THEPOWERGAME
Δύο πράγματα για τα οποία οι Ευρωπαίοι νομοθέτες θα πρέπει να λάβουν εύσημα είναι η αντοχή και η εξαιρετική ανοχή στο κακό φαγητό. Εκπρόσωποι του Κοινοβουλίου της ΕΕ, των κυβερνήσεων των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του εκτελεστικού οργάνου της ομάδας, πέρασαν σχεδόν 40 ώρες σε μια σκοτεινή αίθουσα συνεδριάσεων στις Βρυξέλλες μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της 9ης Δεκεμβρίου για να καταλήξουν σε μια συμφωνία σχετικά με τον Νόμο ΑΙ (ΑΙ Act), τον πρωτοποριακό νόμο της Ευρώπης για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης. Οι παρατηρητές μοιράστηκαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες από μισοφαγωμένα σάντουιτς και άλλο γρήγορο φαγητό που συσσωρεύονταν στους κάδους απορριμμάτων του χώρου για να δηλώσουν την εξέλιξη του χρόνου και των συνομιλιών.
Αυτός ο υπερμαραθώνιος διαπραγμάτευσης ήταν η κατάληξη μιας από τις πιο επιμελείς διαδικασίες νομοθέτησης που υπήρξαν ποτέ. Ξεκίνησε στις αρχές του 2018 με μακροχρόνιες δημόσιες διαβουλεύσεις και μια βαρυσήμαντη «ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου» 52 ατόμων, και το 2020 οδήγησε σε μια λευκή βίβλο την οποία όλοι μπορούσαν να σχολιάσουν ηλεκτρονικά (το έκαναν 1.250 ομάδες και άτομα). Η νομοθεσία δεν έχει ακόμη κυκλοφορήσει, επειδή πρέπει να ξεπεραστούν κάποιες αγκυλώσεις, αλλά το προσχέδιο ήταν ένα έγγραφο σχεδόν 100 σελίδων και σχεδόν ισάριθμων άρθρων.
Άξιζε τον κόπο; Η διεξοδική διαδικασία οδήγησε σίγουρα σε μια λογικά συνεκτική νομική προσέγγιση, που δεν διαφέρει από εκείνη της νομοθεσίας για την ασφάλεια των προϊόντων. Προκειμένου να δοθεί χώρος στην τεχνολογία να εξελιχθεί, το προσχέδιο του νόμου για την τεχνητή νοημοσύνη, το οποίο παρουσίασε η επιτροπή τον Απρίλιο του 2021, προσπαθούσε κυρίως να ρυθμίσει τις διάφορες εφαρμογές των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης και όχι τον τρόπο κατασκευής τους. Όσο πιο επικίνδυνος ήταν ο σκοπός ενός εργαλείου τεχνητής νοημοσύνης, τόσο αυστηρότεροι ήταν οι κανόνες με τους οποίους έπρεπε να συμμορφώνεται. Για παράδειγμα, ένας βοηθός γραφής με τεχνητή νοημοσύνη δεν χρειάζεται ρύθμιση, ενώ μια υπηρεσία που βοηθά τους ακτινολόγους χρειάζεται. Η αναγνώριση προσώπου σε δημόσιους χώρους μπορεί να χρειαστεί να απαγορευτεί εντελώς.
Όμως, η ιδέα της εστίασης στον τρόπο εφαρμογής των εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης στηρίχθηκε στην υπόθεση ότι οι αλγόριθμοι εκπαιδεύονται κυρίως για συγκεκριμένους σκοπούς. Τότε εμφανίστηκαν τα «μεγάλα γλωσσικά μοντέλα» που τροφοδοτούν υπηρεσίες τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGTP και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για οποιονδήποτε σκοπό, από την ανάλυση κειμένου έως τη συγγραφή κώδικα.
Δεδομένου ότι αυτά τα μοντέλα μπορούν να αποτελέσουν και τα ίδια πηγή βλάβης, για παράδειγμα διαδίδοντας μεροληψία και παραπληροφόρηση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήθελε να τα ρυθμίσει επίσης, για παράδειγμα υποχρεώνοντας τους κατασκευαστές τους να αποκαλύπτουν με ποια δεδομένα εκπαιδεύτηκαν και πώς αξιολόγησαν τους κινδύνους του μοντέλου. Αντιθέτως, ορισμένες κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Γαλλίας και της Γερμανίας, ανησυχούσαν ότι τέτοιες απαιτήσεις θα δυσκόλευαν τους μικρούς Ευρωπαίους κατασκευαστές μοντέλων να ανταγωνιστούν τους μεγάλους Αμερικανούς. Το αποτέλεσμα, μετά από μια ολονύχτια συνεδρίαση, είναι ένας ακατάστατος συμβιβασμός που υποβάλλει μόνο τα πιο ισχυρά μεγάλα γλωσσικά μοντέλα σε αυστηρότερους κανόνες, όπως εντολές για την αξιολόγηση των κινδύνων τους και τη λήψη μέτρων για τον μετριασμό τους. Όσον αφορά τα μικρότερα μοντέλα, θα υπάρξουν κανονιστικές εξαιρέσεις, ιδίως για τα μοντέλα ανοικτού κώδικα, τα οποία επιτρέπουν στους χρήστες να τα προσαρμόζουν στις ανάγκες τους.
Ένα δεύτερο μεγάλο σημείο εμπλοκής ήταν σε ποιο βαθμό θα πρέπει να επιτρέπεται στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου να χρησιμοποιούν την αναγνώριση προσώπου, η οποία στον πυρήνα της είναι μια υπηρεσία που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πίεσε για την πλήρη απαγόρευση, προκειμένου να προστατευθούν τα δικαιώματα της ιδιωτικότητας. Οι κυβερνήσεις, εν τω μεταξύ, επέμειναν ότι χρειάζονται την τεχνολογία για τη δημόσια ασφάλεια, ιδίως για την προστασία μεγάλων εκδηλώσεων όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες που θα διεξαχθούν το επόμενο έτος στη Γαλλία. Και πάλι, ο συμβιβασμός είναι μια σειρά από εξαιρέσεις. Η αναγνώριση προσώπου σε πραγματικό χρόνο, για παράδειγμα, απαγορεύεται εκτός από ορισμένα εγκλήματα (όπως η απαγωγή και η σεξουαλική εκμετάλλευση), ορισμένους χρόνους και τόπους και όταν έχει εγκριθεί από δικαστή ή παρόμοια αρχή.
«Η ΕΕ γίνεται η πρώτη ήπειρος που θέτει σαφείς κανόνες για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης», έγραψε στο Twitter ο Thierry Breton, επίτροπος της ΕΕ για την εσωτερική αγορά. Ο κ. Breton δεν απέχει ποτέ από τα φώτα της δημοσιότητας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κατά τη διάρκεια του μαραθωνίου των διαπραγματεύσεων, ανέβαζε συνεχώς φωτογραφίες του στη μέση μιας σύσκεψης. Ωστόσο, το αν ο Νόμος ΑΙ θα είναι εξίσου επιτυχημένος με τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), τον νόμο ορόσημο της ΕΕ για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, είναι ένα άλλο ερώτημα. Υπάρχουν σημαντικές λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν, ενώ Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να εγκρίνει την τελική έκδοση.
Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν είναι σαφές πόσο καλά θα εφαρμοστεί ο Νόμος ΑΙ – ένα συνεχές πρόβλημα με τους πρόσφατους ψηφιακούς νόμους που ψηφίστηκαν από την ΕΕ, δεδομένου ότι πρόκειται για μια ομάδα ανεξάρτητων χωρών. Στην περίπτωση του GDPR, υπεύθυνοι είναι κυρίως οι εθνικοί οργανισμοί προστασίας δεδομένων, γεγονός που έχει οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες των κανόνων και σε μη βέλτιστη εφαρμογή. Στην περίπτωση του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες και του νόμου για τις ψηφιακές αγορές, δύο πρόσφατων νόμων για τη ρύθμιση των διαδικτυακών πλατφορμών, η επιβολή του νόμου επικεντρώνεται στις Βρυξέλλες, στην Επιτροπή. Ο Νόμος ΑΙ είναι περισσότερο συνδυασμός, αλλά οι εμπειρογνώμονες ανησυχούν ότι τόσο το επικείμενο «ΑΙ Office», το οποίο πρόκειται να συσταθεί στις Βρυξέλλες, όσο και ορισμένοι εθνικοί φορείς δεν θα διαθέτουν την τεχνογνωσία για τη δίωξη των παραβιάσεων, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε πρόστιμα ύψους έως και 35 εκατ. ευρώ (38 εκατ. δολάρια) ή 7% των παγκόσμιων εσόδων μιας εταιρείας.
Το GDPR προκάλεσε αυτό που είναι γνωστό ως «φαινόμενο των Βρυξελλών»: μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας σε όλο τον κόσμο συμμορφώθηκαν και πολλές μη ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δανείστηκαν από αυτό για τη δική τους νομοθεσία. Με τον Νόμο ΑΙ μπορεί να μην συμβεί το ίδιο. Οι πολύπλοκοι συμβιβασμοί και η χαοτική επιβολή του δεν είναι οι μόνοι λόγοι. Ένας επιπλέον λόγος είναι ότι τα κίνητρα στην τεχνητή νοημοσύνη είναι διαφορετικά: οι πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να θεωρήσουν ευκολότερο να χρησιμοποιήσουν απλώς έναν διαφορετικό αλγόριθμο εντός της ΕΕ για να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς της. (Αντίθετα, τα παγκόσμια δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης δυσκολεύονται να διατηρήσουν διαφορετικές πολιτικές απορρήτου σε διαφορετικές χώρες). Παράλληλα, μέχρι ο Νόμος ΑΙ να τεθεί σε πλήρη ισχύ και να αποδείξει την αξία του, πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας και του Καναδά, θα έχουν συντάξει τους δικούς τους αντίστοιχους νόμους.
Οι παρατεταμένες συζητήσεις σχετικά με τον Νόμο ΑΙ βοήθησαν σίγουρα τους ανθρώπους, τόσο στην Ευρώπη όσο και αλλού, να κατανοήσουν καλύτερα τους κινδύνους της τεχνολογίας και τι πρέπει να γίνει. Ωστόσο, αντί να προσπαθεί να είναι πρώτη, η Ευρώπη θα ήταν καλύτερα να προσπαθήσει να είναι καλύτερη – και να καταλήξει σε ένα νόμο για την τεχνητή νοημοσύνη που θα έχει μεγαλύτερη αυστηρότητα και λιγότερες εξαιρέσεις επί εξαιρέσεων.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
