THEPOWERGAME
Στις 20 Μαΐου, η υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, Luciana Lamorgese, αναμενόταν στην Τύνιδα με την επίτροπο εσωτερικών υποθέσεων της ΕΕ, Ylva Johansson, για να ερευνήσει και να συζητήσει για την ανθρωπιστική κρίση η οποία δημιούργησε μεγάλο διχασμό στους κόλπους της νέας κυβέρνησης της Ιταλίας. Μέχρι στιγμής, αυτό το μήνα, 4.290 μετανάστες έχουν φτάσει στις ακτές της Ιταλίας, σε σύγκριση με τους 1.654 ολόκληρο τον Μάιο πέρυσι. Πολλοί έφυγαν από την Τυνησία. Ο αριθμός των αφίξεων το 2021 είναι τώρα πάνω από 13.000 – τριπλάσιος σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Και φυσικά οι καλοκαιρινοί μήνες, όταν η Μεσόγειο διαπλέεται ευκολότερα, βρίσκονται προ των πυλών.
Όλα αυτά είναι μάννα εξ ουρανού για τον Matteo Salvini, τον ηγέτη της λαϊκιστικής Λέγκας του Βορρά και τον πολιτικό που υπέφερε περισσότερο από τη στιγμή που ο Mario Draghi ανέλαβε την εξουσία τον Φεβρουάριο. Τα ποσοστά δημοτικότητας της Λέγκας άρχισαν να μειώνονται από τα μέσα του 2019. Ήταν η στιγμή που ο κ. Salvini τορπίλισε την προηγούμενη κυβέρνηση συνεργασίας στην οποία η Λέγκα είχε συμμαχήσει με το αντισυμβατικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων. (Ήλπιζε να καταλάβει το κορυφαίο πόστο, αλλά απέτυχε.) Το κόμμα του έχει πλέον την υποστήριξη λιγότερου του 22% των ψηφοφόρων, σε σύγκριση με πάνω από 37% στο αποκορύφωμά του, αν και ακόμα παραμένει το πιο δημοφιλές κόμμα της χώρας.
Η κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των ατόμων που φτάνουν παράνομα με πλοιάρια επιτρέπει στον κ. Σαλβίνι να παίξει ξανά με τους φόβους της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης που βοήθησαν το κόμμα να ανέβει στην εξουσία το 2018. «Με εκατομμύρια Ιταλούς να αντιμετωπίζουν δυσκολίες, δεν μπορούμε να φροντίσουμε χιλιάδες [παράτυπους μετανάστες]», έγραψε σε μια δημοσίευση στο Facebook στις 9 Μαΐου. Η τακτική μπορεί να μην λειτουργήσει τόσο καλά αυτή τη φορά, καθώς τα βασικά προβλήματα που κυριαρχούν στο μυαλό των ψηφοφόρων είναι η covid-19 και η κατάσταση της οικονομίας. Εντούτοις η ανάκαμψη συνοδευόμενη από την αύξηση των αφίξεων θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα.
Ο κ. Salvini βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Ο ένας λόγος είναι ότι Λέγκα έχει δύο πτέρυγες. Η βασική υποστήριξή της προέρχεται από τους μικρούς επιχειρηματίες της βόρειας Ιταλίας. Το πάγιο αίτημα της ήταν η απόσχιση – ή, τουλάχιστον, μεγαλύτερη αυτονομία – ώστε να μειωθεί το κόστος για τον βορρά της συντήρησης του νότου της χώρας, τον οποίο η Λέγκα χαρακτήριζε ανίκανο και διεφθαρμένο. Αφού έγινε ηγέτης του κόμματος το 2013, ο κ. Salvini προσπάθησε να διευρύνει την δεξαμενή των ψηφοφόρων του: τους περισσότερο ευρωσκεπτικιστές και τους εργάτες, η οποία, στις πιο πρόσφατες εκλογές του 2018, περιλάμβανε εκατομμύρια ψηφοφόρους στην κεντρική, αλλά και στη νότια Ιταλία. Μεταξύ των λίγων πραγμάτων που έχουν κοινά οι δυο πτέρυγες της Λέγκας είναι η κοινή δυσπιστία για τη παγκοσμιοποίηση – και ειδικότερα το ζήτημα της μετανάστευσης.
Η άφιξη του κ. Draghi κατέστησε αδύνατο για τον κ. Salvini να ικανοποιήσει και τις δύο φράξιες. Για τους αρχικούς οπαδούς της Λέγκας, ήταν αδιανόητο ότι θα έχανε την ευκαιρία να επηρεάσει μια κυβέρνηση επιφορτισμένη με τη διαχείριση των 200 περίπου δισεκατομμυρίων ευρώ (240 δισεκατομμύρια δολάρια) του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ. Για τους νέους, πιο λαϊκιστές ψηφοφόρους της Λέγκας, ήταν εξίσου αδιανόητο να συναντήσει έναν πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Goldman Sachs που υποστηρίζει τόσο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση όσο και το ενιαίο νόμισμα.
Ο κ. Salvini προσπάθησε να τετραγωνίσει τον κύκλο, επιτρέποντας στη Λέγκα να συμμετάσχει στην κυβέρνηση του Draghi χωρίς να αναλάβει κάποιο πόστο σε αυτή. Αυτό του έδωσε την δυνατότητα να παρεμβαίνει κατά βούληση. Στάθηκε μαχητικά στο πλευρό των Ιταλών εστιατόρων και ζήτησε την ταχύτερη άρση των περιορισμών που είχαν επιβληθεί εξαιτίας της covid-19. Έχει επιτεθεί επανειλημμένα στον υπουργό υγείας του κ. Draghi για τη διστακτικότητά του σε αυτόν τον τομέα.
Ωστόσο, αυτή η διφορούμενη στρατηγική απογοήτευσε πολλούς ψηφοφόρους της Λέγκας. Σύμφωνα με τους δημοσκόπους, οι περισσότεροι από εκείνους που εγκατέλειψαν τη Λέγκα έχουν αρχίσει να παρέχουν υποστήριξη στους Αδελφούς της Ιταλίας (FDI), το μόνο μεγάλο κόμμα που αρνήθηκε να συμμετάσχει στον συνασπισμό του κ. Draghi. Οι Αδελφοί, αρχηγός των οποίων είναι η Giorgia Meloni, αποτελούν τους κληρονόμους του νεοφασιστικού ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος, που ήθελε να αναβιώσει τις δόξες της Ιταλίας του Benito Mussolini. Αν και έχουν δεσμευτεί να χρησιμοποιήσουν κοινοβουλευτικά μέσα, το πρόγραμμα των Αδελφών είναι βαθιά εθνικιστικό. Υποστηρίζουν τον ναυτικό αποκλεισμό για την απώθηση των μεταναστών. Για να αποφευχθεί η ανάγκη για μεταναστευτικό εργατικό δυναμικό στο μέλλον, υποστηρίζουν «το μεγαλύτερο σχέδιο στην ιστορία της Ιταλίας για την υποστήριξη της οικογένειας και την αύξηση του ποσοστού των γεννήσεων».
Το κόμμα των Αδελφών πρεσβεύει επίσης την ποινικοποίηση της εξάπλωσης των ισλαμιστικών ιδεών, την απαγόρευση τη χρήση ξένων όρων στα επίσημα έγγραφα και κρατική ενίσχυση στα ιταλικά αγαθά κατά παράβαση του πνεύματος και ενδεχομένως του γράμματος του νόμου της ΕΕ. Το κόμμα της κ. Meloni είναι πολύ καχύποπτο έναντι της ΕΕ. Το πρόγραμμά του υποστηρίζει την «επανεξέταση» όλων των συνθηκών της ΕΕ και του ευρώ (αν και αποφεύγει προσεκτικά να ζητήσει από την Ιταλία να εγκαταλείψει το ενιαίο νόμισμα, πόσο μάλλον την ένταξή της στην ΕΕ).
Τα αυξημένα ποσοστά υποστήριξης του κόμματος της κ. Meloni οφείλονται στην πτώση των ποσοστών της Λέγκας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Αδελφοί έχουν πλέον το 18% περίπου των ψήφων. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ένα σενάριο που πολλοί στην υπόλοιπη Ευρώπη θα βρουν ανησυχητικό. Οι Αδελφοί και η Λέγκα μαζί, απολαμβάνουν την υποστήριξη του 40% του εκλογικού σώματος – πιθανώς αρκετό για την απόκτηση της πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο μετά τις επόμενες εκλογές. Με την υποστήριξη του Forza Italia, του πιο μετριοπαθούς, αλλά αδύναμου κόμματος του, εκκεντρικού πρώην πρωθυπουργού Silvio Berlusconi, θα μπορούσαν εύκολα να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Είναι λοιπόν εύλογο να φανταστεί κανείς ότι, μόλις, ο κ. Draghi καταρτίσει ένα σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης, η ευθύνη για την εφαρμογή του θα μπορούσε να μεταβιβαστεί σε μια έντονα λαϊκιστική-εθνικιστική κυβέρνηση, ποτισμένη με ευρωσκεπτικισμό και με επικεφαλής τον κ. Salvini ή την κ. Meloni. Τα δύο κόμματα είναι θεωρητικά δεσμευμένα να συμπράξουν, με αυτό που θα έχει την καλύτερη επίδοση να χρίσει τον αρχηγό του πρωθυπουργό.
Στις 16 Μαΐου η κ. Meloni δήλωσε: «Ετοιμάζομαι να κυβερνήσω το έθνος». Σε έναν μελλοντικό εθνικιστικό συνασπισμό, οι Αδελφοί θα βρουν τα ευρωσκεπτικιστικά ένστικτά τους να περιορίζονται σοβαρά από την ανάγκη διατήρησης των χρημάτων από τις Βρυξέλλες. Ακόμα κι έτσι, το κόμμα θα μπορούσε να είναι ένας περίεργος συνεργάτης. Οι ηγέτες του επιθυμούν μια συνταγματική τροποποίηση που να δίνει προτεραιότητα στο ιταλικό δίκαιο έναντι του ευρωπαϊκού δικαίου και, στο πλαίσιο της υποστήριξης της επιβολής του νόμου, μια αναθεώρηση του επονομαζόμενου «νόμου περί βασανιστηρίων».
Οι εκλογές αναμένονται εντός δύο ετών. Θα μπορούσαν να έρθουν πολύ νωρίτερα αν ο υπάρχων συνασπισμός καταρρεύσει. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί νωρίτερα από ότι πολλοί περιμένουν. Ο κ. Draghi θα μπορούσε ακόμη και να προκαλέσει κατάρρευση, εάν παραιτηθεί από τη θέση του για να υποβάλει υποψηφιότητα για την προεδρία στις αρχές του επόμενου έτους. Οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο φάνηκαν να είναι πιο κοντά, καθώς ο ήδη Πρόεδρος, Sergio Matarella, φάνηκε να αποκλείει οποιαδήποτε αναζήτηση περί παράτασης της θητείας του.
© 2021 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
