Ποδοσφαιριστής, παρουσιαστής, μεγιστάνας του podcast: η καριέρα του Gary Lineker

Η ζωή των Άγγλων ποδοσφαιριστών μετά τη λήξη της αγωνιστικής καριέρας τους συνήθως περιλαμβάνει ένα πέρασμα από την προπονητική ή την ειδησεογραφία. Κραυγαλέες εξαιρέσεις αποτελούν ο David Beckham, επιχειρηματίας και εμπορικό σήμα, και ο Gary Lineker. «Όπως και να το δούμε, έχει το πλεονέκτημα της εμφάνισης», παραδέχεται ο κ. Lineker, με τον αυτοσαρκαστικό τόνο που τον βοήθησε να γίνει διάσημος παρουσιαστής και, στην τελευταία του ενασχόληση, αστέρας του podcast. Η καριέρα του -μια εκπληκτική σειρά επιτυχιών, που διακόπτονται από διαμάχες- συμπυκνώνει τις βαθιές τάσεις και τα ρήγματα που υπάρχουν στην προσωπικότητα της Αγγλίας.

Ακούγοντας τον κ. Lineker, ο οποίος σήμερα είναι 63 ετών, θα μπορούσαμε κάλλιστα να συμπεράνουμε ότι δεν υπήρξε ποτέ καλός ποδοσφαιριστής. Στο podcast του, «The Rest is Football», ένας άλλος συνταξιούχος επιθετικός, ο Alan Shearer, τον ειρωνεύτηκε πρόσφατα για τα πολύ κοντινά γκολ που πετύχαινε. «Δεν μπορούσα να κλοτσήσω από μεγαλύτερη απόσταση», δήλωσε ο κ. Lineker ανέκφραστος. Η εκπομπή, λέει, έχει στόχο να συνδυάζει τη διορατικότητα με τη διασκέδαση. Η ομάδα που αποτελείται από τον ίδιο, τον κ. Shearer και τον πληθωρικό Micah Richards, επίσης πρώην ποδοσφαιριστή, κατόρθωσε να δημιουργήσει αθλητικά podcasts με τα περισσότερα downloads στη Βρετανία.

Η παραγωγή γίνεται από την Goalhanger, μια εταιρεία που ίδρυσε ο κ. Lineker με δύο πρώην παραγωγούς του BBC. Το βασικό κόλπο είναι ο φιλικός διάλογος σε έναν φωνακλάδικο κόσμο: συνομιλίες ανάμεσα σε ταιριαστούς παρουσιαστές, που, όπως λέει ο ίδιος, σας κάνουν να αισθάνεστε ότι «είστε μαζί τους στον χώρο». Η παραγωγή περιλαμβάνει το «The Rest is Politics», το οποίο συνδυάζει τον Alastair Campbell, κάποτε εκπρόσωπο των Εργατικών, με τον Rory Stewart, πρώην βουλευτή των Συντηρητικών. Σε μια αμερικανική εκδοχή εμφανίζεται ο Anthony Scaramucci, ο οποίος υπήρξε για λίγο σύμβουλος του Donald Trump.

Η Goalhanger θέλει να εισέλθει δυναμικά την Αμερική και ήδη τα καταφέρνει αρκετά καλά. Το «The Rest is Politics» είναι το κορυφαίο πολιτικό podcast της Βρετανίας. Ένας άλλος τίτλος, το «The Rest is History», έχει 11 εκατομμύρια downloads τον μήνα και είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην Αμερική και την Αυστραλία. Σε έναν ανατροφοδοτούμενο βρόγχο του 21ου αιώνα, όπου η ψηφιακή αλληλεπίδραση οδηγεί σε μια λαχτάρα για κάτι πιο φυσικό, οι οικοδεσπότες της ιστορίας και της πολιτικής παίζουν ζωντανές εκδηλώσεις σε απίθανα τεράστιο κοινό. «Ασχολούμαι πολύ περισσότερο απ’ ό,τι νομίζει ο κόσμος», λέει ο κ. Lineker. «Τον ενδιαφέρει πολύ αυτό που κάνουμε», επιβεβαιώνει ο κ. Campbell.

Τα podcast είναι η τρίτη του καριέρα. Πέρα από τα πειράγματα, τη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 υπήρξε κορυφαίος ποδοσφαιριστής. Η δουλειά ενός επιθετικού μπορεί να είναι εξαντλητική: «Στο 99% του χρόνου», θυμάται, «σε χτυπάνε, αστοχείς ή βρίσκεις δοκάρι». Ωστόσο, τίποτα -«ούτε καν στα podcasts»- δεν συναγωνίζεται τη χαρά του να πετυχαίνεις ένα θεαματικό γκολ. Πέτυχε πολλά, συμπεριλαμβανομένων έξι στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986. Εκείνη η οργάνωση «άλλαξε τη ζωή μου», διασφαλίζοντας τη μετακίνησή του στην Μπαρτσελόνα και την αναγνώριση στην πατρίδα του. Στο «An Evening with Gary Lineker», ένα θεατρικό έργο του 1991 και μετέπειτα ταινία, μια δυστυχισμένη σύζυγος ανακοινώνει ότι το σκάει μαζί του. « Με τον Gary Lineker, ε;», λέει ο σύζυγός της. «Μπράβο!»

Όπως ο κ. Beckham, ο οποίος είχε το ένα πόδι στη μόδα ενώ το άλλο βρισκόταν ακόμα στο γήπεδο, έτσι και ο κ. Lineker σχεδίασε τη δεύτερη καριέρα του -τη ραδιοτηλεοπτική- ενώ ακόμα έπαιζε. Οι συμπαίκτες του τον αποκαλούσαν «Junior Des», λόγω της εμμονής του με τον Des Lynam, τον τότε ποδοσφαιρικό παρουσιαστή του BBC. «Πάντα ήξερα τι ήθελα», λέει τώρα. Κάτω από τη συμπάθεια και τα γλυκανάλατα λογοπαίγνια, παρατηρεί ένας πρώην γνώστης του BBC, συνδυάζει «έναν πυρήνα ατσαλιού και φιλοδοξίας».

«Ποτέ δεν θα μπορέσω να το κάνω όπως πρέπει», θυμάται να σκέφτεται τις πρώτες, ελαφρώς άβολες στιγμές του στην τηλεόραση. Τα κατάφερε. Μαζί με άλλες εμφανίσεις ως επικεφαλής, εδώ και 25 χρόνια παρουσιάζει το «Match of the Day», μια εκπομπή για το ποδόσφαιρο και ναυαρχίδα του BBC (η χαρακτηριστική ξεσηκωτική μουσική επένδυση της εκπομπής είναι ένα είδος αθλητικού εθνικού ύμνου). Δύο στιγμές αυτής της μακράς περιόδου ξεχωρίζουν. Το 2016 υποσχέθηκε να εμφανιστεί με τα εσώρουχά του σε περίπτωση που η Λέστερ Σίτι, η ομάδα της πόλης του, κερδίσει την Premier League. Η Λέστερ κέρδισε. Με την παρότρυνση του πρωθυπουργού, ο κ. Lineker γδύθηκε.

Μία άλλη φορά δεν εμφανίστηκε καθόλου. Πέρυσι αποχώρησε από την εκπομπή εξαιτίας κατηγοριών, από υπουργούς και άλλους, ότι είχε παραβιάσει τους κανόνες αμεροληψίας του BBC (δεδομένου ότι ποτέ δεν πήρε κίτρινη κάρτα για φάουλ στον αγωνιστικό χώρο, αυτό μέτρησε ως η πρώτη του επαγγελματική προειδοποίηση). Στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που ονομάζεται πλέον X, όπου έχει 8,9 εκατομμύρια οπαδούς, ο κ. Lineker δήλωσε ότι η γλώσσα της κυβερνητικής πολιτικής ασύλου «δεν διαφέρει από εκείνη της Γερμανίας τη δεκαετία του ’30». Η διαμάχη απέδειξε πόσο απερίσκεπτο είναι για τους πολιτικούς να τα βάζουν με διασημότητες. Οι συνάδελφοί του έκλεισαν τα μικρόφωνα σε ένδειξη αλληλεγγύης. Ο κ. Lineker αποκαταστάθηκε γρήγορα.

Πρόκειται για το είδος της γνώμης για την οποία, μεταξύ των δεξιών, το όνομά του έχει γίνει συνώνυμο του φιλελευθερισμού με καλή διάθεση -μια καθόλου προφανής μοίρα για έναν ποδοσφαιριστή. Ο κ. Lineker λέει ότι η πραγματική αιτία του σάλου που δημιουργήθηκε ήταν η επιθυμία όσων μισούν το BBC να δυσφημήσουν τον ραδιοτηλεοπτικό φορέα. Εξακολουθεί να μοιράζεται τις απόψεις του γι’ αυτά που αποκαλεί «ανθρωπιστικά» και όχι πολιτικά ζητήματα. Οι μονόπλευρες απόψεις του για τη Γάζα έχουν θορυβήσει πολλούς Βρετανούς Εβραίους.

Είτε τον αγαπάτε, είτε τον μισείτε, ο κ. Lineker έχει πετύχει ένα εντυπωσιακό τριπλό σκορ: στον εθνικό αθλητισμό, στον εθνικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα και τώρα στα ψηφιακά μέσα. Αν ο επιθετικός μπορούσε τότε να κοιτάξει μπροστά 30 χρόνια, «θα είχε μείνει άναυδος» (αντίθετα, αν ο σημερινός άνθρωπος συναντούσε τον «ψυχρό», στοχοπροσηλωμένο νεότερο εαυτό του, αμφιβάλλει αν θα τον συμπαθούσε ιδιαίτερα). Ο συνδετικός κρίκος της ζωής του, λέει, ήταν το ποδόσφαιρο. Ωστόσο, υπήρξαν και άλλα αγγλικά θέματα που τροφοδότησαν την επιτυχία του.

Ένα από αυτά είναι βαθύτερο από το ποδόσφαιρο ή το BBC: το αιώνιο ζήτημα της τάξης. Ο κ. Lineker μεγάλωσε στην εργατική τάξη. O πατέρας του είχε έναν πάγκο στην αγορά, στον οποίο βοηθούσε. Ο ίδιος αποδίδει κάποιες από τις σφαλιάρες που δέχθηκε από μεγαλοστελέχη στον σνομπισμό. Ωστόσο, αυτές τις μέρες, γλυκός και κοσμοπολίτης, όπως έχει εξελιχθεί, είναι δύσκολο να τον τοποθετήσει κανείς ταξικά -μεγάλο πλεονέκτημα σε μια χώρα όπου οι άνθρωποι κρίνουν βιαστικά το υπόβαθρο και τη θέση των άλλων. «Δεν μπορώ να τοποθετήσω τον εαυτό μου», λέει, «οπότε δεν ξέρω τι πιθανότητες έχει κάποιος άλλος».

Το άλλο εθνικό θέμα, ή νεύρωση, που ενσαρκώνει είναι η αγγλικότητα, μια ταυτότητα που συχνά θεωρείται σοβινιστική και αποκλειστική. Όπως το βλέπει ο κ. Campbell, «υπάρχει κάτι πολύ “θετικά αγγλικό” στον Gary Lineker». Μπορεί να είναι ειλικρινής και ενίοτε άκαιρος, αλλά δεν είναι υπερφίαλος ή στενόμυαλος. Ορκισμένος Άγγλος πατριώτης, είναι μια βολική μασκότ για μια κακοποιημένη, χωρίς ηγέτη φυλή.

Εκτός από το να ενθαρρύνει τον κόσμο να ψηφίσει, δεν θα τοποθετηθεί επί των εκλογών. Θα είναι όμως το πρόσωπο μιας άλλης μεγάλης εκδήλωσης του καλοκαιριού: του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου στη Γερμανία, το οποίο παρουσιάζει για το BBC. Για πρώτη φορά εκτιμά ότι η Αγγλία έχει «πραγματικά καλές πιθανότητες». Το ποδόσφαιρο δεν είναι παρά ένα παιχνίδι, αλλά «είναι σχεδόν σαν θρησκεία για πολλούς», σημειώνει ο κ. Lineker. «Το καλό με το ποδόσφαιρο», προσθέτει, με το ταλέντο του στην αθυροστομία και τα σκωπτικά σχόλια, είναι ότι «είναι απτό».

© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com