Στον κόσμο του live streaming, η πρόσβαση σε σχεδόν οποιοδήποτε τραγούδι απέχει μόλις μερικά κλικ. Ωστόσο, η ζωντανή μουσική ζει και βασιλεύει. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να γεμίζουν υπόγεια που μυρίζουν ιδρώτα, λασπωμένα χωράφια και εντυπωσιακές αίθουσες συναυλιών για να ακούσουν τους αγαπημένους τους μουσικούς να παίζουν ζωντανά. Οι νευροεπιστήμονες ίσως πλέον γνωρίζουν το γιατί: η ζωντανή μουσική ενεργοποιεί τα κέντρα συναισθημάτων του εγκεφάλου περισσότερο από την αντίστοιχη ηχογραφημένη.
Οι συναυλίες είναι καθηλωτικές κοινωνικές εμπειρίες, στις οποίες οι άνθρωποι ακούν και αισθάνονται τη μουσική μαζί, μέσα από κρεσέντο, αλλαγές πλήκτρων και πτώσεις. Είναι επίσης δυναμικές, καθώς οι καλλιτέχνες μπορούν να προσαρμόζουν το παίξιμό τους ανάλογα με την αντίδραση του κοινού.
Αυτή η τελευταία διαφορά ήταν που οδήγησε τους νευροεπιστήμονες, με έδρα τα πανεπιστήμια της Ζυρίχης και του Όσλο, να μελετήσουν τις εγκεφαλικές αντιδράσεις των ανθρώπων που ακούνε μουσική. Στο «ζωντανό» πείραμα οι συμμετέχοντες ήταν ξαπλωμένοι σε έναν μαγνητικό τομογράφο και άκουγαν μουσική μέσω ακουστικών, ενώ ένας πιανίστας βρισκόταν έξω από το δωμάτιο. Ο πιανίστας «έβλεπε» την εγκεφαλική δραστηριότητα του συμμετέχοντα σε πραγματικό χρόνο ως μια μορφή ανατροφοδότησης. Στην εκδοχή με την ηχογράφηση, οι συμμετέχοντες άκουγαν προηχογραφημένες εκδόσεις των ίδιων μελωδιών.
Οι επιστήμονες ήθελαν να δουν τον τρόπο που η ζωντανή μουσική επηρέαζε τις περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τα συναισθήματα. Στη ζωντανή εκδοχή οι πιανίστες είχαν την εντολή να προσπαθήσουν να διαφοροποιήσουν το παίξιμό τους, προκειμένου να ενεργοποιήσουν τη δραστηριότητα σε μία περιοχή του εγκεφάλου γνωστή ως αμυγδαλή, εξαιτίας του σχήματος της.
Τα αποτελέσματα, που μόλις δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό PNAS, έδειξαν ότι η ζωντανή μουσική είχε πολύ μεγαλύτερο συναισθηματικό αντίκτυπο. Είτε χαρούμενη είτε λυπητερή, η μουσική του πιανίστα που έπαιζε με δυναμικό τρόπο δημιουργούσε μεγαλύτερη δραστηριότητα τόσο στην αμυγδαλή όσο και σε άλλα μέρη του δικτύου επεξεργασίας συναισθημάτων του εγκεφάλου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η εγκεφαλική δραστηριότητα των συμμετεχόντων παρακολουθούσε πολύ πιο στενά τα ακουστικά χαρακτηριστικά της μουσικής όταν αυτή παιζόταν ζωντανά, όπως το τέμπο και το τονικό ύψος.
Η μελέτη απέχει πολύ από το να αναπαραγάγει την πραγματική εμπειρία μιας συναυλίας και οι συγγραφείς σημείωσαν ότι η ζωντανή μουσική κατέληγε να ακούγεται αρκετά διαφορετικά από τα ηχογραφημένα κομμάτια, γεγονός που μπορεί να οδήγησε σε κάποιες από τις διαφορές στην εγκεφαλική δραστηριότητα των συμμετεχόντων. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η ικανότητα των καλλιτεχνών να αλλάζουν τον τρόπο που παίζουν ως απάντηση στο κοινό μπορεί να είναι μια πτυχή αυτού που κάνει τη ζωντανή μουσική ξεχωριστή. Ορισμένα μουσικά σχήματα προσπαθούν πλέον να αναπαραστήσουν την πραγματική εμπειρία μιας συναυλίας με τα πάντα εκτός από τον καλλιτέχνη. Το Abba Voyage, για παράδειγμα, είναι ένα κοινωνικό, καθηλωτικό σόου, που εκτελείται εξ ολοκλήρου από ολογράμματα του συγκροτήματος σε προηχογραφημένα τραγούδια. Ωστόσο, χωρίς την ικανότητα του Benny να διαβάζει τη διάθεση του κοινού, δεν θα μπορέσει ποτέ να φτάσει τη ζωντανή συναυλία.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
