THEPOWERGAME
Η Ευρώπη επιβίωσε του χειμώνα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022. Όμως, αν και οι τιμές του φυσικού αερίου επέστρεψαν στα φυσιολογικά τους επίπεδα, ήταν βέβαιο ότι θα ανέβαιναν κατά τους ψυχρότερους μήνες που θα ακολουθούσαν. Έτσι, αν οι έμποροι βασικών αγαθών αγόραζαν σε χαμηλές τιμές το καλοκαίρι, θα μπορούσαν να προσφέρουν μελλοντική παράδοση σε πολύ υψηλότερες τιμές στην προθεσμιακή αγορά. Για να πετύχει η συμφωνία, το μόνο που χρειάζονταν ήταν να αποθηκεύσουν κάπου το προϊόν. Η υπόγεια χωρητικότητα της ΕΕ ήταν σχεδόν πλήρης -η διατήρηση του φυσικού αερίου σε βυτιοφόρα στην ανοικτή θάλασσα θα ήταν δαπανηρή. Η λύση τους ήταν ανορθόδοξη: η διοχέτευση 3 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου προς ανατολάς στην Ουκρανία.
Η απόθεση υδρογονανθράκων σε μια εμπόλεμη ζώνη μπορεί να φαίνεται απερίσκεπτη ως κίνηση. Την περασμένη άνοιξη οι αναλυτές υπέθεσαν ότι οι εταιρείες θα απαιτούσαν δημόσια εγγυημένη ασφάλιση κατά πολέμου για να διακινδυνεύσουν ένα τέτοιο εμπόριο. Ωστόσο, μέχρι τον Ιούνιο η διαφορά μεταξύ των τιμών του καλοκαιριού και του χειμώνα είχε διευρυνθεί αρκετά ώστε το ρίσκο να φαίνεται ότι άξιζε τον κόπο. Το γενναιόδωρο τελωνειακό καθεστώς της Ουκρανίας για τη βραχυπρόθεσμη αποθήκευση, σε συνδυασμό με τις υποσχέσεις ότι το φυσικό αέριο δεν θα επιτασσόταν βάσει του ισχύοντος στρατιωτικού νόμου, παρείχε στους εμπόρους επιπλέον κίνητρο. Το εμπόριο που προέκυψε βοήθησε να διατηρηθούν τα αποθέματα της ΕΕ καθ’ όλη τη διάρκεια του φετινού χειμώνα, συμπιέζοντας τις τιμές του φυσικού αερίου σε όλη την ήπειρο. Επίσης, παρείχε αξιοπρεπή κέρδη στις εμπλεκόμενες επιχειρήσεις. Ο Akos Losz του Πανεπιστημίου Κολούμπια εκτιμά ότι οι έμποροι κέρδισαν έως και 300 εκατ. ευρώ (320 εκατ. δολάρια) από αυτό το παιχνίδι.
Τώρα το εμπόριο μοιάζει με δοκιμαστική λειτουργία για τη μελλοντική ενεργειακή στρατηγική της Ευρώπης. Η Ουκρανία διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη αποθηκευτική ικανότητα φυσικού αερίου στην ήπειρο, μετά τη Ρωσία, η οποία ανέρχεται σε σχεδόν 33 δισ. κυβικά μέτρα. Διαθέτει περισσότερο αποθηκευτικό χώρο από μεγάλες οικονομίες, όπως η Γερμανία, η οποία διαθέτει περίπου 24 δισ. κυβικά μέτρα, και επισκιάζει την αντίστοιχη της γειτονικής Πολωνίας κατά δέκα φορές. Έχοντας ως επί το πλείστον αναπτυχθεί ως μέρος της ενεργειακής υποδομής της Σοβιετικής Ένωσης, οι εγκαταστάσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τις εγχώριες ανάγκες της Ουκρανίας. Τόσο η ΕΕ όσο και η ουκρανική κυβέρνηση επιθυμούν να τις αξιοποιήσουν. Ο Denys Shmyhal, ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας, δήλωσε ότι θέλει να μετατρέψει τη χώρα του σε «αποθετήριο φυσικού αερίου» της Ευρώπης. Η κρατική ενεργειακή εταιρεία Naftogaz έχει προσφέρει έως και το μισό του αποθηκευτικού της χώρου σε ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες. Οι έμποροι φέτος είναι έτοιμοι να επαναλάβουν τις περσινές αγορές, με μεγαλύτερους όγκους αυτήν την άνοιξη, ξεκινώντας από πολύ νωρίτερα.
Οι εταιρείες που συμμετέχουν στο εμπόριο δεν έχουν ανοίξει ακόμη τα χαρτιά τους, εν μέρει για λόγους ασφαλείας. Η Trafigura, ένας γίγαντας βασικών αγαθών, είναι η μόνη της οποίας η συμμετοχή έχει επιβεβαιωθεί, αλλά η Naftogaz αναφέρει ότι περισσότερες από 100 ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν χρησιμοποιήσει τους χώρους αποθήκευσής της. Σύμφωνα με τη Natasha Fielding της Argus Media, μιας εταιρείας ενεργειακών πληροφοριών, σε αυτές περιλαμβάνονται «μεγάλες ενεργειακές εταιρείες με trading desks και μικρότερες τοπικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας στην ανατολική Ευρώπη». Οι τελευταίες, λέει, θα μπορούσαν να έχουν τα περισσότερα οφέλη από τη συμφωνία. Χώρες όπως η Μολδαβία και η Σλοβακία όχι μόνο δεν διαθέτουν δική τους σημαντική αποθηκευτική ικανότητα, αλλά παραμένουν και σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένες από το ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο εξακολουθεί να παραδίδεται μέσω της Ουκρανίας, στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας διαμετακόμισης που λήγει τον Δεκέμβριο.
Παρ’ όλο που τα ενεργειακά προβλήματα της Ευρώπης έχουν πάψει να είναι τόσο έντονα, η αποθήκευση παρέχει ένα αντιστάθμισμα έναντι μελλοντικών ανατροπών. Η Ουκρανία βλέπει επίσης το μέλλον. Η χώρα εξακολουθεί να λαμβάνει έως και 1,5 δισ. δολάρια ετησίως από ρωσικές εταιρείες, οι οποίες χρησιμοποιούν τους αγωγούς της για την παράδοση φυσικού αερίου, στο πλαίσιο της υφιστάμενης συμφωνίας διαμετακόμισης. Μόλις λήξει αυτή η συμφωνία, η κυβέρνηση σκοπεύει να καλύψει μέρος του ελλείμματος χρησιμοποιώντας τα τέλη αποθήκευσης που καταβάλλουν οι δυτικές εταιρείες. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που σκέφτονται οι ηγέτες της Ουκρανίας. Όσο περισσότερο μπορέσουν να ενσωματώσουν την ενεργειακή βιομηχανία της χώρας τους στις ευρωπαϊκές αγορές τόσο περισσότερο θα επενδύσει η ΕΕ στην άμυνά της. Σε μια εποχή που η υποστήριξη των συμμάχων τους γίνεται όλο και πιο επισφαλής, μια τέτοια κίνηση φαίνεται να αξίζει τον κόπο.
© 2024 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
