«Τα λάθη είναι οι πύλες της ανακάλυψης», έγραψε ο James Joyce στον «Οδυσσέα». Το 1888 ο Lee Kum Sheung, ένας νεαρός μάγειρας σε μια παράκτια επαρχία της νότιας Κίνας, ξέχασε τη σούπα στρειδιών που έβραζε πάνω στη σόμπα, η οποία μετατράπηκε σε μια πηχτή, κολλώδη σάλτσα. Μόλις ανακάλυψε πόσο νόστιμη ήταν, αποφάσισε να πουλήσει τη «σάλτσα στρειδιών» του σε βάζα. Αυτό το «λάθος» του έκανε τον ίδιο και τους κληρονόμους του ζάπλουτους. Σύμφωνα με το Forbes, τα αδέλφια Lee -τα δισέγγονά του- αξίζουν 17,7 δισ. δολάρια, γεγονός που τους καθιστά την τέταρτη πλουσιότερη οικογένεια στο Χονγκ Κονγκ.
Η υπογράφουσα το άρθρο δεν υπήρξε τόσο τυχερή με τα λάθη της. Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους, τα δικά μου δεν οδήγησαν σε πλούτη, αλλά σε αμηχανία, κόμπο στο στομάχι και αρκετό αυτομαστίγωμα. Από νούμερα σε λογιστικά φύλλα που έχουν καταχωρισθεί σε άλλον πίνακα και ασυνάρτητες παρεμβάσεις σε συσκέψεις μέχρι αποτυχημένες συγχωνεύσεις και παράξενα προϊόντα, η αποτυχία είναι μέρος της εταιρικής ζωής. Ωστόσο, ακόμα και το πιο ταπεινωτικό λάθος μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμο.
Ορισμένες αποτυχίες μπορούν να αποδοθούν στην έλλειψη εμπειρίας. Η Katharine Graham ανέφερε στην αυτοβιογραφία της τις πολλές τεράστιες γκάφες που έκανε αφότου έγινε εκδότρια της Washington Post εν μιά νυκτί, μετά την αυτοκτονία του συζύγου της. «Έκανα ατελείωτα λάθη και πέθαινα κάθε φορά που γινόταν», έγραψε. Όμως ήταν αποφασισμένη να προστατευθεί από αυτά. Ο Warren Buffet θυμήθηκε ότι μπαίνοντας στο γραφείο της, δέκα χρόνια αφότου είχε αναλάβει τα ηνία, βρήκε ένα φύλλο χαρτί που έγραφε: «Τα εισπρακτέα αριστερά, οι υποχρεώσεις δεξιά».
Φυσικά, ακόμα και η εμπειρία δεν μας προστατεύει από τα λάθη. Στο βιβλίο «Right Kind of Wrong», η Amy Edmondson, καθηγήτρια στο Harvard Business School, διερευνά πώς μπορούμε να οικοδομήσουμε μια υγιή σχέση με την αποτυχία. Σε έναν πολύπλοκο κόσμο, υποστηρίζει, η αριστεία απαιτεί την ανάληψη κινδύνων. Το σημαντικό είναι, την επόμενη φορά, να κατανοήσουμε τι πρέπει να γίνει διαφορετικά.
Για τις εταιρείες μια περιστασιακή αποτυχία μπορεί να οδηγήσει σε καινοτομία. Μέσα σε λίγους μήνες από την παρουσίαση του smartphone Amazon Fire, το 2014, έγινε σαφές σε όλους ότι η συσκευή ήταν αποτυχία, με την Amazon να αναγκάζεται να διαγράψει 83 εκατ. δολάρια από αποθέματα που δεν είχαν πουληθεί. Η συσκευή άργησε να βγει στην αγορά και είχε περιορισμένα χαρακτηριστικά, αλλά παρ’ όλα αυτά η τιμή της ήταν στην ίδια κλίμακα με το iPhone και το Samsung Galaxy. Ο Jeff Bezos, διευθύνων σύμβουλος του τεχνολογικού γίγαντα εκείνη την εποχή, υποστήριξε αργότερα ότι τέτοιες αποτυχίες ήταν το κόστος ενός οργανισμού που άγεται από την καινοτομία. «Αν νομίζετε ότι αυτό είναι μεγάλη αποτυχία, θα ήθελα να σας πω ότι αυτήν τη στιγμή προσπαθούμε να διαχειριστούμε πολύ μεγαλύτερες», δήλωσε δύο χρόνια μετά το φιάσκο.
Τα λάθη είναι αναπόφευκτα για όσους πράττουν, αλλά σπάνια αποτελούν το τέλος της ιστορίας. Ο Graham μετέτρεψε τη Washington Post από τοπική εφημερίδα σε αξιοσεβαστό εθνικό θεσμό. Η χρηματιστηριακή αξία της Amazon σήμερα είναι περίπου 15 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι ήταν όταν έκανε την καταστροφική της επέλαση στα τηλέφωνα. Και ιδού το κρίσιμο ερώτημα: πώς μπορούν τα άτομα και οι εταιρείες να ανακάμψουν με επιτυχία;
Στο βιβλίο της η κ. Edmondson υποστηρίζει ότι το πρώτο βήμα είναι τόσο οι άνθρωποι, όσο και οι οργανισμοί να παραδεχθούν το λάθος τους. Οι αποτυχίες πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά και αμερόληπτα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει μια διαδικασία που να σηματοδοτεί πότε τα πράγματα έχουν «στραβώσει». Οι εργαζόμενοι στις γραμμές παραγωγής της Toyota, για παράδειγμα, μπορούν να τραβήξουν ένα καλώδιο για να σημάνουν συναγερμό όταν προκύπτουν προβλήματα στα εργοστάσια αυτοκινήτων της, επιτρέποντας στην ομάδα να επεξεργαστεί τι έχει πάει στραβά και πού.
Οι φαρμακοβιομηχανίες, επίσης, διαθέτουν διαδικασίες για να μαθαίνουν από τις αποτυχίες. Η κ. Edmondson περιγράφει το παράδειγμα της Eli Lilly, της πιο πολύτιμης φαρμακοβιομηχανίας στον κόσμο σήμερα. Αφού η εταιρεία ανακάλυψε ότι ένα χημειοθεραπευτικό φάρμακο με την ονομασία Alimta, για την ανάπτυξη του οποίου είχε δαπανήσει τεράστια ποσά, ήταν ανεπιτυχές, ο γιατρός που διεξήγαγε τις δοκιμές μελέτησε τα αποτελέσματα για να καταλάβει τι είχε πάει στραβά. Εντόπισε ότι, αν και ορισμένοι ασθενείς είχαν επωφεληθεί από το φάρμακο, εκείνοι με έλλειψη φυλλικού οξέος δεν έβλεπαν τα ίδια οφέλη. Η απλή προσθήκη συμπληρωμάτων στο φάρμακο σε επόμενες δοκιμές μείωσε σημαντικά την τοξικότητα της θεραπείας και βελτίωσε το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών. Το Alimta, ύστερα από αυτήν την τροποποίηση, έγινε blockbuster.
Δεν μπορείτε να διασφαλίσετε ότι θα έχετε μια καριέρα ή μια εταιρεία χωρίς λάθη, αλλά μπορείτε να προσπαθήσετε να βελτιωθείτε. Και αν όλα τα άλλα αποτύχουν, λίγη προοπτική μπορεί να βοηθήσει. Παρ’ όλο που μπορεί να μην το αισθάνεστε εκείνη τη στιγμή, το λάθος σας πιθανότατα δεν θα μπει στη λίστα με τα πιο διαβόητα της ιστορίας. Το 1867 η Ρωσία πούλησε την Αλάσκα στην Αμερική για 7,2 εκατ. δολάρια, περίπου 160 εκατ. δολάρια σε σημερινά χρήματα, παραδίδοντας στον μελλοντικό της αντίπαλο 1,5 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα πλούσιας σε πετρέλαιο περιοχής και πρόσβαση στο βόρειο χείλος του Ειρηνικού. Ελάχιστες γκάφες στις επιχειρήσεις είναι τόσο βλακώδεις όσο αυτή.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Τράπεζες: Γιατί η μείωση των προμηθειών θα αυξήσει τα επιτόκια καταθέσεων
Τζεφ Μπεκ: Στο “σφυρί” οι κιθάρες του θρύλου της ροκ
Ταμείο Απανθρακοποίησης: Δύναμη πυρός 3 δισ. για το πρασίνισμα των νησιών
