THEPOWERGAME
Σε έναν επικίνδυνο κόσμο, η άνετη παλιά Ευρώπη βρίσκεται πλέον σε μια ανησυχητική θέση. Στην Ουκρανία μαίνεται ο πιο αιματηρός πόλεμος της ηπείρου από το 1945, ενώ η Ρωσία αποτελεί απειλή από τη Βαλτική μέχρι τον κυβερνοχώρο. Αν ο Donald Trump επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, θα μπορούσε να υπονομεύσει το ΝΑΤΟ, το θεμέλιο της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η οικονομία της ηπείρου είναι ευάλωτη σε σοκ που προκαλούνται από τη βιομηχανική πολιτική και τον προστατευτισμό αλλού. Οι ευρωσκεπτικιστές λαϊκιστές βρίσκονται ψηλά στις δημοσκοπήσεις.
Για να αντιμετωπίσει αυτούς τους κινδύνους, η Ευρώπη χρειάζεται, τουλάχιστον, συνεκτική ηγεσία σε επίπεδο ΕΕ. Πρέπει επίσης να κρατήσει τους εξτρεμιστές μακριά από την εξουσία. Το αν θα τα καταφέρει εξαρτάται εν μέρει από τις επιλογές τριών γυναικών: της Ursula von der Leyen, προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Giorgia Meloni, πρωθυπουργού της Ιταλίας, και της Marine Le Pen, της κορυφαίας λαϊκίστριας της Γαλλίας.
Ας ξεκινήσουμε με την κ. Von der Leyen, η οποία ηγείται του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ από το 2019 και είναι υποψήφια για δεύτερη θητεία. Της αξίζει. Έκανε καλή δουλειά: παράταξε την ισχυρή συλλογική απάντηση της ΕΕ στην επιθετικότητα του Vladimir Putin και βοήθησε στην εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε μια κρίσιμη στιγμή, προωθώντας, για παράδειγμα, ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα για την έκδοση κοινού χρέους. Ως ψύχραιμη Γερμανίδα συντηρητική, έχει επίσης θέσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο επίκεντρο της λήψης αποφάσεων, σε μια περίοδο που οι γαλλογερμανικές σχέσεις ήταν δύσκολες. Δεδομένων των απειλών, η ανάγκη για ισχυρή, ενιαία ηγεσία δεν υπήρξε ποτέ μεγαλύτερη.
Για να κερδίσει μια δεύτερη θητεία, χρειάζεται πρώτα την υποστήριξη των 27 εθνικών ηγετών της ΕΕ. Στη συνέχεια πρέπει να συγκεντρώσει την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο διεξάγει εκλογές στις 6-9 Ιουνίου, με πάνω από 350 εκατομμύρια πολίτες να έχουν δικαίωμα ψήφου. Θεωρητικά θα έχει την υποστήριξη των συντηρητικών, φιλελεύθερων και σοσιαλιστικών ομάδων που αποτελούν το πολιτικό κατεστημένο. Ωστόσο, επειδή η πολιτική είναι τόσο κατακερματισμένη, οι τρεις αυτές ομάδες προβλέπεται ότι θα κερδίσουν συλλογικά μια ισχνή πλειοψηφία εδρών και ορισμένοι από τους βουλευτές τους ενδέχεται να διασπαστούν. Η κ. Von der Leyen πέρασε μετά βίας την πρώτη της ψηφοφορία, το 2019. Αυτήν τη φορά η νίκη δεν είναι εξασφαλισμένη.
Αυτό μας φέρνει στην κ. Meloni, πρωθυπουργό της Ιταλίας από το 2022 και ηγέτιδα του ακροδεξιού κόμματος Αδελφοί της Ιταλίας, το οποίο από αντάρτικη δύναμη έγινε κυβέρνηση της χώρας. Αναμένεται να τα πάει καλά στις ευρωεκλογές. Με την υποστήριξή της η κ. Von der Leyen θα μπορούσε να έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για μια δεύτερη θητεία στην κορυφαία θέση της ΕΕ. Η κ. Von der Leyen έχει ήδη ξεκινήσει ένα έντονο φλερτ με τους Ιταλούς. «Έχω συνεργαστεί πολύ καλά με την Giorgia Meloni», δήλωσε στις 23 Μαΐου.
Αυτά τα λόγια, καθώς και η ιδέα οποιουδήποτε είδους συμφώνου που περιλαμβάνει τους Αδελφούς, έχουν εξοργίσει τους φιλελεύθερους και τα στελέχη του κατεστημένου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα στη Γερμανία και το κόμμα του Emmanuel Macron στη Γαλλία. Γι’ αυτούς η κ. Meloni είναι πέρα από κάθε όριο. Κάνει παρέα με τον Viktor Orban, τον ισχυρό άνδρα της Ουγγαρίας, και άλλους δυσάρεστους τύπους. Δίνει πίστη σε ρατσιστικές θεωρίες συνωμοσίας, όπως η «μεγάλη αντικατάσταση». Έχει παρομοιάσει την ΕΕ με τη Σοβιετική Ένωση. Εν ολίγοις, είναι ακριβώς το είδος της ακροδεξιάς ηγέτιδας που πρέπει να αποκλειστεί από τη λήψη αποφάσεων, λένε πολλοί.
Η κ. Meloni έχει σίγουρα πολλές δυσάρεστες πολιτικές και ιδιότητες. Παρ’ όλα αυτά, το να αποκλείσουμε τη συνεργασία μαζί της για λόγους αρχής θα ήταν μυωπικό. Το ιστορικό της δεν είναι αυτό του πολιτικού εμπρηστή. Έχει συνεργαστεί αγαστά με την κ. Von der Leyen σε θέματα όπως η παράνομη μετανάστευση -οι δύο γυναίκες πραγματοποίησαν κοινές επισκέψεις σε χώρες της Βόρειας Αφρικής, συνάπτοντας συμφωνίες με αυταρχικούς ηγέτες για να ανακόψουν τη ροή. Υπήρξε σθεναρή υποστηρίκτρια της Ουκρανίας, σε αντίθεση με ορισμένους από τους συντρόφους της στη λαϊκιστική δεξιά. Το κόμμα της πραγματοποιεί πολιτιστικούς πολέμους στο εσωτερικό, αλλά σε θέματα ασφάλειας και οικονομίας έχει διοικήσει την Ιταλία ως πραγματίστρια. Δεν θα πρέπει να αποκλειστεί από το πολιτικό κατεστημένο.
Επιπλέον, μια συμφωνία μαζί της θα μπορούσε να έχει ένα πρόσθετο πλεονέκτημα: τη διάσπαση της λαϊκιστικής δεξιάς μεταξύ των πιο μετριοπαθών και των πιο ακραίων στοιχείων της. Σε αυτό το σημείο υπεισέρχεται η κ. Le Pen. Το κόμμα της, ο Εθνικός Συναγερμός, αναμένεται να τα πάει καλά και στις ευρωεκλογές. Η κ. Le Pen προσπάθησε να επαναπροσδιοριστεί ως μια κυρίαρχη προσωπικότητα, αλλά μην ξεγελιέστε. Είναι μια εμπρήστρια με μακρά ιστορία ξενοφοβίας και πολύ καλών σχέσεων με τη Ρωσία. Θέλει να δημιουργήσει μια μεγάλη ομάδα εθνικιστών που θα μπορούσε να τραβήξει την Ευρώπη σκληρά προς τα δεξιά. Για να το πετύχει, θέλει να συνεργαστεί με την κυρία Meloni.
Όμως, το ιδανικό θα ήταν η κ. Meloni να προσελκυστεί προς το κέντρο, μια κίνηση που θα εμπόδιζε το σχέδιο της κυρίας Le Pen και θα κατακερμάτιζε την άκρα δεξιά. Ήδη η Εναλλακτική για τη Γερμανία έχει εν μέρει καταρρεύσει, από τη στιγμή που ο επικεφαλής υποψήφιος της για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φάνηκε να υποτιμά τα ναζιστικά εγκλήματα. Η αποδυνάμωση της κ. Le Pen θα μπορούσε επίσης να μειώσει την απήχησή της στη Γαλλία, όπου το κόμμα της προηγείται στις δημοσκοπήσεις εν όψει των εθνικών εκλογών του 2027. Η προοπτική της κ. Le Pen στην προεδρία είναι τρομακτική.
Μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, τα παζάρια θα μπορούσαν να τραβήξουν για μήνες και θα δοκιμάσουν τις ικανότητες της κ. Von der Leyen. Το διακύβευμα είναι υψηλό. Ένας δρόμος θα μπορούσε να προσφέρει σταθερή ηγεσία σε επίπεδο ΕΕ και να δείξει πώς οι μετριοπαθείς μπορούν να παλέψουν έξυπνα με τη λαϊκιστική δεξιά. Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν οι λαϊκιστές μπορούν να περιοριστούν, είναι το πώς θα απαντήσουμε στην άνοδό τους. Η κ. Meloni κρατάει τα χαρτιά της κλειστά, αλλά θα ήταν περίεργο αν κάποια που ενδιαφέρεται σαφώς περισσότερο για την εξουσία παρά για το φαίνεσθαι παραδινόταν στο περιθώριο της Ευρώπης.
Ένα τριπλό πρόβλημα
Ο εναλλακτικός δρόμος θα μπορούσε να είναι καταστροφικός. Η ευρωπαϊκή πολιτική είναι τόσο κατακερματισμένη, που είναι πιθανό να μη βρεθεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την κ. Von der Leyen ή για οποιονδήποτε άλλον υποψήφιο για την προεδρία της Επιτροπής. Κάτι τέτοιο θα πυροδοτούσε συνταγματική κρίση στη χειρότερη στιγμή, καθώς η Ουκρανία βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση και μια πιθανή προεδρία Trump καραδοκεί. Επιπλέον, αν η κ. Meloni δεν βλέπει να κερδίζει τίποτα από τη συνεργασία με το κέντρο, μπορεί να μπει στον πειρασμό να συνεργαστεί με την κ. Le Pen. Αν κάνουν τη λάθος επιλογή, οι κεντρώοι της Ευρώπης θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την ΕΕ και να βοηθήσουν στη δημιουργία αυτού που φοβούνται εδώ και καιρό: ενός ενωμένου, πανηπειρωτικού ακροδεξιού κινήματος. Για να αποφύγουν μια τέτοια προοπτική, αξίζει να ασχοληθούν με την κ. Meloni.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Διαβάστε επίσης
Η Isrotel αποκτά ξενοδοχεία στην Ελλάδα από την Brown Hotels
Προ των πυλών ρύθμιση για το νέο καθεστώς στην αυτοπαραγωγή
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
