THEPOWERGAME
Οι πίνακες οργάνων των αυτοκινήτων διαθέτουν μια σειρά από ενδείξεις, που ανάβουν για να προειδοποιήσουν σε περίπτωση προβλήματος. Αν οι αίθουσες συνεδριάσεων των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών διέθεταν παρόμοια συστήματα, θα ήταν φωτισμένες σαν χριστουγεννιάτικη αγορά. Η Volkswagen (VW), η μεγαλύτερη απ’ όλες τις αυτοκινητοβιομηχανίες βάσει πωλήσεων, προετοιμάζεται για απεργίες, που ξεκίνησαν την 1η Δεκεμβρίου ως απάντηση στο σχέδιό της να κλείσει τρία εργοστάσια στη Γερμανία και να περικόψει τους μισθούς. Η Northvolt, μια κάποτε πολλά υποσχόμενη σουηδική νεοφυής επιχείρηση μπαταριών, στην οποία επένδυσαν η VW και η BMW, κατέρρευσε και χρεοκόπησε. Εν τω μεταξύ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού ο Donald Trump απειλεί να ανατρέψει τις εφοδιαστικές αλυσίδες, επιβάλλοντας δασμούς 25% στις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά.
Τα προβλήματα αυτά προστίθενται σε μια ήδη δύσκολη χρονιά για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Από τον Απρίλιο η συνδυασμένη χρηματιστηριακή αξία των πέντε μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών της ηπείρου βάσει πωλήσεων -VW, Stellantis, Renault, BMW και Mercedes- έχει πέσει από πάνω από 300 δισ. ευρώ (320 δισ. δολάρια) σε κάτω από 200 δισεκατομμύρια, καθώς μια σειρά από δυσοίωνες προβλέψεις για τα κέρδη έχουν τρομάξει τους επενδυτές (βλ. γράφημα). Στην Ευρώπη η ζήτηση έχει συρρικνωθεί και ο ανταγωνισμός από τις κινεζικές εταιρείες ηλεκτρικών οχημάτων (EV) εντείνεται. «Η πίτα μίκρυνε και από την άλλη έχουμε περισσότερους καλεσμένους στο τραπέζι», δήλωσε ο Oliver Blume, το αφεντικό της VW. Την ίδια στιγμή, οι υπερπόντιες επιχειρήσεις των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών έχουν υποχωρήσει. Οι πωλήσεις στην Κίνα έχουν καταρρεύσει και τα κέρδη στην Αμερική απειλούνται επίσης. Ο Philippe Houchois της τράπεζας Jefferies περιγράφει την κατάσταση ως «μια ύφεση που δεν μοιάζει με καμμία άλλη». Επιπλέον, οι προσπάθειες να μειωθεί το κόστος στην πατρίδα τους για να παραμείνουν ανταγωνιστικές συναντούν σθεναρή αντίσταση από τα συνδικάτα και τους πολιτικούς.
Πριν από λίγο καιρό οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες βρίσκονταν στα πάνω τους. Η έλλειψη μικροτσίπ κατά τη διάρκεια της πανδημίας τις βοήθησε να ακολουθήσουν τη στρατηγική «αξία έναντι όγκου», καθώς έδιναν προτεραιότητα στην τοποθέτηση σπάνιων τσιπ στα πιο κερδοφόρα οχήματά τους. Από το 2021 έως το 2023 η VW έσπαγε το ρεκόρ λειτουργικών κερδών της κάθε χρόνο. Η Stellantis (της οποίας ο μεγαλύτερος μέτοχος, η Exor, είναι συνιδιοκτήτρια της μητρικής εταιρείας του Economist) σημείωσε το 2023 τα υψηλότερα έσοδα και κέρδη όλων των εποχών. Η BMW και η Mercedes απολαμβάναν επίσης χρονιές υψηλών επιδόσεων. Ένα πρόγραμμα αναδιάρθρωσης στη Renault άρχισε επίσης να αποδίδει καρπούς.
Τον τελευταίο καιρό, ωστόσο, η εικόνα θάμπωσε. Η ζήτηση για αυτοκίνητα στην Ευρώπη βάλτωσε και μπορεί να οδεύει προς διαρθρωτική μείωση. Η Ευρώπη δεν θα επιστρέψει ποτέ στα προ πανδημίας ύψη των 16 εκατομμυρίων πωλήσεων ετησίως, παραδέχεται ο Arno Antlitz, οικονομικός διευθυντής της VW. Το 2023 οι συνολικές πωλήσεις ήταν λίγο πάνω από 11,5 εκατ. οχήματα, αυξημένες σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά πολύ κάτω από την κορύφωσή τους. Φέτος αναμένεται να είναι χαμηλότερες, ενώ ελάχιστοι στον κλάδο προβλέπουν μεγάλη αύξηση το επόμενο έτος.
Καθώς η πείνα για τα τσιπ έληξε, η παραγωγή στράφηκε προς τα λιγότερο κερδοφόρα αυτοκίνητα. Αν ξεσπάσει πόλεμος τιμών για την επίτευξη των νέων αυστηρών στόχων για τις εκπομπές ρύπων στην πορεία της ΕΕ προς την απαγόρευση των πωλήσεων βενζινοκίνητων αυτοκινήτων έως το 2035, τα περιθώρια κέρδους είναι πιθανό να μειωθούν περαιτέρω. Οι αυστηρότεροι κανόνες του επόμενου έτους θα απαιτήσουν το μεγαλύτερο ποσοστό των οχημάτων που πουλάει η βιομηχανία να είναι ηλεκτρικά, τα οποία είναι σήμερα λιγότερο κερδοφόρα από τα βενζινοκίνητα.
Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες δέχονται επίσης πιέσεις στις τιμές στο εσωτερικό της χώρας τους από τους Κινέζους ανταγωνιστές. Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Schmidt Automotive Research, αν και μετά την επιβολή δασμών στα εισαγόμενα ηλεκτρικά οχήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Οκτώβριο, υπήρξε μια μικρή πτώση, οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μία στις δέκα πωλήσεις νέων ηλεκτρικών οχημάτων στην Ευρώπη. Το μερίδιο αυτό θα αυξηθεί περαιτέρω. Η BYD και η Chery, δύο κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες, ιδρύουν εργοστάσια στην Ευρώπη για να εξυπηρετήσουν την ήπειρο άμεσα.
Εν τω μεταξύ, στην Κίνα οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις χάνουν από τους εγχώριους ανταγωνιστές τους. Η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο αποτελεί εδώ και καιρό σημαντική πηγή κέρδους για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Αυτές οι μέρες πλησιάζουν στο τέλος τους. Σύμφωνα με την τράπεζα UBS, το μερίδιο αγοράς των ξένων εμπορικών σημάτων έχει μειωθεί κάθετα, από 63% το 2020 σε 37% σήμερα, με τις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες να αποδεικνύονται καλύτερες στο να εξοπλίζουν τα οχήματά τους με την έξυπνη τεχνολογία που απαιτούν οι καταναλωτές της χώρας. Η VW έχει πληγεί ιδιαίτερα. Κάποτε μακράν η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στην Κίνα, σήμερα το μερίδιο αγοράς της έχει πέσει από το 19% το 2019 στο 14%, ενώ η UBS λέει ότι μπορεί να διολισθήσει σε μονοψήφιο ποσοστό μέχρι το 2030.
Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Κίνα γίνονται επίσης δυσκολότερες για τις γερμανικές επιχειρήσεις της ανώτερης κατηγορίας. Η BMW και η Mercedes κερδίζουν το 48% και το 37% των λειτουργικών τους κερδών, αντίστοιχα, στη χώρα. Αν και μέχρι στιγμής έχουν χάσει μόνο μερικές ποσοστιαίες μονάδες μεριδίου αγοράς, και οι δύο βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα, σε μια χώρα όπου οι μισές πωλήσεις είναι πλέον ηλεκτρικές. Οι πωλήσεις στην Κίνα της Porsche, μιας άλλης ευρωπαϊκής μάρκας πολυτελείας, έχουν πέσει κατά 27% από το 2022.
Η Stellantis, η οποία έχει αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, βρίσκεται σε μάχη με τους Κινέζους ανταγωνιστές της στη Νότια Αμερική και τη Μέση Ανατολή, δύο σημαντικές περιοχές για την εταιρεία. Το μεγαλύτερο πρόβλημά της, ωστόσο, είναι η πτώση των κερδών της στη Βόρεια Αμερική. Μια λανθασμένη απόφαση να αυξήσει τις τιμές για τα pickups και τα SUV της, ώστε να είναι πιο κοντά σε εκείνες της Ford και της General Motors, απέτυχε, καθώς οι πελάτες απομακρύνθηκαν. Τον περασμένο μήνα ανακοίνωσε ότι τα έσοδά της στη Βόρεια Αμερική μειώθηκαν στο τρίμηνο από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο κατά 42%, σε ετήσια βάση. Τα τεράστια αποθέματα την οδήγησαν να μειώσει την παραγωγή και, προσωρινά, να κλείσει εργοστάσια.
Υπό τον κ. Trump, η αμερικανική αγορά πρόκειται να γίνει ακόμα δυσκολότερη για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. Η VW εισάγει σχεδόν τα δύο πέμπτα των αυτοκινήτων που πουλάει στην Αμερική από τα βόρεια και τα νότια των συνόρων, όπως και η Stellantis. Εάν ο κ. Trump επιβάλει δασμούς και στις εισαγωγές από την ΕΕ, τα πράγματα θα επιδεινωθούν. Σύμφωνα με την τράπεζα Berenberg, αν και τα δύο τρίτα των αυτοκινήτων που πουλάει η BMW στην Αμερική κατασκευάζονται εκεί, τα υπόλοιπα εισάγονται από την ΕΕ.
Όλα αυτά οδηγούν σε μια επώδυνη περίοδο αναπροσαρμογής για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, η οποία θα πρέπει να ξεκινήσει με την αντιμετώπιση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας στο εσωτερικό της χώρας. Όμως οι προσπάθειες για κάτι τέτοιο συναντούν ήδη αντίσταση. Τα συνδικάτα της VW δεν είναι τα μόνα που παίρνουν μέρος σε απεργιακές κινητοποιήσεις. Τον περασμένο μήνα οι Ιταλοί εργαζόμενοι στην αυτοκινητοβιομηχανία πραγματοποίησαν μονοήμερη στάση εργασίας, την πρώτη τους εθνική απεργία εδώ και 20 χρόνια. Απεργίες έχουν επίσης πλήξει προμηθευτές αυτοκινήτων στη Γαλλία, ενώ οι εργαζόμενοι σε δύο εργοστάσια ελαστικών που πρόκειται να κλείσουν μέχρι το 2026 έχουν απειλήσει με κινητοποιήσεις.
Όμως και οι πολιτικοί βλέπουν με δυσαρέσκεια το κλείσιμο των εργοστασίων. «Πιθανές λανθασμένες αποφάσεις της διοίκησης από το παρελθόν δεν πρέπει να αποβούν εις βάρος των εργαζομένων», δήλωσε ο Olaf Scholz, ο απερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, σε σχέση με τα σχεδιαζόμενα λουκέτα της VW. Ο Carlos Tavares, το αφεντικό της Stellantis, έχει τιμωρηθεί από την ιταλική κυβέρνηση για την «αποστολή» θέσεων εργασίας σε χώρες χαμηλού κόστους. Ωστόσο, αν οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες δεν μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την αύξηση του κόστους και την πτώση των πωλήσεων, η κατάστασή τους θα επιδεινωθεί. Τα προειδοποιητικά φώτα αναβοσβήνουν πλέον πιο επιτακτικά.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Δώρο Χριστουγέννων 2024: Πότε θα δοθεί από ΔΥΠΑ και εργοδότες
Εισφορά Αλληλεγγύης: Πώς θα πάρουν αυξήσεις 500.000 συνταξιούχοι
Το στοίχημα για ευρωπαϊκές μπαταρίες μετά το κάζο της Northvolt
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
