THEPOWERGAME
Τη δεκαετία του 1990 οι τρομοκράτες και οι γκάνγκστερ απόλαυσαν την έκρηξη της διακίνησης όπλων μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Τώρα είναι η σειρά των δυτικών κυβερνήσεων. Με τον πόλεμο να μαίνεται στην Ουκρανία, μαζεύουν τα πυρομαχικά και τους όλμους της περιοχής. Οι κατασκευαστές όπλων στα Δυτικά Βαλκάνια γνωρίζουν μεγάλη άνθηση. Οι σερβικές εξαγωγές όπλων τετραπλασιάστηκαν από το 2020. Μετά την εισβολή της Ρωσίας, περίπου 800 εκατ. ευρώ (890 εκατ. δολάρια) από τα πυρομαχικά της πήγαν στην Ουκρανία. Οι εξαγωγές της Βοσνίας τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2024 σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Τα εργοστάσια πυρομαχικών της εργάζονται όλο το εικοσιτετράωρο, λέει ο Jasmin Mujanovic του κέντρου μελετών New Lines Institute for Strategy and Policy.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Γιουγκοσλαβία, η οποία υπήρξε παρανοϊκή με την ασφάλεια, διέθετε έναν μεγάλο στρατό, που υποστηριζόταν από ένα εκτεταμένο στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα. Τα απομεινάρια της αμυντικής της βιομηχανίας είναι τώρα συγκεντρωμένα στη Βοσνία και τη Σερβία, οι οποίες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% των στρατιωτικών εξαγωγών των Δυτικών Βαλκανίων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ουκρανία και τους υποστηρικτές της παρουσιάζει η ικανότητα της βιομηχανίας να παράγει πυρομαχικά και εξοπλισμό τόσο σοβιετικών όσο και ΝΑΤΟϊκών προδιαγραφών. Τα προϊόντα της είναι επίσης γενικά φθηνά: ένα βοσνιακό βλήμα μπορεί να κοστίζει το ένα τέταρτο της τιμής ενός δυτικού.
Τόσο η Βοσνία όσο και η Σερβία έχουν νόμους που τις περιορίζουν να προωθούν όπλα σε εμπόλεμες ζώνες, αλλά έχουν βρει παρακάμψεις μέσω τρίτων. Η Αμερική, για παράδειγμα, είναι ο κύριος αγοραστής βοσνιακών σφαιρών, τις οποίες διοχετεύει στην Ουκρανία. Η Σερβία, παρά την άρνησή της να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, έχει διοχετεύσει χιλιάδες σφαίρες πυροβολικού μέσω της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Τουρκίας και ενός πλέγματος εταιρειών-βιτρίνων. Τα βαλκανικά μέλη του ΝΑΤΟ -η Κροατία, η Αλβανία, το Μαυροβούνιο και η Βόρεια Μακεδονία- έχουν μεταφέρει μεγάλο μέρος των αποθεμάτων τους από παλιό σοβιετικό εξοπλισμό. Πρόσφατες αναφορές υποδηλώνουν ότι η Κροατία θα μπορούσε να ανακαινίσει τα κατεστραμμένα άρματα μάχης M-84 του Κουβέιτ (η γιουγκοσλαβική εκδοχή του σοβιετικού T-72) για να αποσταλούν στην Ουκρανία.
Για ορισμένες περιφερειακές κυβερνήσεις είναι μια ευκαιρία να κερδίσουν πολιτικά εύσημα στην Αμερική και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για εκείνες που φιλοδοξούν να ενταχθούν στην ΕΕ, όπως η Βοσνία και η Αλβανία. Η Ουκρανία εκμεταλλεύεται αυτό το συναίσθημα. Τον Φεβρουάριο ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Volodymyr Zelensky, κάλεσε σε κοινή παραγωγή όπλων με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων για να εξασφαλιστεί η «επιβίωση» της Ουκρανίας. Τα οικονομικά κίνητρα παίζουν επίσης ρόλο, υποστηρίζει η Katarina Djokic του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, ενός άλλου κέντρου μελετών. Τα βοσνιακά εργοστάσια πυρομαχικών, που κάποτε ήταν στα πρόθυρα του κλεισίματος, είναι τώρα πλήρως επανδρωμένα.
Για τον Aleksandar Vucic, τον πρόεδρο της Σερβίας, οι πωλήσεις όπλων στην Ουκρανία αποτελούν μέρος μιας ευαίσθητης ισορροπίας μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας. Αλλά είναι επίσης μια καλή επιχείρηση. «Λατρεύω να εξάγουμε όπλα», κοκορεύτηκε κάποτε, «πρόκειται για καθαρή εισροή ξένου συναλλάγματος». Τα σερβικά όπλα τείνουν να εμφανίζονται σε μακρινές συγκρούσεις. Τον Ιούλιο η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε ότι βρήκε τεράστιες ποσότητες σερβικών όπλων στο εμπόλεμο Σουδάν. Μια έρευνα του BIRN, ενός δικτύου βαλκανικών δημοσιογράφων, και της Haaretz, μιας ισραηλινής εφημερίδας, διαπίστωσε έξαρση σερβικών όπλων που μεταφέρθηκαν στο Ισραήλ μετά τις επιθέσεις του Οκτωβρίου 2023.
Οι εξαγωγές όπλων της Σερβίας δεν ανταποκρίνονται πάντα στα γούστα των εθνικιστών της. Ο Milorad Dodik, ο οποίος ως ηγέτης της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας (το σερβοκρατούμενο τμήμα της Βοσνίας) ζητεί ένα εθνοτικό σερβικό υπερκράτος, επικρίνει την πώληση όπλων στην Ουκρανία. Ορισμένοι εθνοτικοί Σέρβοι έχουν πάει να πολεμήσουν για τη Ρωσία. Άλλοι στην περιοχή ανησυχούν για τις εισαγωγές όπλων της Σερβίας, όχι για τις εξαγωγές της: η πρόσφατη αγορά μαχητικών αεροσκαφών Rafale γαλλικής κατασκευής χαροποίησε τις δυτικές κυβερνήσεις, αλλά δημιούργησε εκνευρισμό στην Κροατία και το Κοσσυφοπέδιο. Σε κάθε περίπτωση, δεκαετίες μετά το τέλος των πολέμων που ακολούθησαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το βαλκανικό εμπόριο όπλων εξακολουθεί να παραμένει ισχυρό.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
UBS: Το Μαϊάμι εμφανίζει τον υψηλότερο κίνδυνο φούσκας ακινήτων
Kung Fu Kenny: Ο σπρίντερ με την “alter ego” περσόνα
Στο ναδίρ η ζήτηση για LNG: Οι προοπτικές των τερματικών σταθμών στην Ευρώπη
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
