Οι στρατιώτες της εφοδιαστικής αλυσίδας του πυριτίου ανησυχούν

Στο καμίνι της παγκόσμιας βιομηχανίας ημιαγωγών επικρατεί μια ειρωνική αίσθηση του «αυτό το έργο το έχω ξαναδεί». Όταν ο υπογράφων το άρθρο επιβιβάστηκε στο τρένο υψηλής ταχύτητας για το επιστημονικό πάρκο Hsinchu, έδρα της Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), της μεγαλύτερης παραγωγού τσιπ στον κόσμο, στις 24 Μαΐου, η Κίνα προσομοίαζε στρατιωτική περικύκλωση της Ταϊβάν στα παρακείμενα ύδατα. Μια εισβολή θα ήταν κατακλυσμική. Ένας αποκλεισμός θα μπορούσε να στερήσει από το νησί ζωτικούς ενεργειακούς πόρους. Ακόμα και οι κυβερνοεπιθέσεις θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές. Ωστόσο, έπειτα από δεκαετίες πολεμικής συμπεριφοράς, πολλοί Ταϊβανέζοι αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους απειλές με ανασήκωμα των ώμων. «Δεν είναι κάτι καινούργιο», καγχάζει ένα έμπειρο στέλεχος της βιομηχανίας τσιπ. «Από το 1996 η Κίνα το μόνο που κάνει είναι να ρίχνει πυραύλους».

Ωστόσο, τα στελέχη των ημιαγωγών από την Ταϊβάν, τη Νότια Κορέα έως την Ιαπωνία δεν είναι τόσο χαλαρά σε σχέση με τους οικονομικούς ελιγμούς της Αμερικής έναντι της Κίνας. Λένε ότι οι κυρώσεις, οι επιδοτήσεις, οι δασμοί και άλλα ωμά εργαλεία γεωπολιτικής αντιπαλότητας και βιομηχανικής πολιτικής μπορεί να έχουν στρατηγική λογική, αλλά θέτουν σε κίνδυνο ένα από τα θαύματα της σύγχρονης τεχνολογίας: την εύθραυστη εφοδιαστική αλυσίδα των ημιαγωγών, που εκτείνεται από την Ανατολική Ασία στην Αμερική και την Ευρώπη, με την Ταϊβάν στο επίκεντρό της. Κατά μήκος της κατασκευάζονται και γυαλίζονται οι πλάκες πυριτίου, χαράσσονται με δισεκατομμύρια τρανζίστορ μεγέθους νανομέτρου, κόβονται σε μικροτσίπ και συσκευάζονται στα εγκεφαλικά κύτταρα της ψηφιακής εποχής. Πρόκειται για μια διαδικασία αριστοτεχνικά ακονισμένη, ώστε να συνδυάζει την κυβερνητική υποστήριξη με το αόρατο χέρι της ελεύθερης αγοράς. Ο πόλεμος των τσιπ απειλεί να την πλήξει.

Σκεφτείτε το οικοσύστημα που εκτείνεται από την έδρα της ΤSMC στο Hsinchu. Στη μία πλευρά της εισόδου, με ένα δρομάκι σε σχήμα δίσκου πυριτίου, βρίσκεται ένα από τα πολλά εργοστάσια κατασκευής, ή FABs. Απέναντι βρίσκεται η UMC, ο άλλος γίγαντας τσιπ της Ταϊβάν. Και οι δύο εταιρείες δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1980 από το χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση Ινστιτούτο Έρευνας Βιομηχανικής Τεχνολογίας. Από τότε μια σχεδόν ελεύθερη αγορά έχει ανθήσει ανάμεσα στους ορυζώνες της βορειοδυτικής Ταϊβάν. Οκτώ τετραγωνικά χιλιόμετρα (τρία τετραγωνικά μίλια) στεγάζουν εκατοντάδες προμηθευτές, από την ASLM, την ολλανδική κατασκευάστρια εταιρεία των πιο πρωτοποριακών εργαλείων λιθογραφίας στον κόσμο, μέχρι μικρά πλυντήρια που εξασφαλίζουν ότι τα λευκά ολόσωμα κοστούμια των μηχανικών είναι απαλλαγμένα από τη σκόνη στη γεμάτη φως καθαρότητα των αποστειρωμένων δωματίων.

Το δίκτυο εκτείνεται πολύ πέρα από την Ταϊβάν. Από τη Νότια Κορέα, η SK Hynix προμηθεύει την TSMC με τα τελευταία τσιπ μνήμης υψηλού εύρους ζώνης, που είναι ζωτικής σημασίας για τις μονάδες επεξεργασίας γραφικών που κατασκευάζει για λογαριασμό της Nvidia, του κολοσσού της τεχνητής νοημοσύνης. Στην Ιαπωνία, εταιρείες όπως η Tokyo Electron, η οποία παρασκευάζει άλλα εργαλεία κατασκευής τσιπ, η Resonac, παραγωγός χημικών ουσιών, και η Advantest, η οποία ελέγχει την ποιότητα των τελικών τσιπ, εργάζονται μαζί με πολυάριθμες μικρές επιχειρήσεις για να καταστήσουν τη χώρα πηγή σχεδόν του ενός τρίτου του εξοπλισμού και περισσότερων των μισών υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή τσιπ. Στην αρχή της αλυσίδας, η Κίνα προμηθεύει πρώτες ύλες, όπως το πολυσιλικόνιο. Η Αμερική, από την πλευρά της, παρέχει τα πιο εξελιγμένα σχέδια τσιπ, που δίνουν πνοή στα smartphones και στους διακομιστές cloud.

Τώρα φανταστείτε έναν κόσμο χωρισμένο σε δύο μπλοκ ημιαγωγών, με την Αμερική από τη μία πλευρά και την Κίνα από την άλλη, που στοχεύουν να αναπαράγουν αυτό το λίκνο σχέσεων σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν στρατηγική αυτονομία. Είναι σχεδόν αδύνατον να το φανταστεί κανείς. Πρώτον, ακόμα και για τους σταθερούς συμμάχους της Αμερικής, όπως η Ταϊβάν, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, η Κίνα παραμένει μια κρίσιμη αγορά ημιαγωγών, παρά τις αμερικανικές κυρώσεις σε εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Huawei, και τους εξαγωγικούς ελέγχους στην πώληση των πιο προηγμένων μικροτσίπ στην ηπειρωτική χώρα. Δεν θα ήθελαν να την εγκαταλείψουν, παρά μόνο σε κάποια ακραία περίπτωση.

Δεύτερον, η αποσύνδεση θα είχε μεγάλο κόστος. Ένα από τα θαύματα της εφοδιαστικής αλυσίδας τσιπ είναι το πόσο απρόσκοπτη είναι. Ο κίνδυνος είναι ότι καθώς μεγάλες δυνάμεις, όπως η Αμερική, προσφέρουν μεγάλες επιδοτήσεις για τον «επαναπατρισμό» της παραγωγής ημιαγωγών, τα οικονομικά δεδομένα θα ανατραπούν. Οι επιδοτήσεις από τον Νόμο για τα Τσιπ και την Επιστήμη της Αμερικής, καθώς και οι φορολογικές πιστώσεις για επενδύσεις, βοήθησαν να δελεαστεί η TSCM να κατασκευάσει τρία εργοστάσια στην Αριζόνα, με προγραμματισμένο κόστος 65 δισ. δολάρια. Η εταιρεία πιστεύει ότι είναι προς το συμφέρον της ίδιας και των πελατών της να διαφοροποιήσει ορισμένες από τις δραστηριότητές της εκτός Ταϊβάν. Ωστόσο, η Αμερική δεν είναι φθηνή: το κόστος κατασκευής και το εργατικό κόστος είναι υψηλά. Επιπλέον, αν και μπορεί να προσελκύσει ορισμένους μεγάλους προμηθευτές να μετακομίσουν μαζί της στην Αμερική, στην έρημο της Αριζόνα θα πρέπει να καλλιεργηθούν κάποιοι μικρότεροι. Και αυτό, επίσης, θα κοστίσει ακριβά. Προκειμένου να διατηρήσει τα περιθώρια κέρδους της, η TSCM πρέπει να πείσει τους μεγάλους πελάτες, όπως η Apple, να πληρώσουν περισσότερα για την επιλογή της χρήσης τσιπ κατασκευασμένων στην Αμερική. Σε αντίθετη περίπτωση, οι επιδοτήσεις θα πρέπει να ρέουν επ’ αόριστον.

Τρίτον, ας δούμε πώς οι διαφορετικοί πολιτισμοί περιπλέκουν την εικόνα. Στην Ταϊβάν οι μηχανικοί ημιαγωγών φημίζονται για το ότι εγκαταλείπουν τα πάντα, μέρα ή νύχτα, για να διορθώσουν τα τυχόν προβλήματα. Αυτή η στάση βοήθησε τη βιομηχανία να επιβιώσει από έναν μεγάλο σεισμό τον Απρίλιο με ελάχιστη αναστάτωση, όπως ακριβώς συνέβη και με την πανδημία. Στην Αμερική υπάρχει, για να το θέσω ήπια, μεγαλύτερη εκτίμηση για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής -και αυτό αν μπορέσεις αρχικά να βρεις αρκετούς εξειδικευμένους μηχανικούς ημιαγωγών.

Πέρα από τους πονοκεφάλους, πολλοί στον κλάδο κατανοούν την επιθυμία της Αμερικής να ανακόψει την Κίνα. Γνωρίζουν ότι η Κίνα παίζει σκληρά με τις αμερικανικές επιχειρήσεις, αποδέχονται ότι η περιοχή είναι γεμάτη βιομηχανική πολιτική, κατανοούν ότι η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν πρέπει να πληρώσουν το τίμημα του να ζουν κάτω από την αμερικανική ομπρέλα ασφαλείας. Είναι πιστοί στρατιώτες που υπερασπίζονται τη νησιωτική αλυσίδα του πυριτίου.

Συνοδέψτε με λίγο ξίδι τα πατατάκια σας

Αυτό που τους ενοχλεί, όμως, είναι η αίσθηση ότι η Αμερική διαταράσσει ένα από τα τελευταία εναπομείναντα προπύργια της παγκοσμιοποίησης, όχι μόνο για γεωπολιτικούς λόγους, αλλά και από εγωιστική επιθυμία να διατηρήσει την οικονομική της κυριαρχία. Ένα στέλεχος από την Ιαπωνία δηλώνει ότι η Αμερική είναι «παιδαριώδης» όταν προσπαθεί να καταπνίξει τον κινεζικό ανταγωνισμό. Ένας Ταϊβανέζος εμπειρογνώμονας αναρωτιέται με μελαγχολία αν η ομάδα «America First» θα ένιωθε ικανοποιημένη αν η TSCM άλλαζε απλώς το όνομά της σε America Semiconductor Manufacturing Company. Σιωπηλά, πολλοί ελπίζουν ότι οι επιχειρήσεις τους θα συνεχίσουν τα επόμενα χρόνια να ακροβατούν σε αυτήν τη γεωπολιτική κόψη του ξυραφιού.

© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com