Μη φοβάστε τα χρηματιστηριακά κραχ

Οι μέτοχοι απολαμβάνουν μία από τις καλύτερες περιόδους στην ιστορία τους. Ο δείκτης S&P 500 των μεγάλων αμερικανικών επιχειρήσεων, από το κατώτατο σημείο του τον περασμένο Οκτώβριο, έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 40%, ενώ οι αντίστοιχοι δείκτες στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και τον Καναδά έχουν αυξηθεί τουλάχιστον κατά το μισό. Οι φόβοι του περασμένου έτους, ότι ο επίμονος πληθωρισμός δεν θα άφηνε τις κεντρικές τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια, διατηρώντας τις αποδόσεις των ομολόγων υψηλές και παρασύροντας τις τιμές των μετοχών προς τα κάτω, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Πολλοί από τους παγκόσμιους νομισματικούς θεμαφύλακες μείωσαν το κόστος δανεισμού, τη στιγμή που τα εταιρικά κέρδη ανεβαίνουν και τα ζωώδη ένστικτα αναθερμαίνονται. Ως αποτέλεσμα, πολλά χρηματιστήρια βρίσκονται τώρα κοντά στα υψηλά όλων των εποχών.

Οι επενδυτές, με τη σειρά τους, ασχολούνται με την παραδοσιακή δραστηριότητα που απαιτεί η στιγμή: δεν ανοίγουν σαμπάνιες, αλλά αγωνιούν μήπως οι καλές στιγμές έχουν ήδη τελειώσει. Έχουν λόγους να ανησυχούν. Σε σχέση με τα υποκείμενα κέρδη, οι αμερικανικές μετοχές σπάνια ήταν πιο ακριβές, και σε αυτήν την περίπτωση μόνο πριν από μεγάλες υφέσεις. Το γεγονός ότι περισσότερο από το ένα τρίτο της αγοραίας αξίας του S&P 500 είναι συγκεντρωμένο σε δέκα μόνο επιχειρήσεις είναι ανησυχητικό. Παρακινούμενες από την ακόρεστη όρεξη των κυβερνήσεων του πλούσιου κόσμου για δανεισμό, και κυρίως από την προοπτική της επιστροφής του Donald Trump στον Λευκό Οίκο και κατά συνέπεια της εκτόξευσης του έλλειμματος της Αμερικής ακόμα ψηλότερα, οι αποδόσεις των ομολόγων αυξάνονται και πάλι γρήγορα. Η μεταβλητότητα είναι επίσης αυξημένη και ο χρυσός -που συνήθως θεωρείται ως αντιστάθμισμα έναντι του χάους- βρίσκεται σε τέτοια ανοδική πορεία που έχει να δει εδώ κι αιώνες. Ένα κραχ θα χρειαζόταν έναν καταλύτη, αλλά πολλές άλλες πιθανές αιτίες είναι ήδη σε εξέλιξη.

Χαλαρώστε. Μπορείτε να παραμείνετε χαρούμενοι ακόμα κι αν δείτε ένα μεγάλο μέρος του χαρτοφυλακίου σας να εξανεμίζεται. Φυσικά και κάτι τέτοιο θα ήταν δυσάρεστο. Ωστόσο, το σημαντικότερο αποτέλεσμα της ακαδημαϊκής έρευνας των τελευταίων δεκαετιών στον τομέα της χρηματοοικονομικής είναι ότι, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα, έχει λιγότερη σημασία απ’ ό,τι νομίζετε. Ο λόγος είναι ότι οι μετοχές μοιάζουν πολύ περισσότερο με τα ομόλογα απ’ ό,τι νομίζουν οι επενδυτές. Καθώς οι τιμές (ή, ακριβέστερα, οι αποτιμήσεις) πέφτουν, οι αναμενόμενες αποδόσεις αυξάνονται.

Για τα ομόλογα, αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό. Δείτε, για παράδειγμα, τι συνέβη το 2022. Τα επιτόκια αυξήθηκαν κατά αρκετές ποσοστιαίες μονάδες, παρασύροντας μαζί τους και τις αποδόσεις των ομολόγων. Για να ευθυγραμμιστούν τα υφιστάμενα ομόλογα, πολλά από τα οποία δεν πλήρωναν σχεδόν καθόλου τόκους, με τις επικρατούσες αποδόσεις, οι τιμές τους καταποντίστηκαν. Εξάλλου, οι επενδυτές θα αγόραζαν ομόλογα μόνο αν είχαν επαρκή έκπτωση από την ονομαστική τους αξία ώστε να αντισταθμίσουν τα χαμηλά κουπόνια τους. Υπό αυτό το πρίσμα, τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα είχαν τη χειρότερη χρονιά τους εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Εκτός αν πωλούνταν μετά το κραχ, όμως αυτό δεν θα άλλαζε ούτε κατά διάνοια τις αποδόσεις των ιδιοκτητών τους. Αν κρατούσαν τα ομόλογά τους μέχρι τη λήξη τους, θα εξοφλούνταν όπως ακριβώς τους είχαν υποσχεθεί, μαζί με την αποπληρωμή του αρχικού κεφαλαίου.

Δεν είναι προφανές ότι οι μετοχές συμπεριφέρονται με παρόμοιο τρόπο. Κατ’ αρχάς, δεν υπάρχει επιστροφή κεφαλαίου για να αντισταθμιστεί η πτώση των τιμών. Ακόμα κι έτσι, όμως, το κάνουν, κατέληξε μια πανοραμική επισκόπηση της έρευνας για τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, που δημοσιεύθηκε το 2011 από τον John Cochrane, τότε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Ο λόγος των κερδών προς τις τιμές των μετοχών, που κάποτε θεωρούνταν ότι προβλέπει τα μελλοντικά κέρδη, στην πραγματικότητα δεν ισχύει. Αυτό που προβλέπει, όπως και η απόδοση ενός ομολόγου, είναι η αναμενόμενη απόδοση του μετόχου. Σε αντίθεση με την απόδοση των ομολόγων, αυτή δεν είναι σίγουρη: οι πραγματικές αποδόσεις μπορεί να πέσουν εκατέρωθεν της πρόβλεψης. Ευτυχώς, όπως συμβαίνει με τα ομόλογα, οι επενδυτές αποζημιώνονται για την πτώση των τιμών των μετοχών με υψηλότερες αναμενόμενες αποδόσεις.

Οπλισμένοι με αυτές τις πληροφορίες, μια κατηγορία επενδυτών μπορεί και να καλωσορίσει ένα κραχ. Οι υπερβολικές αποτιμήσεις των μετοχών έχουν σε μεγάλο βαθμό διαβρώσει τις αποδόσεις που μπορούν να περιμένουν να κερδίσουν οι νεαροί αποταμιευτές καθώς γερνούν. Σε πρόσφατο σημείωμά τους, οι αναλυτές της τράπεζας Goldman Sachs το αποτυπώνουν σε ζοφερούς αριθμούς. Με βάση τις αποτιμήσεις και παράγοντες όπως η συγκέντρωση της αγοράς και τα επιτόκια, κατά την επόμενη δεκαετία προβλέπουν ετήσιες ονομαστικές αποδόσεις μόλις 3% για τον S&P 500, έναντι ιστορικού μέσου όρου 11%. Ένα οδυνηρό κραχ θα μπορούσε τουλάχιστον θα «μηδενίσει» τους μετρητές και να δώσει στους νέους επενδυτές καλύτερες πιθανότητες να αποσυρθούν κάποια στιγμή.

Το ευρύτερο συμπέρασμα είναι ότι όποιος κατέχει μετοχές μακροπρόθεσμα, π.χ. σε ένα συνταξιοδοτικό ταμείο, αναλαμβάνει μικρότερο κίνδυνο απ’ ό,τι νομίζει. Οι επενδυτές συχνά φαντάζονται τις ετήσιες αποδόσεις σαν μια σειρά από ανεξάρτητες «ζαριές», όπου μια κακή τύχη δεν συνεπάγεται τίποτα απολύτως για τις πιθανότητες της επόμενης ζαριάς. Στον κόσμο μας ένα κραχ είναι απλώς μια κακή είδηση. Η πραγματικότητα είναι πιο ευχάριστη. Η επένδυση σε μετοχές είναι η ενσάρκωση της «πλάνης του τζογαδόρου: μια μακρά σειρά από κακά φύλλα κάνουν πιο πιθανό να αποκτήσει καλύτερο φύλλο την επόμενη φορά. Παρηγοριά στον άρρωστο, θα έλεγε κάποιος, όταν οι τιμές βυθίζονται και μέρος των αποταμιεύσεων εξαφανίζεται. Από την άλλη, όμως, κι ένας καλός λόγος, όταν οι τιμές βρίσκονται στα τάρταρα, κάποιος να αρχίσει να αγοράζει.

© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com

Διαβάστε επίσης

Lamda: Nέος γύρος πωλήσεων οικοπέδων στο Ελληνικό

Fourlis: Τα νέα ΙΚΕΑ με αφετηρία την Πάτρα και το deal με τη Folli Follie

Ρεύμα: Προς συγκρατημένες μειώσεις των πράσινων τιμολογίων