις σε δημοπρασίες, ένας επενδυτής που τοποθέτησε τα χρήματά του σε έργα τέχνης στις αρχές του 2024 έχασε μέχρι το τέλος Νοεμβρίου κατά μέσο όρο 16%. Κατά την ίδια περίοδο, σύμφωνα με τον δείκτη Liv-ex Fine Wine 1000 -το πλησιέστερο πράγμα σε έναν παγκόσμιο δείκτη αναφοράς για τον κλάδο του κρασιού-, όσοι επένδυσαν στο καλό κρασί έχασαν περίπου 11%. Η τιμή των διαμαντιών έχει μειωθεί κατά σχεδόν 20%, ενώ οι τιμές των συλλεκτικών αυτοκινήτων παρέμειναν λίγο-πολύ σταθερές.

Η ύφεση ακολουθεί χρόνια μεθυστικής ανάπτυξης, η οποία έγινε ακόμα πιο φρενήρης κατά τη διάρκεια της πανδημίας της Covid-19, όταν οι βαριεστημένοι καταναλωτές ξόδευαν χρήματα αφειδώς. Οι τιμές ανέβηκαν στα ύψη. Η HSBC υπολογίζει ότι τα φορέματα και οι τσάντες των σχεδιαστών είναι κατά 54% ακριβότερα απ’ ό,τι το 2019. Η τιμή του καλύτερου κρασιού Μπορντό έφτασε το 2022 στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 12 ετών.

Μπορεί να φαίνεται περίεργο ότι η αγορά πολυτελών περιουσιακών στοιχείων έχει από τότε αποδυναμωθεί. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ το 2024 αυξήθηκε κατά 3,2%. Τα χρηματιστήρια εκτινάχτηκαν, ενώ ο αριθμός των υπερπλουσίων αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς. Η UBS υπολογίζει ότι μέχρι το 2027, σε όλο τον κόσμο, θα υπάρχουν 86 εκατομμύρια εκατομμυριούχοι σε δολάρια, από περίπου 60 εκατομμύρια το 2023. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι λογικό να σκεφτείτε ότι όταν οι μετοχές κάνουν ράλι και οι άνθρωποι αισθάνονται πλούσιοι, το πιθανότερο είναι να σπαταλήσουν χρήματα σε πολυτελή περιουσιακά στοιχεία.

Όπως λέει ο Liam Bailey της Knight Frank, μιας εταιρείας ακινήτων που παράγει πολλές έρευνες για τους υπερπλούσιους, τα πολυτελή περιουσιακά στοιχεία ανταγωνίζονται τα χρηματοοικονομικά. Αυτές οι λιγότερο λαμπερές επενδύσεις πρόσφεραν σημαντικές αποδόσεις το 2024 (βλ. διάγραμμα). Ο παγκόσμιος δείκτης MSCI World, ένας δείκτης παγκόσμιων μετοχών, έχει μέχρι στιγμής φέτος κερδίσει 17%, ενώ το Bitcoin έχει σημειώσει άνοδο πάνω από 140%. Ακόμα και τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα του Δημοσίου έχουν προσφέρει αξιοπρεπείς αποδόσεις. Ο S&P U.S. Treasury Bill 3-6 Month Index έχει από την αρχή του έτους αυξηθεί κατά περισσότερο από 5%.

Η γεωπολιτική δεν βοήθησε. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή έπληξαν το καταναλωτικό κλίμα στις μεγάλες αγορές πολυτελείας. Άλλοι αγοραστές ανέστειλαν τις αγορές τους εν όψει των προεδρικών εκλογών στην Αμερική, ενώ από τότε που ο Donald Trump σάρωσε, έχουν αρχίσει να ανησυχούν για τους εμπορικούς πολέμους. Οι δασμοί και οι άτυπες απαγορεύσεις μπορούν να ανατρέψουν την αγορά πολυτελών περιουσιακών στοιχείων. Το 2019 οι οινοπαραγωγοί της Ευρώπης δυσκολεύτηκαν, από τη στιγμή που η Αμερική εισήγαγε φόρο εισαγωγής 25%. Ωστόσο, οι αμπελουργοί του Νότιου Ημισφαιρίου αναθάρρησαν από τον Μάρτιο, όταν η Κίνα ήρε τους δασμούς έως και 218% στο αυστραλιανό κρασί, οι οποίοι είχαν εισαχθεί επειτα από μια διπλωματική διαμάχη το 2021.

Η Κίνα ήταν μια άλλη τροχοπέδη. Για δύο δεκαετίες τροφοδότησε τη ζήτηση για φανταχτερά προϊόντα. Τώρα ο συνδυασμός της κρίσης στην αγορά ακινήτων και της κυβερνητικής καταστολής του επιδεικτικού πλούτου περιορίζει τις δαπάνες. Ο αντίκτυπος είναι πιο εμφανής στην αγορά κρασιού. Ιδιαίτερα κατά την τελευταία δεκαετία, οι Κινέζοι αγοραστές ανέπτυξαν μια προτίμηση για το κρασί Βουργουνδίας. Σύμφωνα με στοιχεία της Liv-Ex, ενός φορέα του κλάδου, η τιμή αυτών των πολυτελών ξηρών κόκκινων κρασιών έπεσε κατά σχεδόν 30% τα τελευταία δύο χρόνια. Το 2019 η Κίνα κατανάλωσε το 17% του παγκόσμιου κρασιού. Από τότε το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 8%.

Παρ’ όλα αυτά, ορισμένες γωνιές της αγοράς πολυτελείας διατήρησαν την ανθεκτικότητά τους. Σύμφωνα με τον Sebastian Duthy της Art Market Research, το 2024 οι πωλήσεις των «blue chip» έργων τέχνης παρέμειναν ισχυρές. Πολλά από τα έργα που τα πήγαν καλύτερα στις δημοπρασίες ήταν από μεγάλους καλλιτέχνες, των οποίων το έργο δεν έχει βγει προς πώληση εδώ και πολύ καιρό. Ένας πίνακας του Jean-Michel Basquiat, ενός νεοϊμπρεσιονιστή, πωλήθηκε σε δημοπρασία έναντι 46,5 εκατ. δολαρίων και ένας πίνακας του Edward Ruscha, ενός ποπ καλλιτέχνη, πωλήθηκε έναντι 68,3 εκατ. δολαρίων. Όπως λέει ο κ. Duthy, οι επενδυτές «παίζουν εκ του ασφαλούς».

Επιπλέον, ακόμα και αν ορισμένοι αγοραστές κρατούν αποστάσεις, μια ομάδα φανατικών της πολυτέλειας ήδη σχεδιάζει την επόμενη αγορά της. Γνωρίζει ότι πράγματα όπως οι vintage Ferrari και τα ροζ διαμάντια είναι ριψοκίνδυνες, συχνά μη ρευστοποιήσιμες επενδύσεις. Ο Roy Safit, επικεφαλής του Fancy Colour Research Foundation, ενός ερευνητικού οργανισμού της βιομηχανίας διαμαντιών, λέει ότι οι πολύτιμοι λίθοι προσφέρουν κάτι που δεν προσφέρουν οι μετοχές και τα ομόλογα: ο ιδιοκτήτης τους μπορεί να τα επιδεικνύει. «Οι άνθρωποι λατρεύουν να κοινοποιούν την επιτυχία τους», λέει. Για τον Dietrich Hatlapa, επικεφαλής της Historic Automobile Group International, μιας άλλης ερευνητικής ομάδας, οι αγοραστές «προβαίνουν σε τέτοιου είδους αγορές από πάθος».

© 2025 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com

Διαβάστε επίσης

Τα τρία καμπανάκια για την παγκόσμια οικονομία το 2025

Love Actually: Η κλασική ταινία των Χριστουγέννων με τα μάτια των πρωταγωνιστών

Οι ενεργειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας και ο αγωγός με το Κατάρ