THEPOWERGAME
Η αντιπαλότητα μεταξύ του Mark Zuckerberg και του Elon Musk έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια -και σε ό,τι αφορά το ποιος είναι πιο cool, ο κ. Musk συνήθως κερδίζει εύκολα. Ως καινοτόμος, ο κ. Zuckerberg, συνιδρυτής του Facebook και επικεφαλής της Meta, του γίγαντα των κοινωνικών μέσων, έχει συχνά απορρίπτεται ως ένας σπασίκλας ντιλετάντης με κουκούλα. Ποτέ δεν έλαβε τα προμηθεϊκά εύσημα που έχει λάβει ο κ. Musk για τη μετατροπή της Tesla σε επιβήτορα των ηλεκτρικών οχημάτων και της SpaceX σε πυραυλική δύναμη. Ο κ. Zuckerberg είναι διαβόητος για το σύνθημά του «move fast and break things», το οποίο μπορεί να βοήθησε το Facebook να κατακτήσει τον κόσμο, αλλά έδωσε την άδεια στους επικριτές να το θεωρήσουν κοινωνική απειλή. Ο κ. Musk χαίρει σεβασμού ως παραβάτης των κανόνων, αναδεικνύει την εικόνα του κακού παιδιού και ως επί το πλείστον τη βγάζει καθαρή.
Αυτή ήταν η σχέση τους όταν ο κ. Musk πρότεινε έναν αγώνα σε κλουβί με τον κ. Zuckerberg τον Ιούνιο του περασμένου έτους, λίγο πριν η Meta λανσάρει μια εφαρμογή σύντομων μηνυμάτων, το Threads, για να ανταγωνιστεί το Twitter του κ. Musk (τώρα X). Ξεχάστε τη φυσική μάχη που δεν έγινε ποτέ. Σε επιχειρηματικούς όρους, ακόμα και τότε ο κ. Musk είχε το πάνω χέρι. Ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Γη. Η χρηματιστηριακή αξία της Tesla, αν και έπεφτε, ήταν υψηλότερη από εκείνη της Meta. Τα έσοδά της αυξάνονταν ταχύτερα. Ωστόσο, από τότε, τα αυτογκόλ διαδέχονται το ένα το άλλο. Τις τελευταίες εβδομάδες η Tesla σόκαρε τους επενδυτές με μια παρουσίαση των κερδών της, που έμοιαζε με παράσταση τρόμου. Το πακέτο αμοιβών του κ. Musk ύψους 56 δισ. δολαρίων από το 2018 ακυρώθηκε από δικαστή, γεγονός που μείωσε την καθαρή του αξία. Από την Αμερική μέχρι την Κίνα, τα ηλεκτρικά του οχήματα έχουν ανακληθεί.
Ο κ. Zuckerberg, εν τω μεταξύ, διασκεδάζει τις ανησυχίες του. Την 1η Φεβρουαρίου η Meta δημοσίευσε τα κέρδη, που δείχνουν μια εκπληκτική αύξηση των πωλήσεων και των περιθωρίων κέρδους. Η χρηματιστηριακή της αξία έφτασε το 1,2 τρισ. δολάρια, ακριβώς το επίπεδο που πέτυχε η Tesla στην κορύφωσή της το 2021, και υπερδιπλάσια από την αξία της κατασκευάστριας ηλεκτρικών αυτοκινήτων σήμερα. Βέβαια, οι βραχυπρόθεσμες μετρήσεις των οικονομικών επιδόσεων δεν είναι το παν. Ωστόσο, αν εξετάσετε τους πιο μακροπρόθεσμους παράγοντες, όπως ο τρόπος με τον οποίο οι δύο άνδρες διοικούν τις επιχειρήσεις τους, αντιμετωπίζουν τους μετόχους και τους πελάτες τους και ανταποκρίνονται στις αποτυχίες τους, είναι σαφές ότι ο αγώνας έχει σχεδόν τελειώσει. Ο Zuck κερδίζει σε όλα.
Για να καταλάβετε το γιατί, ας ξεκινήσουμε με την αλληλεπίδραση μεταξύ του τρόπου με τον οποίο οι δύο πολυεκατομμυριούχοι ελέγχουν και διοικούν τις εταιρείες τους. Ο καθένας τους διοικεί τις επιχειρήσεις του με τρόπο που κάνει τους υποστηρικτές της εταιρικής διακυβέρνησης να ανατριχιάζουν: ο κ. Zuckerberg μέσω μιας δομής διπλών μετοχών που του δίνει τον πλειοψηφικό έλεγχο της Meta -ο κ. Musk, έχοντας τους πάντες στην Tesla υπό τον έλεγχό του. Ωστόσο, ενώ ο κ. Zuckerberg έχει γίνει πιο ευαίσθητος απέναντι στους συν-μετόχους του, ο κ. Musk κινείται αντίθετα, γεγονός που είχε μεγάλο αντίκτυπο στις επιδόσεις.
Η μεταστροφή του κ. Zuckerberg ξεκίνησε το 2022, όταν οι μέτοχοι αντιδρούσαν στον τρόπο με τον οποίο ξόδευε τα χρήματά τους (και τα δικά του) σε φιλόδοξα καινοτόμα έργα, όπως το Μetaverse, την ώρα που η βασική δραστηριότητα της Meta επιβραδυνόταν. Αντί να τους αγνοήσει, τους άκουσε. Έκτοτε άλλαξε το ύφος του και επικεντρώθηκε στη μείωση του κόστους, την αύξηση των κερδών και τη χρήση των κεφαλαίων για επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη και το Μetaverse με τρόπο που να βελτιώνει τα υπάρχοντα προϊόντα, αλλά και να χρηματοδοτεί φουτουριστικά στοιχήματα. Επιπλέον, για να πείσει τους μετόχους ότι δεν σπαταλά τα χρήματά τους, η Meta θα τους επιστρέψει περισσότερα μετρητά μέσω της επαναγοράς μετοχών και θα καταβάλει το πρώτο μέρισμα της εταιρείας.
Ο κ. Musk δεν είχε καμία τέτοια επιφοίτηση. Στα δύο χρόνια που πέρασαν από την κορύφωση της τιμής της μετοχής της Tesla, φαίνεται ότι διπλασίασε την απογοήτευση των συνιδιοκτητών της μετοχής της εταιρείας. Οι λογικοί επιθυμούν ένα φθηνό, μαζικής παραγωγής ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Αντ’ αυτού, η Tesla πουλάει ακριβά, με έκπτωση που καταστρέφει το περιθώριο κέρδους. Θέλουν να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στην Tesla, αλλά αυτός τον μοιράζεται με τη SpaceX και τον σπαταλάει στο X. Λαχταρούν τα πλήρως αυτοκινούμενα αυτοκίνητα ως καταλύτη για την επανάσταση των ρομποταξί. Αντ’ αυτού, ακόμα και οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί έμειναν άναυδοι πρόσφατα, όταν ο κ. Musk απείλησε να αποσύρει τις προσπάθειές του στην ΤΝ και τη ρομποτική από την Tesla, αν δεν του έδιναν τον έλεγχο της ψήφου κατά 25%.
Βλέπουμε, λοιπόν, μια δεύτερη μεγάλη διαφορά: το κίνητρο, το οποίο αποτέλεσε την ουσία της απόφασης του δικαστή στο Ντέλαγουερ στις 30 Ιανουαρίου να αφαιρέσει από τον κ. Musk τον γιγαντιαίο μισθό του. Ο κ. Zuckerberg, όπως σημείωσε η απόφαση, δεν λαμβάνει μισθό ή δικαιώματα προαίρεσης αγοράς μετοχών. Το 13% του οικονομικού του μεριδίου στη Meta είναι το κύριο κίνητρο για να έρχεται στη δουλειά κάθε μέρα. Ο κ. Musk, ωστόσο, είναι διαφορετικός. Αν και η συμμετοχή του στην Tesla εκείνη την εποχή σήμαινε ότι θα γινόταν πλουσιότερος κατά 10 δισ. δολάρια κάθε φορά που η αξία της Tesla θα έκανε άλμα κατά 50 δισ. δολάρια, δεν του ήταν αρκετό. Το διοικητικό συμβούλιο της Tesla (πολλά από τα μέλη του οποίου ο δικαστής έκρινε ότι ήταν πολύ φιλικά διακείμενα προς τον κ. Musk για να είναι ανεξάρτητα) έπεισε τους μετόχους ότι χρειαζόταν ένα επιπλέον κίνητρο για να δουλέψει σκληρότερα: συγκεκριμένα, τη μεγαλύτερη πληρωμή στην ιστορία των δημόσιων αγορών. Τώρα, που ακυρώθηκε, το κίνητρό του, προφανώς, είναι ακόμα πιο αμφίβολο.
Στη συνέχεια υπάρχει η στάση των δύο ανδρών απέναντι στους πελάτες, η οποία έχει επίσης κινηθεί προς αντίθετες κατευθύνσεις. Ο κ. Zuckerberg λοιδορήθηκε για τη γρήγορη και χαλαρή προσέγγιση του Facebook όσον αφορά τα δεδομένα των χρηστών, τη συγκράτηση του περιεχομένου και την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Οι ανησυχίες εξακολουθούν να είναι έντονες, ειδικά όταν πρόκειται για τους νέους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως το Facebook διαθέτει πλέον ένα ανεξάρτητο εποπτικό συμβούλιο που αποφαίνεται για τις αποφάσεις σχετικά με το περιεχόμενο και η Meta λέει ότι από το 2016 έχει επενδύσει 20 δισ. δολάρια στην ασφάλεια στο Διαδίκτυο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κ. Musk εξακολουθεί να έχει κάποιους πιστούς πελάτες, αλλά αν αναλογιστεί κανείς πόσοι Αμερικανοί ιδιοκτήτες ηλεκτρικών αυτοκινήτων κλίνουν προς τους Δημοκρατικούς, όσο περισσότερο παραληρεί στο X, τόσο περισσότερο γίνεται σαφές ότι περιφρονεί τις πολιτικές τους απόψεις. Οι τελευταίες ανακλήσεις αποτελούν μια επιπλέον πηγή ανησυχίας (αν και το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί με μια ενημέρωση λογισμικού). Στην τεράστια αγορά της Κίνας αντιμετωπίζει σκληρό ανταγωνισμό. Η Meta, αντιθέτως, πιστώνει στους Κινέζους διαφημιστές ότι πέρυσι βοήθησαν στη μεγάλη αύξηση των διαφημιστικών εσόδων.
Με λίγα λόγια, καθώς ο κ. Zuckerberg μεγαλώνει, φαίνεται να έχει μάθει από τα λάθη του, ενώ ο κ. Musk γίνεται πιο παιδαριώδης και αφηρημένος. Η εκνευρισμένη αντίδρασή του στην απόφαση του δικαστηρίου του Ντέλαγουερ, με την απειλή ότι θα τα παρατήσει και θα μεταφέρει την έδρα της Tesla στο Τέξας, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Υποδηλώνει ότι θέλει οι μέτοχοι της εταιρείας να έχουν ακόμα λιγότερη προστασία από τις ιδιοτροπίες του απ’ ό,τι συνήθως. Αν κάποιος πρέπει να μπει τελικά στο κλουβί και να του βάλει μυαλό, είναι αυτοί και όχι ο κ. Zuckerberg.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
