THEPOWERGAME
Ο κ. Trump κυριαρχεί στις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών. Στις πολιτείες-κλειδιά αρκετές δημοσκοπήσεις τον φέρνουν μπροστά από τον πρόεδρο Joe Biden. Σε μία από αυτές, για λογαριασμό των New York Times, το 59% των ψηφοφόρων τον εμπιστεύονται για την οικονομία, ενώ τον κ. Biden μόλις το 37%. Στις προκριματικές εκλογές, τουλάχιστον, οι αστικές αγωγές και οι ποινικές διώξεις έχουν ενισχύσει τον κ. Trump. Για δεκαετίες οι Δημοκρατικοί βασίζονταν στην υποστήριξη των μαύρων και ισπανόφωνων ψηφοφόρων, αλλά πλέον ένας σημαντικός αριθμός τους εγκαταλείπει το κόμμα. Στους επόμενους 12 μήνες ένα στραβοπάτημα ενός εκ των δύο υποψηφίων θα μπορούσε να καθορίσει την κούρσα -και να φέρει τα πάνω κάτω σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Είναι μια επικίνδυνη στιγμή για έναν άνθρωπο όπως ο κ. Trump να στέκεται ξανά στο κατώφλι του Οβάλ Γραφείου. Η δημοκρατία αντιμετωπίζει πρόβλημα στο εσωτερικό της χώρας. Ο ισχυρισμός του κ. Trump ότι κέρδισε τις εκλογές του 2020 δεν ήταν απλά ένα ψέμα: ήταν ένα κυνικό στοίχημα ότι θα μπορούσε να χειραγωγήσει και να εκφοβίσει τους συμπατριώτες του -και το πέτυχε. Η Αμερική αντιμετωπίζει επίσης αυξανόμενη εχθρότητα στο εξωτερικό, αμφισβητούμενη από τη Ρωσία στην Ουκρανία, το Ιράν και τις συμμαχικές του πολιτοφυλακές στη Μέση Ανατολή και την Κίνα πέρα από τα Στενά της Ταϊβάν και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Αυτές οι τρεις χώρες συντονίζουν χαλαρά τις προσπάθειές τους και μοιράζονται το όραμα μιας νέας διεθνούς τάξης πραγμάτων, στην οποία η ισχύς έχει μετατοπιστεί και οι δικτάτορες είναι ασφαλείς.
Επειδή οι Ρεπουμπλικανοί MAGA σχεδιάζουν τη δεύτερη θητεία του εδώ και μήνες, ο Trump 2 θα είναι πιο οργανωμένος από τον Trump 1. Οι θέσεις-κλειδιά θα δοθούν στους πραγματικούς πιστούς του. Ο κ. Trump δεν θα έχει κανέναν φραγμό στο να πάρει εκδίκηση, να υλοποιήσει τον οικονομικό προστατευτισμό που πρεσβεύει και να συνάψει μια σειρά εξωφρενικών συμφωνιών. Δεν είναι, λοιπόν, παράδοξο που η προοπτική μιας δεύτερης θητείας Trump λούζει με κρύο ιδρώτα τα κοινοβούλια και τις αίθουσες συνεδριάσεων του υπόλοιπου κόσμου. Όμως η απελπισία δεν είναι σχέδιο. Είναι καιρός να επιβληθεί τάξη στην αγωνία.
Η μεγαλύτερη απειλή από την επανεκλογή του κ. Trump αφορά την ίδια του τη χώρα. Έχοντας ανακτήσει ισχύ λόγω της αμφισβήτησης των εκλογών του 2020, σίγουρα θα επιβεβαιώσει το ένστικτό του ότι μόνο οι ηττημένοι επιτρέπουν στον εαυτό τους να δεσμεύονται από τους κανόνες, τα έθιμα και την αυτοθυσία που συνθέτουν ένα έθνος. Για να διώξει τους εχθρούς του, ο κ. Trump θα διεξάγει πόλεμο εναντίον κάθε θεσμού που στέκεται εμπόδιο στον δρόμο του, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων και του υπουργείου Δικαιοσύνης.
Βέβαια, μια νίκη του Trump το επόμενο έτος θα έχει και καταλυτικές επιπτώσεις στο εξωτερικό. Η Κίνα και οι φίλοι της θα χαρούν με την απόδειξη ότι η αμερικανική δημοκρατία είναι δυσλειτουργική. Εάν ο κ. Trump καταπατούσε τη δέουσα διαδικασία και τα πολιτικά δικαιώματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι διπλωμάτες του δεν θα μπορούσαν να τα διακηρύττουν στο εξωτερικό. Η υποψία του παγκόσμιου Νότου ότι οι αμερικανικές εκκλήσεις για το σωστό και το δίκαιο είναι στην πραγματικότητα απλώς μια άσκηση υποκρισίας θα επιβεβαιωνόταν. Η Αμερική θα γινόταν απλώς άλλη μια μεγάλη δύναμη.
Τα προστατευτικά ένστικτα του κ. Trump θα απελευθερώνονταν. Στην πρώτη θητεία του η οικονομία άνθησε, παρά τους δασμούς που επέβαλε στην Κίνα. Τα σχέδιά του για μια δεύτερη θητεία θα ήταν πιο επιζήμια. Ο ίδιος και το επιτελείο του εξετάζουν μια καθολική εισφορά 10% επί των εισαγωγών, υπερτριπλάσια σε σύγκριση με το σημερινό επίπεδο. Ακόμα και αν η Γερουσία τον συγκρατήσει, ο προστατευτισμός που άγεται από μια επεκτατική άποψη για την εθνική ασφάλεια θα αυξήσει τις τιμές για τους Αμερικανούς. Κατά την πρώτη του θητεία, ο κ. Trump τόνωσε την οικονομία μειώνοντας τους φόρους και μοιράζοντας χρήμα κατά τη διάρκεια της Covid-19. Αυτήν τη φορά η Αμερική εμφανίζει δημοσιονομικά ελλείμματα σε κλίμακα που έχει δει μόνο σε πόλεμο, ενώ το κόστος της εξυπηρέτησης των χρεών είναι υψηλότερο. Οι περικοπές φόρων θα τροφοδοτούσαν τον πληθωρισμό, όχι την ανάπτυξη.
Στο εξωτερικό, η πρώτη θητεία του κ. Trump ήταν καλύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν. Η κυβέρνησή του παρείχε όπλα στην Ουκρανία, επιδίωξε μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν και απείλησε τις ευρωπαϊκές χώρες με στόχο να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Η πολιτική της Αμερικής έναντι της Κίνας έγινε επιθετικότερη. Με την πρακτική του να κάνει τα στραβά μάτια, μια ακόμα προεδρία συναλλαγής θα μπορούσε να αποφέρει κάποια οφέλη. Η αδιαφορία του κ. Trump για τα ανθρώπινα δικαιώματα θα μπορούσε να κάνει την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας πιο πειθήνια μόλις τελειώσει ο πόλεμος στη Γάζα και να ενισχύσει τις σχέσεις με την κυβέρνηση του Narendra Modi στην Ινδία.
Βέβαια, μια δεύτερη θητεία θα ήταν διαφορετική, διότι ο κόσμος έχει αλλάξει. Δεν είναι κακό οι χώρες να είναι συναλλακτικές: είναι υποχρεωμένες να υπερασπίζονται πρώτα τα συμφέροντά τους. Ωστόσο, η λαχτάρα του κ. Trump για μια συμφωνία και η αίσθηση του για τα συμφέροντα της Αμερικής δεν περιορίζονται από την πραγματικότητα και δεν εδράζονται σε αξίες.
Ο κ. Trump κρίνει ότι το να ξοδεύει η Αμερική αίμα και χρήμα στην Ευρώπη είναι μια κακή συμφωνία. Ως εκ τούτου, έχει απειλήσει να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε μία μέρα και να καταστρέψει το ΝΑΤΟ, ίσως αθετώντας τη δέσμευση της Αμερικής να αντιμετωπίζει την επίθεση σε μια χώρα ως επίθεση σε όλες. Στη Μέση Ανατολή ο κ. Trump είναι πιθανό να υποστηρίξει ανεπιφύλακτα το Ισραήλ, όσο κι αν αυτό αναμοχλεύει τις συγκρούσεις στην περιοχή. Στην Ασία μπορεί να είναι ανοιχτός στο να κάνει μια συμφωνία με τον πρόεδρο της Κίνας, Xi Jinping, για να εγκαταλείψει την Ταϊβάν, επειδή δεν μπορεί να καταλάβει γιατί η Αμερική θα πήγαινε σε πόλεμο με μια πυρηνικά εξοπλισμένη υπερδύναμη προς όφελος ενός μικροσκοπικού νησιού.
Γνωρίζοντας όμως ότι η Αμερική θα εγκατέλειπε την Ευρώπη, ο κ. Putin θα είχε κίνητρο να πολεμήσει στην Ουκρανία και να ξεπαστρέψει πρώην σοβιετικές χώρες, όπως η Μολδαβία ή οι χώρες της Βαλτικής. Χωρίς αμερικανική πίεση, το Ισραήλ είναι απίθανο να δημιουργήσει εσωτερική συναίνεση για ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Παλαιστίνιους. Υπολογίζοντας ότι ο κ. Trump δεν στέκεται στο πλευρό των συμμάχων του, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα θα μπορούσαν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Υποστηρίζοντας ότι η Αμερική δεν έχει καμία παγκόσμια ευθύνη να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ο κ. Trump θα συντρίψει τις προσπάθειες για την επιβράδυνσή της. Επιπλέον, περιβάλλεται από πολεμοχαρείς συμβούλους εναντίον της Κίνας, που πιστεύουν ότι η αντιπαράθεση είναι ο μόνος τρόπος για να διατηρηθεί η αμερικανική κυριαρχία. Παγιδευμένη ανάμεσα σε έναν πρόεδρο που συνάπτει συμφωνίες και τους πολεμοκάπηλους αξιωματούχους του, η Κίνα θα μπορούσε εύκολα να κάνει λάθος υπολογισμούς σχετικά με την Ταϊβάν, με καταστροφικές συνέπειες.
Κρίσιμες εκλογές
Μια δεύτερη θητεία του Trump θα ήταν μακράν μια καμπή πολύ μεγαλύτερη από την πρώτη. Η νίκη θα επιβεβαίωνε τα πιο καταστροφικά του ένστικτα για την εξουσία. Τα σχέδιά του θα συναντούσαν λιγότερη αντίσταση. Και επειδή η Αμερική θα τον έχει ψηφίσει γνωρίζοντας τα χειρότερα, το ηθικό της κύρος θα μειωνόταν. Οι εκλογές θα κριθούν από δεκάδες χιλιάδες ψηφοφόρους σε μια χούφτα πολιτείες. Το 2024 η μοίρα του κόσμου θα εξαρτηθεί από την ψήφο τους.
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
