THEPOWERGAME
Το Facebook μπορεί να έκλεισε τα 20 στις 4 Φεβρουαρίου, αλλά και σήμερα συνεχίζει να μαγνητίζει τόσο τις διαμάχες όσο και το χρήμα, όπως όταν ήταν ένας θρασύς έφηβος που έσπαγε τα πάντα. Στις 31 Ιανουαρίου ο Mark Zuckerberg, ο ιδρυτής του κοινωνικού δικτύου, δέχτηκε την επίθεση Αμερικανών γερουσιαστών για τη διάδοση επιβλαβούς υλικού. Την επόμενη μέρα, όταν δημοσιεύαμε αυτό το άρθρο, ήταν έτοιμος να ανακοινώσει μια άλλη σειρά λαμπρών αποτελεσμάτων για τη Meta, τη μητρική εταιρεία του Facebook, η αξία της οποίας ανέρχεται πλέον σε 1 τρισ. δολάρια. Ωστόσο, ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσελκύουν τεράστια προσοχή τόσο από τους οπαδούς όσο και από τους επικριτές τους, υφίστανται μια βαθιά αλλά ελάχιστα παρατηρούμενη μεταμόρφωση.
Η παράξενη μαγεία των διαδικτυακών κοινωνικών δικτύων ήταν να συνδυάζουν τις προσωπικές αλληλεπιδράσεις με τη μαζική επικοινωνία. Τώρα αυτό το αμάλγαμα χωρίζεται και πάλι στα δύο. Οι ενημερώσεις κατάστασης (status updates) από φίλους έχουν δώσει τη θέση τους σε βίντεο από αγνώστους που δίνουν την αίσθηση μιας τηλεόρασης που κατακλύζεται από διαφημίσεις. Οι δημόσιες αναρτήσεις μεταφέρονται όλο και περισσότερο σε κλειστές ομάδες, σαν να είναι email. Αυτό που ο κ. Zuckerberg αποκαλεί ψηφιακή «πλατεία της πόλης» ξαναχτίζεται -και δημιουργεί προβλήματα.
Είναι σημαντικό, διότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν το Διαδίκτυο. Το Facebook αριθμεί, για παράδειγμα, περισσότερους από 3 δισ. χρήστες. Οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης καταλαμβάνουν σχεδόν τον μισό του χρόνου που δαπανάται μπροστά στην οθόνη των κινητών τηλεφώνων, ο οποίος με τη σειρά του αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τέταρτο των ωρών που είμαστε ξύπνοι. Καταβροχθίζουν 40% περισσότερο χρόνο απ’ ό,τι το 2020, καθώς ο κόσμος έχει περάσει στο Διαδίκτυο. Εκτός από διασκεδαστικά, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν χωνευτήρι της διαδικτυακής συζήτησης και καταπέλτη των πολιτικών εκστρατειών. Σε μια χρονιά που ο μισός κόσμος πάει στις κάλπες, οι πολιτικοί από τον Donald Trump μέχρι τον Narendra Modi θα είναι απασχολημένοι στο Dιαδίκτυο.
Το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό των νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ότι δεν είναι πλέον πολύ κοινωνικά. Εμπνευσμένες από το TikTok, εφαρμογές όπως το Facebook σερβίρουν όλο και περισσότερο κλιπ που επιλέγονται από την τεχνητή νοημοσύνη σύμφωνα με τη συμπεριφορά του χρήστη κατά την προβολή, όχι τις κοινωνικές του συνδέσεις. Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι δημοσιεύουν λιγότερα μηνύματα. Το ποσοστό των Αμερικανών που δηλώνουν ότι τους αρέσει να καταγράφουν τη ζωή τους στο Διαδίκτυο έχει μειωθεί από το 40% το 2020 στο 28%. Οι συζητήσεις μεταφέρονται σε κλειστές πλατφόρμες, όπως το WhatsApp και το Telegram.
Τα φώτα έσβησαν στην πλατεία της πόλης. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν πάντοτε αδιαφανή, αφού κάθε ροή είναι διαφορετική. Ωστόσο, το TikTok, το κινεζικής ιδιοκτησίας φαινόμενο ροής βίντεο, είναι ένα μαύρο κουτί για τους ερευνητές. Το Twitter, που μετονομάστηκε σε X, δημοσίευσε μέρος του κώδικά του, αλλά περιόρισε την πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με το ποια tweets βλέπονται. Οι ομάδες ιδιωτικών μηνυμάτων είναι συχνά πλήρως κρυπτογραφημένες.
Ορισμένες από τις συνέπειες αυτού είναι ευπρόσδεκτες. Οι υπεύθυνοι πολιτικών εκστρατειών λένε ότι πρέπει να μετριάσουν τα μηνύματά τους για να κερδίσουν τις ιδιωτικές ομάδες. Μια προκλητική ανάρτηση, που προσελκύει «likes» στο X Βear Ρit, μπορεί να αποξενώσει την ομάδα WhatsApp των γονέων του σχολείου. Οι αναρτήσεις στις εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων ταξινομούνται χρονολογικά και όχι με βάση έναν αλγόριθμο που μεγιστοποιεί τη δέσμευση, μειώνοντας το κίνητρο για εντυπωσιασμό. Ειδικότερα, οι κλειστές ομάδες μπορεί να είναι καλύτερες για την ψυχική υγεία των εφήβων, οι οποίοι δυσκολεύονται όταν η ιδιωτική τους ζωή αναλύεται δημόσια.
Στο υπερδραστήριο μισό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι αλγόριθμοι που βασίζονται στη συμπεριφορά θα σας φέρνουν αναρτήσεις πέρα από την κοινότητά σας. Τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν ακόμα να λειτουργούν ως «θάλαμοι ηχούς» αυτοενισχυόμενου υλικού. Ωστόσο, μια ροή που παίρνει περιεχόμενο απ’ οπουδήποτε έχει τουλάχιστον τη δυνατότητα να διαδώσει τις καλύτερες ιδέες πιο μακριά.
Βέβαια, αυτός ο νέος κόσμος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης φέρνει τα δικά του προβλήματα. Οι εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων είναι σε μεγάλο βαθμό μη ελεγχόμενες. Για μικρές ομάδες, αυτό είναι καλό: οι πλατφόρμες δεν θα πρέπει να ελέγχουν τα άμεσα μηνύματα περισσότερο απ’ ό,τι οι τηλεφωνικές εταιρείες τις κλήσεις. Στις δικτατορίες οι κρυπτογραφημένες συνομιλίες σώζουν ζωές, αλλά οι ομάδες των 200.000 ατόμων του Telegram μοιάζουν περισσότερο με ανεξέλεγκτες εκπομπές, παρά με συνομιλίες. Πολιτικοί στην Ινδία χρησιμοποιούν το WhatsApp για να διαδώσουν ψέματα που σίγουρα θα είχαν αφαιρεθεί από ένα ανοιχτό δίκτυο, όπως το Facebook.
Καθώς οι άνθρωποι μετακινούνται σε κλειστές ομάδες, τα ανοιχτά δίκτυα που μένουν πίσω είναι λιγότερο χρήσιμα λόγω της μείωσης των δημόσιων αναρτήσεων. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας επιστήμονες και γιατροί συνέβαλαν σε μια διαδικτυακή συζήτηση που περιείχε πραγματικές γνώσεις, αλλά και παραπληροφόρηση. Οι πληροφορίες ανοικτής πηγής έρευσαν όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Σήμερα αυτές οι συζητήσεις εξαφανίζονται ή μεταφέρονται σε κλειστά κανάλια, επιβραδύνοντας τη διάδοση των ιδεών. Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι που εξακολουθούν να συμμετέχουν στα δημόσια δίκτυα είναι δυσανάλογα άνδρες και το πιθανότερο είναι να περιγράφουν τους εαυτούς τους ως πολύ αριστερούς ή δεξιούς: βαρετοί, σε απλά ελληνικά.
Επιπλέον, οι αλγόριθμοι του ανοιχτού δικτύου που καθοδηγούνται από τη συμπεριφορά των χρηστών φαίνονται προετοιμασμένοι να διαδίδουν τα πιο πικάντικα βίντεο. Για να γίνει κάτι viral σε ένα κοινωνικό δίκτυο οι άνθρωποι έπρεπε να επιλέξουν να το μοιραστούν. Τώρα το υποστηρίζουν απλά παρακολουθώντας το, καθώς ο αλγόριθμος επιβραβεύει το περιεχόμενο που προσελκύει τη μεγαλύτερη συμμετοχή. Η σκόπιμη επιμέλεια έχει αντικατασταθεί από ένα σύστημα που αξιοποιεί κατευθείαν το id. Προβοκάτορες όπως ο κ. Trump ή ο Nayib Bukele, το φαβορί στις εκλογές αυτής της εβδομάδας στο Ελ Σαλβαδόρ, επωφελούνται, όπως και οι έμποροι της παραπληροφόρησης. Οι πλατφόρμες λένε ότι είναι καλύτερες στο να ξεχωρίζουν τα ψεύτικα μηνύματα. Η Taylor Swift, το τελευταίο υψηλού προφίλ θύμα ενός deepfake, μάλλον διαφωνεί.
Πιο επείγουσα ακόμα και από την άνοδο των ψευδών ειδήσεων είναι η έλλειψη πραγματικών ειδήσεων. Ο κ. Zuckerberg είπε κάποτε ότι ήθελε το Facebook να είναι σαν μια εξατομικευμένη εφημερίδα, αλλά από τότε που το δίκτυο στράφηκε προς την ψυχαγωγία, οι ειδήσεις αποτελούν μόνο το 3% των όσων βλέπουν οι άνθρωποι σε αυτό. Σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μόνο το 19% των ενηλίκων μοιράζεται ειδήσεις εβδομαδιαίως, από 26% το 2018. Εκδόσεις όπως το BuzzFeed News, οι οποίες βασίζονταν στην κοινωνική διανομή, χάθηκαν. Αυτό είναι το δικό τους βλέμμα (και το δικό μας). Ωστόσο, είναι πρόβλημα όλων μας όταν σχεδόν οι μισοί νέοι λένε ότι, ακριβώς τη στιγμή που οι πλατφόρμες αποφασίζουν ότι οι ειδήσεις δεν είναι πλέον ενδιαφέρουσες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν την κύρια πηγή ειδήσεων.
WhatsApp και WhatsDown
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι τα ελαττώματα των κοινωνικών δικτύων μπορούν να διορθωθούν με καλύτερη διακυβέρνηση, έξυπνη κωδικοποίηση ή ένα διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο. Αυτά, φυσικά, μπορούν να βοηθήσουν. Βέβαια, τα προβλήματα που εγείρονται από τη νέα γενιά εφαρμογών υποδηλώνουν ότι τα ελαττώματα των κοινωνικών δικτύων είναι επίσης αποτέλεσμα των συμβιβασμών που ενσωματώνονται στην ανθρώπινη επικοινωνία. Όταν οι πλατφόρμες επιστρέφουν προς τις ιδιωτικές ομάδες, έχουν αναπόφευκτα λιγότερη εποπτεία. Όταν οι άνθρωποι ξεφεύγουν από τους θαλάμους ηχούς των δικών τους και μόνο απόψεων, ενδέχεται να έλθουν αντιμέτωποι με πιο ακραίο περιεχόμενο. Όταν οι χρήστες αγκαλιάζουν την ακίνδυνη ψυχαγωγία, βλέπουν λιγότερες ειδήσεις. Καθώς τα κοινωνικά δίκτυα μαραίνονται, οι φορείς εκμετάλλευσης των πλατφορμών και οι χρήστες θα πρέπει να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στις παλιές μάχες και περισσότερο στην αντιμετώπιση των νέων.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
