Η ακροδεξιά της Le Pen φαίνεται ότι θα συντρίψει τους κεντρώους του Macron

Γαλλία: Η Μαρίν Λεπέν — Η Μαρίν Λεπέν © EPA/IAN LANGSDON

Ημέρα λαϊκής σήμερα και οι άνθρωποι που περιμένουν στην ουρά για να αγοράσουν λαχεία στο Café du Centre είναι περισσότεροι από αυτούς που αγοράζουν φρέσκα καρότα και σπανάκι από τους πάγκους των πωλητών. «Οι άνθρωποι εδώ είναι πολύ προσεκτικοί με τους προϋπολογισμούς τους», λέει ένας πωλητής φρέσκων προϊόντων: «Προτιμούν να ψωνίζουν από το εκπτωτικό κατάστημα». Κάποτε αυτή η πόλη του βορρά με τα κόκκινα τούβλα και τους περίπου 3.000 κατοίκους ευημερούσε χάρη σε ένα μεγάλο εργοστάσιο υφαντουργίας γιούτας και κλωστοϋφαντουργίας, που άνοιξε το 1857. Σήμερα το Flixecourt έχει ποσοστό φτώχειας 19%, σχεδόν πέντε μονάδες πάνω από τον εθνικό μέσο όρο. Τα συμπιεσμένα οικονομικά και η απογοήτευση ωθούν τους ψηφοφόρους στα άκρα. Ένα πρόσφατο Σαββατοκύριακο, εν όψει των εκλογών της 9ης Ιουνίου για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι μόνοι δύο υποψήφιοι των οποίων τις αφίσες συναντούσες στην πόλη ήταν ο Jordan Bardella και η Marion Maréchal, αντίπαλοι της εθνικιστικής ακροδεξιάς.

Αν η Γαλλία είναι ένα τεστ για το αν το πολιτικό κέντρο της Ευρώπης μπορεί να αντέξει τις δυνάμεις του εθνικισμού και του λαϊκισμού, το Flixecourt καταγράφει τη δυναμική που διαμορφώνει αυτήν την επιλογή. Για περισσότερο από μισό αιώνα οι ψηφοφόροι εκεί εμπιστεύονται το δημαρχείο τους στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Εσχάτως το Flixecourt βρίσκεται υπό πίεση, αλλά δεν βιώνει την εγκατάλειψη. Η κίνηση στον κεντρικό δρόμο του περνάει δίπλα από δύο αρτοποιεία και ένα τουρκικό κεμπάπ. Οι διχτυωτές κουρτίνες κρέμονται τακτοποιημένες στα παράθυρα των μικρών σπιτιών του. Η πόλη μπορεί να υπερηφανεύεται για ένα κλειστό παγοδρόμιο με συνθετικό πάγο, το οποίο χρεώνει 2 ευρώ (2,17 δολάρια) την επίσκεψη και διοργάνωσε πρόσφατα μια σύναξη μαζορετών. Μια τεράστια σύγχρονη αποθήκη logistics δίπλα στον αυτοκινητόδρομο, λίγο έξω από την πόλη, έχει ακόμα κενές θέσεις εργασίας. «Η ανεργία δεν αποτελεί τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο παλαιότερα», λέει ο Patrick Gaillard, ο κομμουνιστής δήμαρχος της πόλης. «Όσοι θέλουν πραγματικά δουλειά μπορούν να βρουν».

Ωστόσο, τον επόμενο μήνα, λέει ο δήμαρχος, η πόλη είναι πιθανό να ψηφίσει με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της λαϊκιστικής δεξιάς. Ήδη στις προεδρικές εκλογές του 2022 η Marine Le Pen του Εθνικού Συναγερμού (RN) επικράτησε στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας στο Flixecourt -το 65% των ψηφοφόρων την υποστήριξε στον δεύτερο γύρο εναντίον του κεντρώου προέδρου, Emmanuel Macron. Πέρυσι η κυβέρνησή του δαπάνησε πάνω από 22 δισ. ευρώ για να περιορίσει τις τιμές της ενέργειας και τον πληθωρισμό. Οι ντόπιοι, ωστόσο, πιστεύουν ότι ο κ. Macron «δεν ενδιαφέρεται για τα καθημερινά τους προβλήματα», λέει ο δήμαρχος. Οι εκλογές, λέει, είναι μια ευκαιρία να διαμαρτυρηθούν υποστηρίζοντας την ακροδεξιά: «Οι ψηφοφόροι δεν απογοητεύονται ποτέ, επειδή το κόμμα αυτό δεν ήταν ποτέ στην εξουσία».

Οι εθνικές δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Γάλλοι θα ψηφίσουν όπως το Flixecourt. Ο κ. Bardella, ο 28χρονος επικεφαλής της λίστας του κόμματος της κ. Le Pen, απολαμβάνει αξιοσημείωτο ποσοστό στις δημοσκοπήσεις, της τάξεως του 33%, διπλάσιο από αυτό της υποψήφιας του κ. Macron, Valérie Hayer. Αξιωματούχος από τη συμμαχία του προέδρου, την Ensemble, λέει ότι θα είναι μεγάλη επιτυχία αν πετύχει σκορ κοντά στο δέκα, μια άθλια χαμηλή φιλοδοξία. Η κ. Hayer προσπάθησε να κάνει εκστρατεία μιλώντας για ευρωπαϊκά θέματα, εκθέτοντας τις ανακολουθίες των εθνικιστών. Ο κ. Bardella, όμως, παραμένει σταθερός στο να μετατρέπει τις εκλογές σε δημοψήφισμα για έναν αντιδημοφιλή πρόεδρο, τον οποίο κατηγορεί για «μεταναστευτισμό», αδύναμη αστυνόμευση και περιφρόνηση. Χρησιμοποιεί κάθε λέξη από το εγχειρίδιο των λαϊκιστών. Δεν υπάρχει «καμία γωνιά» της χώρας, ισχυρίζεται ο κ. Bardella, «όπου οι Γάλλοι να προστατεύονται από τη βία». Ο κ. Macron, λέει, «αποδυναμώνει ό,τι αγγίζει».

Το Flixecourt υποδηλώνει, ωστόσο, ότι αυτή η ψήφος μπορεί να αφορά κάτι περισσότερο από διαμαρτυρία. Ο κ. Bardella έχει γίνει ένα οικείο όνομα, ενσαρκώνοντας την αποτοξίνωση του RN. Αυτήν την εβδομάδα δήλωσε ότι δεν θα συμμετέχει πλέον στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το αντίστοιχο γερμανικό κόμμα, την Εναλλακτική για τη Γερμανία, που θεωρείται πλέον πολύ ακραίο. Ένα εκπληκτικό ποσοστό της τάξεως του 43% των νέων 18-24 ετών δηλώνει ότι τον Ιούνιο θα ψηφίσει τον κ. Bardella. Τα βίντεο του στο TikTok, στα οποία τρώει χοτ ντογκ ή βγάζει selfies, έχουν τακτικά πάνω από 1 εκατ. προβολές. «Μοιάζει με ωραίο τύπο», λέει ένας ψηφοφόρος του Flixecourt. «Οι άνθρωποι εδώ δεν ντρέπονται πλέον να πουν ότι θα ψηφίσουν τον Bardella ή τη Le Pen», λέει ένας άλλος.

Μακροπρόθεσμα, η «ομαλοποίηση» του RΝ θέτει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα του πολιτικού κέντρου να αντισταθεί στην άνοδό του. Ο κ. Macron δεν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη συνεχόμενη θητεία, το 2027, και δεν υπάρχει σαφής διάδοχος στον ορίζοντα. Βραχυπρόθεσμα, ένα συντριπτικό αποτέλεσμα για την Ensemble θα δώσει νέα πνοή στην αντιπολίτευση. Αυτό ισχύει για τον RΝ της κ. Le Pen, αλλά και για τους Σοσιαλιστές, ο υποψήφιος των οποίων, ο Raphaël Glucksmann, ακολουθεί κατά βήμα τον κ. Macron από τα αριστερά.

Ο κ. Macron θα προσπαθήσει να ξεπεράσει ένα ταπεινωτικό αποτέλεσμα. Αν και ο κ. Bardella θα ζητήσει αναμφίβολα πρόωρες εκλογές, δεν υπάρχει συνταγματικός λόγος ο πρόεδρος να υποχρεωθεί να το κάνει. Αν διέλυε την Εθνοσυνέλευση, το κόμμα του θα έχανε έδρες, ενώ το κόμμα της κ. Le Pen θα κέρδιζε. Ούτε ένα κακό ευρωπαϊκό αποτέλεσμα θα πρέπει απαραίτητα να επηρεάσει τη λειτουργία των εθνικών υποθέσεων. Τον Ιανουάριο ο κ. Macron διόρισε έναν νέο, νεαρό πρωθυπουργό, τον Gabriel Attal, ο οποίος έχει προγραμματίσει μια ατζέντα μεταρρυθμίσεων για το υπόλοιπο του έτους.

Ωστόσο, το θεμελιώδες πρόβλημα του κ. Macron παραμένει: προεδρεύει μιας κυβέρνησης μειοψηφίας. Κατά καιρούς αναγκάστηκε να κάνει χρήση μιας ειδικής συνταγματικής διάταξης, γνωστής ως Άρθρο 49.3, για να επιβάλει τη νομοθεσία της, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης πέρυσι. Κάθε φορά, ωστόσο, η χρήση αυτής της σκοπιμότητας θέτει σε κίνδυνο την επιβίωση της κυβέρνησης, καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορούν στη συνέχεια να καταθέσουν πρόταση δυσπιστίας. Από το 2022, όταν ο κ. Macron επανεξελέγη, η κυβέρνησή του έχει επιβιώσει από 28 τέτοιες προτάσεις, χάρη στην κατακερματισμένη αντιπολίτευση. Αλλά σε μία από αυτές, για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η διαφορά ήταν μόλις εννέα ψήφοι, σε μια αίθουσα 577 μελών.

Ο κ. Macron δεν έχει πολλές καλές επιλογές. Μπορεί να ελπίζει να συνεχίσει να τα βγάζει πέρα και να διακινδυνεύσει περισσότερες ψήφους δυσπιστίας αν, για παράδειγμα, η κυβέρνηση χρησιμοποιήσει το Άρθρο 49.3 για να περάσει τον επόμενο προϋπολογισμό της. Εάν χάσει μία, μπορεί να διορίσει εκ νέου τον κ. Attal ούτως ή άλλως, κάτι που συνταγματικά δικαιούται να κάνει, και να ελπίζει για το καλύτερο. Ή ο κ. Macron μπορεί να προσπαθήσει και πάλι να σφυρηλατήσει συνασπισμό με τους κεντροδεξιούς Ρεπουμπλικανούς, αν και το κόμμα έχει αντισταθεί σε τέτοιες προσπάθειες στο παρελθόν. Εν ολίγοις, αν το ευρωπαϊκό αποτέλεσμα είναι τόσο άσχημο όσο δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, ο κ. Macron μπορεί να προσπαθήσει να το ξεπεράσει ως ένα μεσοπρόθεσμο χτύπημα. Ωστόσο, η νέα πολιτική δυναμική θα θέσει την κυβέρνηση μειοψηφίας του υπό πρωτοφανή πίεση.

© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com