Πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα στη Γαλλία;

Ο Γάλλος πολιτικός, Valéry Giscard d’Estaing, επινόησε, τη δεκαετία του 1960, τον όρο «εξωφρενικά προνόμια», αναφερόμενος στα οφέλη που απολάμβανε η Αμερική ως εκδότρια παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος – δηλαδή, τη δυνατότητα να έχει υψηλά ελλείμματα άνετα. Τις τελευταίες μέρες η Γαλλία συνειδητοποίησε ότι δεν έχει κανένα κανένα τέτοιο προνόμιο. Ενόψει των βουλευτικών εκλογών στις 30 Ιουνίου και στις 7 Ιουλίου, το μεγάλο έλλειμμα και το αυξανόμενο χρέος της βρίσκονται στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας. Στις 19 Ιουνίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να θέσει τη Γαλλία σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, στον θάλαμο δηλαδή των δημοσιονομικών βασανιστηρίων της ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι οι πολιτικοί της χώρας θα πρέπει να παρουσιάσουν κάποιο σχέδιο για να διορθώσουν τα πράγματα.

Οι αξιωματούχοι της Επιτροπής έχουν σοβαρούς λόγους για να προβούν σε αυτή την ενέργεια. Η Γαλλία έχει ένα έλλειμμα αμερικανικού τύπου της τάξης του 5% του ΑΕΠ, το οποίο η κεντρική της τράπεζα και το ΔΝΤ αναμένουν ότι θα μειωθεί υπερβολικά αργά. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της χώρας, 111%, είναι παρόμοιος με εκείνον της Ιταλίας πριν από την κρίση του ευρώ στις αρχές της δεκαετίας του 2010, και πρόκειται να αυξηθεί. Στις 31 Μαΐου, ο οίκος αξιολόγησης S&P Global υποβάθμισε την αξιολόγηση του δημόσιου χρέους της γαλλικής κυβέρνησης από AA σε AA-, πριν ο πρόεδρος της Γαλλίας, Emmanuel Macron, ρισκάρει προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές που μπορεί να φέρουν στην εξουσία τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό (RN) ή το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NPF), υπό τη συνεχιζόμενη προεδρία του.

Oι αγορές, πλέον, ανησυχούν. Η απόδοση του γαλλικού χρέους είναι παρόμοια με εκείνη της Πορτογαλίας και η διαφορά (spread) του από τα γερμανικά ομόλογα, το ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς, έχει διευρυνθεί στο 0,7% (βλ. διάγραμμα). Το γαλλικό χρηματιστήριο έχει υποχωρήσει κατά 5% από τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, τα αποτελέσματα των οποίων ώθησαν τον κ. Macron να ρισκάρει στην πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Οι τιμές των μετοχών των επιχειρήσεων που επικεντρώνονται στην εγχώρια αγορά έχουν πληγεί ασύλληπτα. Οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της Γαλλίας, η BNP Paribas και η Crédit Agricole, έχασαν το 11% της αξίας τους. Οι τράπεζες με τη μεγαλύτερη έκθεση σε εγχώρια κρατικά ομόλογα, συμπεριλαμβανομένων της Le Banque Postale και της BPCE, δεν είναι εισηγμένες σε δημόσια χρηματιστήρια.

Πόσο χειρότερα θα μπορούσαν να εξελιχθούν τα πράγματα; Κανένα μεγάλο πολιτικό κόμμα δεν επιδιώκει να εγκαταλείψει το ευρώ ή την ΕΕ. Ούτε, όπως επιθυμούν να επισημάνουν Γάλλοι αναλυτές, η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας «στιγμής Liz Truss», αναφερόμενοι στην εκτίναξη των αποδόσεων των βρετανικών χρυσών ομολόγων μετά από έναν μίνι προϋπολογισμό τον Σεπτέμβριο του 2022. Οι ξένοι αγοραστές τόσο των κρατικών όσο και των εταιρικών γαλλικών ομολόγων παραμένουν στη θέση τους. Σε αντίθεση με τις προειδοποιήσεις του Bruno Le Maire, του υπουργού Οικονομικών της Γαλλίας, ακόμη και μια νίκη της ακροδεξιάς ή της αριστεράς είναι απίθανο να προκαλέσει οικονομική κρίση. Η Γαλλία επωφελείται από μια αξιοπρεπή οικονομική ανάπτυξη, η οποία σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ αναμένεται να είναι 1,3% το επόμενο έτος, και διαχειρίσιμο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, στο 2% του ΑΕΠ.

Σύμφωνα με την επιτροπή οικονομικών της γαλλικής Γερουσίας, το πρόβλημα είναι ότι, χωρίς περικοπές δαπανών, το έλλειμμα της Γαλλίας θα διευρυνθεί στο 5,7% φέτος και στο 5,9% το επόμενο έτος. Ακόμα και αν αυτό δεν προκαλεί κρίση, αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο και αυξανόμενο πρόβλημα. Ο κ. Le Maire έχει ήδη περικόψει περίπου 20 δισ. ευρώ (0,7% του ΑΕΠ) από τις κρατικές δαπάνες φέτος, μειώνοντας αυτές που αφορούν ενεργειακές επιδοτήσεις και κρατικές ενισχύσεις. Περαιτέρω μειώσεις αναβλήθηκαν για μετά τις ευρωεκλογές.

Τόσο o RΝ, που βρίσκεται στην πρώτη θέση με ποσοστό άνω του 30% των ψηφοφόρων, όσο και το αριστερό μπλοκ, με ποσοστό λίγο κάτω του 30%, προηγούνται κατά πολύ της κεντρώας συμμαχίας του κ. Macron και έχουν σχέδια δαπανών που θα αυξήσουν το έλλειμμα. Οι δεξιοί θέλουν να μειώσουν τις εισφορές στο ηλεκτρικό ρεύμα και το πετρέλαιο και, εάν αυξήσουν τους μισθούς, να απαλλάξουν τους εργοδότες από την καταβολή φόρων. Οι ιδέες των αριστερών είναι εντυπωσιακά παρόμοιες: θέλουν να αυξήσουν τον κατώτατο μισθό και να μειώσουν τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. Και οι δύο ομάδες θέλουν επίσης να καταργήσουν τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις του κ. Macron που αύξησαν την ηλικία συνταξιοδότησης στα 64 από τα 62 έτη, αν και o RN έχει υπαναχωρήσει από τα σχέδιά του να το πράξει άμεσα.

Μια τέτοια σπατάλη θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αγορές. Ωστόσο, αν o RN νικήσει, οι πολιτικοί του μπορεί να συγκρατηθούν από την ανάγκη να προσελκύσουν κεντροδεξιούς ψηφοφόρους στις κρίσιμες προεδρικές εκλογές του 2027, οι οποίοι τείνουν να προτιμούν χαμηλότερα ελλείμματα. Θα πρέπει επίσης να διαπραγματευτούν τον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ και θα θελήσουν να διατηρήσουν σε ισχύ τις γενναιόδωρες επιδοτήσεις για τους αγρότες, για τις οποίες θα χρειαστούν την υποστήριξη των συμμάχων. Η ελπίδα είναι ότι, μόλις αναλάβει την εξουσία, o RN θα «μαλακώσει» όπως και η Georgia Meloni, η ακροδεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας.

Κατά συνέπεια μια σύγκρουση με την Επιτροπή, είναι πιθανή, αλλά είναι εξίσου πιθανόν να καταλήξει σε συμβιβασμό, εκτιμά ο Jeromin Zettelmeyer του κέντρου μελετών Bruegel. Πιο προβληματικό είναι το γεγονός ότι ακόμα και αν ένα κόμμα κερδίσει την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές, θα κληρονομήσει κάτι σαν δηλητηριασμένο δισκοπότηρο. Ο νικητής θα πρέπει να επιβλέψει περικοπές δαπανών που θα μπορούσαν να βλάψουν την ανάπτυξη και να αποδειχθούν αντιδημοφιλείς στο ευρύτερο εκλογικό σώμα, ή να διακινδυνεύσει το χάος. Παρόλο που η νίκη θα είναι πράγματι νίκη, οι πανηγυρισμοί για τον επόμενο πρωθυπουργό της Γαλλίας μπορεί να είναι ιδιαίτερα σύντομοι.

© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved. Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com

Διαβάστε επίσης:

Τιερί Μπρετόν: Επίσκεψη στα Ναυπηγεία Ελευσίνας και στα Ελληνικά Καλώδια

Ενέργεια: Ποιες “έξυπνες” υπηρεσίες επιστρατεύουν οι πάροχοι

Energean: Τι φέρνει η επόμενη ημέρα του deal με τους Αμερικανούς της Carlyle