THEPOWERGAME
Η πτήση ήταν γεμάτη. Οι περισσότεροι επιβάτες στριφογύριζαν ανήσυχα. Μερικοί κλαψούριζαν. Άλλοι έκλαιγαν. Ένας γαύγιζε έντονα σαν να ήθελε να εκφράσει τα παράπονα του στον πιλότο. Σε κάποια σημεία της αυτή η πτήση δεν διέφερε από οποιαδήποτε μιας οικονομικής αεροπορικής εταιρείας. Σε κάποια άλλα ήταν εξαιρετική. Όλοι όσοι βρίσκονταν στο οπτικό πεδίο κοιτούσαν έντονα τον ανταποκριτή μας, σαν να αναζητούσαν μια απάντηση και διαβεβαίωση για το τι θα συνέβαινε στη συνέχεια. Μια έντονη μυρωδιά -ένα μείγμα από τρίχες σκύλου και γάτας, ούρα, περιττώματα και άγχος- ήταν διάχυτη στην ατμόσφαιρα.
Η πτήση ήταν μια αποστολή διάσωσης. Κλουβιά με 101 ζώα – 45 σκυλιά και 56 γάτες – είχαν μόλις φορτωθεί σε έναν αεροδιάδρομο στο Ατουότερ, στην Κεντρική Κοιλάδα της Καλιφόρνιας, μια γεωργική περιοχή που πλέον μαστίζεται από την ανέχεια. Το μικρό ιδιωτικό αεροπλάνο, με ένα χώρο αποσκευών όπου θα μπορούσαν να υπάρχουν καθίσματα, είχε προορισμό την πολιτεία της Ουάσινγκτον.
«Όλα αυτά τα σκυλιά και οι γάτες, αν παρέμεναν στην Κεντρική Κοιλάδα, θα έπρεπε να υποβληθούν σε ευθανασία», λέει η Sharon Lohman, η οποία στέκεται στην πίστα με την Liberty, ένα μικρό ασημένιο ημίαιμο με ίχνη από σνάουζερ, στην αγκαλιά της. Η Liberty είχε εγκαταλειφθεί σε έναν αμυγδαλεώνα πάνω σε ένα κομμάτι χαρτόνι για εβδομάδες. «Όταν βλέπεις ένα ζώο που μένει στο ίδιο σημείο για πολλές μέρες, το έχουν παρατήσει και περιμένει τον ιδιοκτήτη του να επιστρέψει», εξηγεί.
Η κα Lohman, η οποία εργάστηκε στη Disney πριν ιδρύσει το New Beginnings, μια φιλανθρωπική οργάνωση για τη διάσωση ζώων, δεν ήθελε να βλέπει αυτά τα ζώα να θανατώνονται επειδή κανείς ντόπιος δεν ήθελε να τα υιοθετήσει. Αρχικά απευθύνθηκε στον Ric Browde (στη φωτογραφία με τη Liberty), πρώην μουσικό παραγωγό που διευθύνει τη Wings of Rescue, μια φιλανθρωπική οργάνωση που μεταφέρει ζώα, που πιθανόν θα οδηγούνταν σε ευθανασία, σε μέρη όπου μπορούν να βρουν σπίτι, ενώ στη συνέχεια, τηλεφώνησε σε γνωστούς της στην Ουάσινγκτον για να δει αν είχαν χώρο για νέα ζώα. Η απάντηση ήταν θετική, και έτσι αυτά τα τυχερά κατοικίδια ταξιδεύουν πλέον περίπου 1.500 χιλιόμετρα (περίπου 930 μίλια) αεροπορικώς με εθελοντές πιλότους, ένα ανδρόγυνο με έδρα το Όρεγκον, οι οποίοι διαθέτουν ένα αεροπλάνο και πραγματοποιούν κατά μέσο όρο περίπου τρεις πτήσεις διάσωσης το μήνα.
Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων Shelter Animals Count, στην Αμερική, από το 2016 έως το 2019, σχεδόν 1 εκατομμύριο, κατά μέσο όρο, γάτες και σκύλοι υποβάλλονταν σε ευθανασία κάθε χρόνο. Υπήρχαν δυσανάλογα πάρα πολλά ζώα για τον αριθμό των πρόθυμων να υιοθετήσουν. Ωστόσο, εδώ και δύο δεκαετίες οι εθελοντές προσπαθούν να μειώσουν τον αριθμό αυτών των θανάτων, ενώνοντας τις δυνάμεις τους για να μεταφέρουν σκύλους και γάτες σε ασφαλή μέρη. Λειτουργούν σαν «υπόγειος σιδηρόδρομος» για τα ζώα συντροφιάς, μεταφέροντας σκύλους και γάτες κυρίως από τον Νότο στον Βορρά.
Ορισμένες από αυτές τις προσπάθειες είναι ανεπίσημες: το προσωπικό του καταφυγίου αναρτά ανακοινώσεις σε ιστοσελίδες μηνυμάτων ζητώντας από πιλότους και οδηγούς φορτηγών να βοηθήσουν ζώα που έχουν ανάγκη μέσω «πτήσεων ελευθερίας» και τα «ταξιδίων διάσωσης. Άλλες είναι πιο οργανωμένες. Η μεγαλύτερη πρωτοβουλία, που διευθύνεται από την Αμερικανική Εταιρεία για την Πρόληψη της Κακοποίησης των Ζώων (ASPCA), μεταφέρει περίπου 30.000 σκύλους και γάτες ετησίως με φορτηγά και αεροπλάνα, συμπεριλαμβανομένων ναυλωμένων πτήσεων κάθε Σαββατοκύριακο. Στο πρόγραμμά της εργάζονται 43 άτομα. Η Wings of Rescue θα οργανώσει φέτος περίπου 50 πτήσεις: Η Liberty ήταν το κατοικίδιο νούμερο 75.000 της φιλανθρωπικής οργάνωσης που μεταφέρθηκε σε ασφαλές μέρος.
Οι εθελοντές έχουν δημιουργήσει δεσμούς εμπιστοσύνης και κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως φιλία. Συχνά οργανώνουν την παράδοση στα μισά του δρόμου για να μειώσουν ο ένας τον φόρτο του ταξιδιού του άλλου. Η πρώτη στάση της πτήσης του ανταποκριτή μας, δυόμισι ώρες μετά την αναχώρηση από το Ατουότερ, ήταν το Arlington της Ουάσινγκτον. Εθελοντές από τη Northwest Organisation of Animal Help, μια φιλανθρωπική οργάνωση, περίμεναν στην πίστα και υποδέχτηκαν τους πιλότους και τον κ. Browde με αγκαλιές και χειραψίες. Επιφωνήματα θαυμασμού συνόδευαν τις 38 γάτες και τα γατάκια που τοποθετήθηκαν στο πίσω μέρος ενός βαν. Η Liberty παρέμεινε στο αεροπλάνο.
Άλλη μια απογείωση. Τα ζώα αυτή τη φορά φαίνονταν να είχαν προσαρμοστεί στην πτήση και ήταν πιο ήσυχα. Τα περισσότερα κοιμήθηκαν. Η Liberty είχε κουλουριαστεί στην αγκαλιά του προσωρινού αφεντικού της. Η επόμενη στάση ήταν το Όροβιλ, κοντά στα καναδικά σύνορα. Ο στενός διάδρομος προσγείωσης είχε μόνο ένα μικρό υπόστεγο, το οποίο χρησίμευε ως τελωνείο και τουαλέτα. Μια ζωηρή Καναδή, η Jeneane Rucheinsky από την Our Last Hope Animal Rescue Society, περίμενε. Μπορούσε να πάρει μόνο επτά σκυλιά. Ένα, που φορούσε ακόμα το ροζ κολάρο του και τις ετικέτες με τα στοιχεία του πρώην ιδιοκτήτη του, έδειχνε σκυθρωπό καθώς το φόρτωναν στο πορτμπαγκάζ του φορτηγού της. Η κ. Rucheinsky έλεγξε ξανά τα χαρτιά. Θα οδηγούσε προς τη Βρετανική Κολομβία και έπρεπε να δηλώσει τους επιβάτες της στη συνοριοφυλακή του Καναδά.
Άλλα 30 λεπτά πτήσης προς το Spokane, τον τελευταίο σταθμό. Τα υπόλοιπα ζώα βγήκαν από τον χώρο των αποσκευών και φορτώθηκαν σε ένα φορτηγό με προορισμό το SpokAnimal, το τοπικό καταφύγιο. Όλα θα στειρώνονταν και τα περισσότερα θα υιοθετούνταν μέσα σε μια εβδομάδα.
Αφού τα ζώα έφυγαν, οι πιλότοι ετοιμάστηκαν για αναχώρηση. «Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα στη ζωή που σου στερούν αυτό ή εκείνο, αλλά αυτό είναι ένα από εκείνα τα πράγματα που γεμίζει όλους τους εμπλεκόμενους», εξηγεί ο Kale Garcia, ένας από τους πιλότους. «Σε κάνει να κολλάς».
Δύο ημέρες αργότερα, η Theresa Fall, η οποία είχε αποκτήσει οκτώ σκυλιά κατά τη διάρκεια του 48χρονου γάμου της, ήρθε να δει την Liberty. Είχε δει το βίντεο της Wings of Rescue από το Ατουότερ στο Facebook. Δεν ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά: Η Liberty τη δάγκωσε, αλλά η κα Fall κατάλαβε ότι η Liberty είχε «βαθιά τραύματα» από την εγκατάλειψη. Δεν ήταν κάτι προσωπικό. Αυτό που χρειαζόταν η Liberty ήταν ένα σπίτι, και η κα Falls της το πρόσφερε. Τα ζώα που διασώζονται «έχουν ιδιορρυθμίες και φόβους, και το μόνο που χρειάζονται είναι απλά τα αγαπάς», λέει. «Γίνονται τα πιο υπέροχα, ευγνώμονα σκυλιά. Δεν μπορείς να αγοράσεις τόσο καλά καθαρόαιμα σκυλιά όσο τα σκυλιά που διασώζονται».
Ο τυφώνας Κατρίνα, ο οποίος έπληξε τη Νέα Ορλεάνη το 2005, πλημμύρισε το κοινό με ειδήσεις για τον ανθρώπινο πόνο, αλλά και με εικόνες εκτοπισμένων κατοικίδιων ζώων. Καταφύγια σε ολόκληρη τη χώρα ενώθηκαν για να τοποθετήσουν άστεγους σκύλους και γάτες σε άλλες πολιτείες. Η κίνηση αυτή διέδωσε την ιδέα ότι η μετεγκατάσταση θα μπορούσε να βοηθήσει «να σωθούν τα ζώα σε όλη τη χώρα», λέει η Karen Walsh της ASPCA. Τώρα οι φιλανθρωπικές οργανώσεις πετούν συχνά πριν από τις καταιγίδες, για να πάρουν ζώα αλλού για υιοθεσία και να ελευθερώσουν χώρο για τα πρόσφατα εκτοπισμένα.
Η μετεγκατάσταση είναι πλέον το κλειδί στις στρατηγικές των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων και των καταφυγίων για να βοηθήσουν τα ζώα να επιβιώσουν. Δείτε, για παράδειγμα, την Humane Society of Cedar Creek Lake, ένα καταφύγιο στην αγροτική περιοχή του ανατολικού Τέξας. Τα μισά από τα περίπου 1.000 ζώα που δέχονται κάθε χρόνο μεταφέρονται σε άλλο καταφύγιο, κυρίως εκτός πολιτείας. «Θα ήταν μια άθλια δουλειά, αν δεν είχαμε τη δυνατότητα μεταφοράς», λέει η Jennifer Miller που εργάζεται εκεί.
Διαχειριστικά, οι μεταφορές είναι πολύπλοκες. Τα ζώα χρειάζονται υγειονομικά πιστοποιητικά για να μετακινηθούν πέρα από τα σύνορα των πολιτειών. Ορισμένες πολιτείες επιβάλλουν συγκεκριμένους εμβολιασμούς, ακόμα και καραντίνα. Η μετεγκατάσταση είναι επίσης δαπανηρή και πολύ δύσκολο να κλιμακωθεί. Φέτος, η Operation Kindness, στο Ντάλας, θα δαπανήσει περίπου 1 εκατ. δολάρια για να μεταφέρει περίπου 1.500 σκύλους και γάτες. Το 2023 δαπάνησε 600.000 δολάρια για να μεταφέρει 1.000. Έχει κανείς αντίρρηση για το τόσο υψηλό κόστος ή για το αποτύπωμα άνθρακα των πτήσεων διάσωσης; Όχι βέβαια. «Μιλάμε για κουτάβια», σχολιάζει ο κ. Browde. Καμία εκλογική ομάδα φανατικών περιβαλλοντολόγων ή φορολογικών γερακιών δεν τολμάει να πει αντί να μετεγκατασταθούν, ας πεθάνουν.
Από το 2005 έως το 2020, η ιστορία ήταν σχεδόν σαν παραμύθι, με τους γούνινους πρωταγωνιστές να οδηγούνται σε ασφάλεια στον βορρά. Ωστόσο, η πανδημία έφερε μια σκοτεινή ανατροπή της πλοκής. Τα καταφύγια έκλεισαν προσωρινά, και πολλές διαδικασίες στειρώσεων αναβλήθηκαν γι’ αυτό το λόγο, αλλά και εξαιτίας της έλλειψης κτηνιάτρων και της αύξησης του κόστους. Σύμφωνα με μια ακαδημαϊκή μελέτη, η πανδημία δημιούργησε ένα έλλειμμα άνω των 2,7 εκατ. διαδικασιών στείρωσης. Οι πληθυσμοί σκύλων και γατών έχουν εκτοξευθεί. «Είναι εύκολο να έχουμε μια έκρηξη των ζώων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Νομίζω ότι το έχουμε αποδείξει», λέει η κα Walsh της ASPCA.
Η κρίση του κόστους ζωής στην Αμερική έχει επίσης αναγκάσει τους ανθρώπους να πάρουν μη φιλανθρωπικές αποφάσεις για τα ζώα συντροφιάς. Τα μεγάλα σκυλιά έχουν πληγεί περισσότερο. Πολλοί ιδιοκτήτες σπιτιών έχουν επιβάλει περιορισμούς βάρους και απαγορεύσεις για ορισμένες φυλές. Τα ζώα πλέον πετιούνται συχνότερα.
Τα καταφύγια στο Βορρά που κάποτε δέχονταν φορτηγά με ζώα από το Νότο σήμερα μπορούν να φιλοξενήσουν λιγότερα, καθώς δεν έχουν χώρο. Η ASPCA θα μεταφέρει φέτος περίπου ένα τρίτο λιγότερα ζώα από ό,τι το 2019. Οι πτήσεις της Wings of Rescue μειώθηκαν περισσότερο από το μισό. «Όλα είναι τόσο δύσκολα στον κόσμο των ζώων» που τα καταφύγια πιέζουν για χώρο στις αποστολές μεταφοράς και βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην ελπίδα της μετεγκατάστασης για να σώσουν τα ζώα τους, λέει ο Ed Jamison, το αφεντικό της Operation Kindness.
Τα σκυλιά και οι γάτες προσφέρουν ένα τεστ Rorschach για την ανθρώπινη φύση: εστιάζετε στα θετικά ή στα αρνητικά; Η ζοφερή άποψη είναι ότι οι άνθρωποι συμπεριφέρονται ανάλγητα στα ζώα, τα εγκαταλείπουν, τα αφήνουν να πεινάσουν ή να τα χτυπήσουν αυτοκίνητα. Η Anji Kealing-Garcia, μια από τις εθελόντριες πιλότους της Wings of Rescue, βρήκε έναν σκύλο που είχε δοθεί σε ένα καταφύγιο αφού μια γυναίκα άλλαξε την ταπετσαρία του σαλονιού της και αποφάσισε ότι το χρώμα του σκύλου της δεν ταίριαζε.
Οι άνθρωποι μπορεί να είναι παρορμητικοί και ιδιότροποι. Ολόκληρες φυλές έρχονται και φεύγουν από τη μόδα. Οι άνθρωποι έσπευσαν να υιοθετήσουν τα στικτά σκυλάκια μετά την κυκλοφορία και τα επόμενα ριμέικ της ταινίας της Disney «101 Σκυλιά Δαλματίας». Σήμερα τα καταφύγια είναι γεμάτα με χάσκι Σιβηρίας. Αφού στο «Game of Thrones» παρουσιάστηκαν τρομεροί λύκοι, οι οποίοι έχουν εξαφανιστεί, οι εκτροφείς και οι αγοραστές αποφάσισαν ότι τα χάσκι ήταν το επόμενο καλύτερο, ώσπου να διαπιστώσουν ότι απαιτούν τεράστια ποσά φροντίδας, άσκησης και περιποίησης.
Αλλά τα κατοικίδια ζώα στα καταφύγια μπορούν επίσης να αποτελέσουν μαρτυρία της ανθρώπινης συμπόνιας και γενναιοδωρίας. Οι Αμερικανοί θα ξοδέψουν φέτος περισσότερα από 150 δισ. δολάρια για τα κατοικίδιά τους, περίπου δύο τρίτα περισσότερα από ό,τι το 2018. (Αυτό είναι περισσότερο από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν περίπου των δύο τρίτων των εθνών του κόσμου).
Στην Operation Kindness, ο ανταποκριτής μας λυπήθηκε ένα μικρό σκυλί που ανάρρωνε από χειρουργική επέμβαση μετά την αφαίρεση του ενός ματιού, ενώ στη συνέχεια αναθεώρησε όταν έμαθε ότι τα μονόφθαλμα σκυλιά υιοθετούνται γρηγορότερα. «Όλοι πιστεύουν ότι είναι χαριτωμένα και όλοι τα λυπούνται», λέει ο Colton Jones, κτηνίατρος. Φυσικά «τα μονόφθαλμα σκυλιά και τα τρίποδα», τα τρίποδα σκυλιά, «είναι τα πρώτα που φεύγουν». Τα σκυλιά και οι γάτες που εκκενώνονται από τις ζώνες τυφώνων υιοθετούνται επίσης γρήγορα. Οι άνθρωποι συμπάσχουν με τις δοκιμασίες τους -και τους αρέσει να έχουν κατοικίδια με μια μοναδική ιστορία.
Η Liberty είχε σίγουρα τη δική της ξεχωριστή ιστορία. Της πήρε κάμποσες μέρες να προσαρμοστεί στο σπίτι των Falls με τη βοήθεια της ήρεμης συντροφιάς του Gus, ενός άλλου διασωθέντος σκύλου. «Κάθομαι και σκέφτομαι όλους τους ανθρώπους που μου έδωσαν τη δυνατότητα να αποκτήσω αυτό το σκυλάκι, λέει η κα Falls. Στέλνει φωτογραφίες και ενημερώσεις στην κα Lohman στην Καλιφόρνια για να την ενημερώνει για τα ορόσημα της Liberty, όπως η πρώτη της βόλτα στην Ουάσινγκτον. (Η Liberty την λάτρεψε.)
Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι θα χρειαστούν χρόνια για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις αυτής της πρόσφατης πληθυσμιακής έκρηξης. Η κατάσταση δημιουργεί στους διασώστες ένα αίσθημα επείγοντος. «Κάθε φορά που η πόρτα κλείνει, έχεις αυτή την αίσθηση της χαράς. Λες «Ουάου, κάναμε κάτι καλό», εξηγεί ο κ. Browde, μετά το ολοήμερο ταξίδι από την Καλιφόρνια στην Ουάσινγκτον. «Μετά βέβαια σκέφτεσαι αυτά που δεν κατάφεραν τελικά να μεταφερθούν και μελαγχολείς, ενώ μέσα σου λες: την επόμενη φορά πρέπει να δουλέψω σκληρότερα».
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Φορολογία: Οι 17 ανατροπές που φέρνει το 2025
BEREC: “Δεμένη” με τον χαλκό η Ελλάδα στις τηλεπικοινωνίες
Μυστικά εξοικονόμησης χρημάτων και ενέργειας μέσα στον χειμώνα
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
