THEPOWERGAME
Κάθε μέρα φαίνεται να φέρνει και πιο συναρπαστικά νέα. Αρχικά βρέθηκαν τα φάρμακα για την αντιμετώπιση του διαβήτη και, στη συνέχεια, μία μόνο ένεση την εβδομάδα διαχειρίζεται και την παχυσαρκία. Τώρα ανακαλύπτονται φάρμακα για τη θεραπεία των καρδιαγγειακών και νεφρικών παθήσεων, αλλά και για το Αλτσχάιμερ και τον εθισμό. Είναι ακόμα νωρίς, αλλά οι αγωνιστές των υποδοχέων GPL-1 έχουν όλα τα φόντα να γίνουν μία από τις πιο επιτυχημένες κατηγορίες φαρμάκων στην ιστορία. Καθώς γίνονται φθηνότερα και ευκολότερα στη χρήση, τα φάρμακα αυτά υπόσχονται να βελτιώσουν αφάνταστα τη ζωή περισσότερων του ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων -με ανατρεπτικές συνέπειες για τη βιομηχανία, την οικονομία και την κοινωνία.
Σε τρία χρόνια από τότε που η σεμαγλουτίδη εγκρίθηκε για τη θεραπεία της παχυσαρκίας, «σάρωσε» την Αμερική. Έπειτα από δεκαετίες απογοητευτικών «θαυματουργών θεραπειών», τα φάρμακα αυτά λειτουργούν. Δεν τα χρησιμοποιούν μόνο οι influencers που προσέχουν την εικόνα τους ή οι εύποροι επιχειρηματίες. Ήδη ένας στους οκτώ Αμερικανούς ενήλικες έχει πάρει φάρμακα GPL-1. Η Novo Nordisk, κατασκευάστρια της σεμαγλουτίδης, με το εμπορικό σήμα Ozempic για τον διαβήτη και το Wegovy για την απώλεια βάρους, και η Eli Lilly, η οποία παρασκευάζει την τιρζεπατίδη, μια πιο αποτελεσματική εναλλακτική λύση, έχουν προσθέσει μαζί από το 2021 περίπου 1 τρισ. δολάρια σε αξία αγοράς.
Η δράση υπάρχει πλέον και πέρα από την Αμερική. Με πάνω από τα δύο πέμπτα του κόσμου να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, η ζήτηση για φάρμακα GPL-1 είναι αδηφάγος. Οι φαρμακευτικές εταιρείες αγωνίζονται να τα κάνουν να αποδώσουν ως χάπια, τα οποία θα είναι φθηνότερα στην παραγωγή από τις ενέσεις, και να μειώσουν τις παρενέργειές τους. Γενόσημες εκδόσεις παλαιότερων αγωνιστών GLP-1 εισέρχονται πλέον στην αγορά. Η πατέντα της σεμαγλουτίδης πρόκειται να λήξει στη Βραζιλία, την Κίνα και την Ινδία το 2026 -οκτώ τέτοια φάρμακα ετοιμάζονται στην Κίνα. Αυτό είναι πολύ καλό. Καθώς τα εισοδήματα στον αναπτυσσόμενο κόσμο αυξάνονται και η ζωή γίνεται πιο καθιστική, το πάχος πλησιάζει εκείνο της Δύσης.
Ο περιορισμός της παχυσαρκίας έχει συνέπειες. Ωστόσο, τα φάρμακα GPL-1 υπόσχονται να κάνουν πολύ περισσότερα. Έχει διαπιστωθεί ότι οι υπέρβαροι ασθενείς που λαμβάνουν σεμαγλουτίδη υποφέρουν από λιγότερες καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά επεισόδια. Η τιρζεπατίδη βελτιώνει την άπνοια κατά τη διάρκεια του ύπνου. Δοκιμές δείχνουν ότι οι αγωνιστές GPL-1 μειώνουν τη χρόνια νεφρική νόσο στους διαβητικούς, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να μειώσουν τη συρρίκνωση του εγκεφάλου και τη νοητική παρακμή στη νόσο Αλτσχάιμερ. Μελέτες των αρχείων υγείας υποδηλώνουν ότι μπορεί να βοηθήσουν και στους εθισμούς. Τα άτομα που έπαιρναν ήδη φάρμακα GPL-1 στην Αμερική είχαν λιγότερες πιθανότητες να πάρουν υπερβολική δόση οπιοειδών ή να κάνουν κατάχρηση κάνναβης ή αλκοόλ. Οι ερευνητές μιλούν ακόμα, χωρίς να το διατυμπανίζουν, για τις αντιγηραντικές τους επιδράσεις.
Πώς μπορεί μια κατηγορία φαρμάκων να κάνει τόσα πολλά; Τα φάρμακα δεν δρουν μόνο στο έντερο, αλλά δεσμεύονται και σε υποδοχείς σε όλο το σώμα και τον εγκέφαλο. Τα φάρμακα φαίνεται να μειώνουν τη φλεγμονή και να αλληλεπιδρούν με μηχανισμούς που συνδέονται με την επιθυμία και το αίσθημα ανταμοιβής. Με κάθε νέο εύρημα οι ερευνητές μαθαίνουν περισσότερα για τη λειτουργία των ασθενειών και τους δεσμούς μεταξύ του σώματος και του εγκεφάλου.
Φυσικά, χρειάζεται περισσότερη δουλειά. Αν και οι αγωνιστές GPL-1 χρησιμοποιούνται στον διαβήτη εδώ και 20 χρόνια, ορισμένα από τα νεότερα ευρήματα βασίζονται σε μελέτες παρατήρησης και θα πρέπει να συμπληρωθούν από τυχαιοποιημένες. Οι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν σε αυτά τα φάρμακα για όλη τους τη ζωή και τα μακροπρόθεσμα οφέλη τους δεν έχουν ακόμη ποσοτικοποιηθεί.
Υπό αυτήν την έννοια, το κόστος είναι αβέβαιο. Προς το παρόν τα φάρμακα είναι ακριβά: η τιρζεπατίδη κοστίζει πάνω από 500 δολάρια τον μήνα στην Αμερική. Οι άμεσες παρενέργειές τους, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν ναυτία, παγκρεατίτιδα, διάρροια και μυϊκή απώλεια, μπορεί να είναι απωθητικές -οι επιπτώσεις από τη λήψη τους επί δεκαετίες είναι αβέβαιες. Κάποιοι ανησυχούν για την ιατρικοποίηση της καθημερινής ζωής και για το αν οι άνθρωποι θα «ξεσαλώνουν», γνωρίζοντας ότι μπορούν να καταφύγουν σε θεραπεία.
Ωστόσο, με τον καιρό, τον πειραματισμό και την καινοτομία, τα οφέλη θα γίνουν σαφέστερα και το κόστος θα μειωθεί. Οι υγιεινές συνήθειες και οι καλές συμβουλές δημόσιας υγείας θα εξακολουθήσουν να έχουν σημασία. Οι επαγγελματίες έχουν από καιρό απελπιστεί, καθώς για πολλούς παχύσαρκους τίποτα δεν λειτουργεί. Αν τα φάρμακα ανταποκριθούν στις πρώτες υποσχέσεις τους, θα ήταν διαστροφικό και σκληρό να τα στερήσουμε από ασθενείς που θα μπορούσαν να βελτιώσουν δραματικά τη ζωή τους. Τα φάρμακα θα μπορούσαν να υποσχεθούν το ίδιο και για τον εθισμό.
Αν δούμε την προοπτική, οι δυνατότητες είναι συναρπαστικές. Το 2019 οι καρδιακές παθήσεις, τα εγκεφαλικά επεισόδια, ο διαβήτης, το Αλτσχάιμερ και οι νεφροπάθειες κατατάχθηκαν στις δέκα πρώτες παγκόσμιες αιτίες θανάτου. Μέχρι το 2050, καθώς ο κόσμος γερνάει και η υγειονομική περίθαλψη των αναπτυσσόμενων χωρών βελτιώνεται, οι ασθένειες αυτές θα έχουν μεγαλύτερο φόρο αίματος. Πέρυσι περισσότεροι από 100.000 Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους από υπερβολική δόση οπιοειδών και 180.000 πέθαναν από το ποτό.
Για τους ασθενείς, οι νέες χρήσεις των φαρμάκων GPL-1 θα σήμαιναν όχι μόνο μεγαλύτερη, υγιέστερη και παραγωγικότερη ζωή, αλλά και πιο ευτυχισμένη. Σε έναν κόσμο αφθονίας οι άνθρωποι υποκύπτουν στις παρορμήσεις τους ακόμα και αν γνωρίζουν ότι, μακροπρόθεσμα, η συμπεριφορά τους είναι επιβλαβής. Αν και οι αγωνιστές GPL-1 μπορούν να περιορίσουν την ευχαρίστηση της άμεσης ικανοποίησης, υπόσχονται να βάλουν τέλος στις ενοχλητικές επιθυμίες και να βελτιώσουν τη μακροπρόθεσμη υγεία.
Ο συνολικός λογαριασμός για τη συνταγογράφηση αυτών των φαρμάκων μπορεί να είναι τεράστιος. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις θα μειώσουν κάποια άλλα κόστη: στην Αμερική ο άμεσος ιατρικός λογαριασμός για την παχυσαρκία μόνο ανέρχεται σε 260 δισ. δολάρια ετησίως. Η κατάχρηση ουσιών αποτελεί τεράστιο βάρος για την ποινική δικαιοσύνη. Το κράτος θα εισέπραττε λιγότερα έσοδα από τους φόρους στο αλκοόλ, αλλά τα έσοδα από τη φορολογία εισοδήματος θα αυξάνονταν, καθώς το εργατικό δυναμικό θα γινόταν πιο υγιές.
Όπως το αντισυλληπτικό χάπι ενθάρρυνε τις γυναίκες να παραμείνουν στην εκπαίδευση και την εργασία, έτσι και τα φάρμακα GPL-1 θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βαθιές οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές, ενισχύοντας την παραγωγικότητα και την ελευθερία. Ορισμένα επιχειρηματικά μοντέλα θα μπορούσαν να ανατραπούν. Εάν η βουλιμία μπορεί να ελεγχθεί, οι εταιρείες πρόχειρου φαγητού, οι διαφημιστές, ακόμα και οι έμποροι φαρμάκων, μπορεί να μετατοπίσουν την εστίασή τους από την ποσότητα στην ποιότητα. Τα κοινωνικά ήθη θα μπορούσαν να εξελιχθούν. Στη Δύση το να είναι κανείς λεπτός εκτιμάται ως το ιδανικό της ομορφιάς, επειδή για πολλούς είναι δύσκολο να αποκτηθεί, ενώ οι παχύσαρκοι υφίστανται διακρίσεις και χαμηλότερους μισθούς. Αν το να είσαι αδύνατος γίνει ευκολότερο, πολλά θα μπορέσουν να αλλάξουν. Η παχυσαρκία και ο εθισμός μπορεί να αρχίσουν να θεωρούνται λιγότερο ως ηθικά ελαττώματα και περισσότερο ως ασθένειες που μπορούν να αντιμετωπιστούν. Η επανάσταση των φαρμάκων GPL-1 μόλις αρχίζει και οι υποσχέσεις τους είναι δελεαστικές.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Scarlet Beach: Ξεμπλοκάρει η αραβική επένδυση των 200 εκατ. στην Ερμιόνη
Forbes: Oι ”Μίδες” influencers που έβγαλαν 720 εκατ. το 2024
CESEC: Τι συμφώνησαν οι 9 Διαχειριστές Φυσικού Αερίου, ο ρωσικός “εθισμός”
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
