THEPOWERGAME
Δείξτε έλεος στα θαλάσσια πλάσματα της Βαλτικής, που θέλουν απλώς μια ήσυχη ζωή. Η περιοχή τους δεν είχε ποτέ άλλοτε τόση κίνηση. Στις 17 Οκτωβρίου ο Carl-Oskar Bohlin, υπουργός Πολιτικής Άμυνας της Σουηδίας, δήλωσε ότι ένα καλώδιο επικοινωνιών με την Εσθονία υπέστη μερική βλάβη νωρίτερα μέσα στον μήνα. Ήταν το τελευταίο από τα πολλά ύποπτα περιστατικά που έχουν πολλαπλασιάσει τις υποψίες ότι η Ρωσία προβαίνει σε υποθαλάσσιες δολιοφθορές.
Στις 8 Οκτωβρίου ο κοντινός αγωγός φυσικού αερίου Balticconnector και ένα καλώδιο επικοινωνίας μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας υπέστησαν ζημιές εξαιτίας «εξωτερικής δραστηριότητας», όπως την αποκάλεσε ο Sauli Niinisto, ο πρόεδρος της Φινλανδίας. Τα δύο καλώδια βρίσκονταν σε κάποια απόσταση το ένα από το άλλο. Η φινλανδική αστυνομία δήλωσε αργότερα ότι η αιτία ήταν «μια εξωτερική μηχανική δύναμη», με σημάδια ενός «εξαιρετικά βαρέος αντικειμένου» που είχε απομείνει στον πυθμένα της θάλασσας.
Τα γεγονότα συνέβησαν έναν χρόνο και κάτι αφότου οι αγωγοί φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 2 από τη Ρωσία προς τη Γερμανία υπέστησαν ζημιές εξαιτίας δύο εκρήξεων. Οι Σουηδοί εισαγγελείς λένε ότι πιθανότατα ευθύνεται κάποιο κράτος. Οι αρχικές υποψίες έπεσαν στη Ρωσία, η οποία διαθέτει μεγάλη και εξελιγμένη ικανότητα υποβρύχιων υποκλοπών και σαμποτάζ καλωδίων, αλλά οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν έκτοτε αποκαλύψει ενδείξεις ότι πίσω από τις εκρήξεις μπορεί να βρίσκονταν Ουκρανοί. Η κατάσταση παραμένει θολή.
Στο πιο πρόσφατο περιστατικό, το υπουργείο επικοινωνιών της Εσθονίας πληροφορήθηκε στις 11 Οκτωβρίου για τη μείωση της χωρητικότητας του καλωδίου, το οποίο βρίσκεται στα χωρικά της ύδατα, περίπου 50 χιλιόμετρα από τις ακτές του Hiiumaa, ενός νησιού στα ανοιχτά του Φινλανδικού Κόλπου. Ο κ. Bohlin δήλωσε ότι η βλάβη συνέβη περίπου την ίδια στιγμή και στην ίδια περιοχή με τη βλάβη στον αγωγό Balticconnector.
Η βλάβη αποκαταστάθηκε γρήγορα και το καλώδιο λειτουργεί και πάλι. Δημόσια, οι περιφερειακοί αξιωματούχοι είναι προσεκτικοί με τις δηλώσεις τους. Ο Charly Salonius-Pasternak, εμπειρογνώμονας στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων, ενός κέντρου μελετών στο Ελσίνκι, λέει ότι η φινλανδική κυβέρνηση θέλει να αποφύγει να αποδώσει κατηγορίες μέχρι να έχει ακλόνητα στοιχεία και, επιπλέον, να γνωρίζει τι θα ήταν πρόθυμοι να κάνουν οι σύμμαχοί της στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση ως απάντηση, όπως να επιβάλουν κυρώσεις. Άνθρωποι που γνωρίζουν την υπόθεση λένε ότι οι κακές καιρικές συνθήκες έχουν επίσης περιπλέξει την έρευνα.
Ιδιωτικά, ωστόσο, οι αξιωματούχοι υποψιάζονται έντονα ότι εμπλέκεται η Ρωσία, η οποία πιστεύεται ότι δείχνει τα δόντια της για να εκφοβίσει τις χώρες της Βαλτικής. «Η κατάσταση της πολιτικής ασφαλείας στην άμεση περιοχή μας έχει επιδεινωθεί», δήλωσε ο Pal Jonson, υπουργός Άμυνας της Σουηδίας, μιλώντας μαζί με τον κ. Bohlin. Η Σουηδία, μαζί με τη Φινλανδία, υπέβαλε πέρυσι αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ, ανατρέποντας αιώνες στρατιωτικής ουδετερότητας. Η Φινλανδία προσχώρησε νωρίτερα φέτος, ενώ η Τουρκία καθυστέρησε την είσοδο της Σουηδίας εξαιτίας μιας διαμάχης σχετικά με τους Κούρδους μαχητές στη Σουηδία.
Οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές υπηρεσίες στρατιωτικών πληροφοριών λένε ότι η κύρια ανησυχία τους είναι η ρωσική Διεύθυνση Έρευνας Βαθέων Θαλασσών, γνωστή με το ρωσικό ακρωνύμιο GUGI. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα μίνι πολεμικό ναυτικό από μόνο του, με μια ποικιλία κατασκοπευτικών πλοίων και εξειδικευμένων υποβρυχίων. Μεταξύ αυτών είναι και το Belgorod, το μεγαλύτερο επιχειρησιακό υποβρύχιο στον κόσμο, ικανό να φτάσει σε σημαντικά βάθη. Τα σκάφη αυτά μπορούν να αναπτύξουν δύτες, μικρότερα υποβρύχια ή υποβρύχια μη επανδρωμένα σκάφη, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την κοπή καλωδίων ή την τοποθέτηση εκρηκτικών.
Ωστόσο, στην ιστορία υπήρξε και μια ανατροπή. Η φινλανδική αστυνομία που ερευνούσε τις ζημιές στον Balticconector ερευνούσε το Sevmorput, ένα ρωσικό πυρηνικό φορτηγό πλοίο, και το Newnew Polar Bear, ένα κινεζικό πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Και τα δύο ήταν παρόντα στην περιοχή τη στιγμή του συμβάντος. Όμως το κινεζικό πλοίο, με σημαία Χονγκ Κονγκ, ήταν πιο κοντά στον τόπο του εγκλήματος και, σύμφωνα με τα δημόσια δεδομένα παρακολούθησης πλοίων, επιβράδυνε κοντά στον αγωγό. Στις 20 Οκτωβρίου η φινλανδική αστυνομία δήλωσε ότι επικέντρωσε την ερευνά της σε αυτήν την εκδοχή. Η προοπτική η Κίνα να έχει επιχειρήσει να σαμποτάρει τις ευρωπαϊκές θαλάσσιες υποδομές είναι τόσο σοβαρή, που ορισμένοι αξιωματούχοι στύβουν το μυαλό τους να βρουν εξήγηση.
Παρ’ όλα αυτά, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι ανησυχούν όλο και περισσότερο για τη δυσκολία να σταματήσουν πιθανές επιθέσεις προτού συμβούν και να ταυτοποιήσουν τους δράστες, εφόσον συμβούν. Ένα έγγραφο που δημοσιεύθηκε το 2021 σχετικά με τη ρωσική στρατιωτική ρομποτική από το Διεθνές Κέντρο Άμυνας και Ασφάλειας, ένα εσθονικό κέντρο μελετών, σημείωνε ότι η Εσθονία και άλλα κράτη της Βαλτικής είχαν περιορισμένη γνώση του τι συνέβαινε στον πυθμένα της Βαλτικής.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στις ιδιομορφίες της υδρολογίας, λέει ο Konrad Muzka, ένας από τους συντάκτες, όπως τα υψηλά επίπεδα θορύβου βάθους, η θερμοκρασία και η αλατότητα του νερού και το ανάγλυφο του βυθού. Οφείλεται επίσης στην έλλειψη πλατφορμών επιτήρησης και στην περιορισμένη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των χωρών. Το έγγραφο καταλήγει στο συμπέρασμα: «Θα ήταν δύσκολο να αποτραπεί το ενδεχόμενο τα ρωσικά [υποβρύχια μη επανδρωμένα σκάφη] που αναπτύσσονται σε διεθνή ύδατα να προκαλέσουν ζημιά σε κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές».
Τώρα, που ο κίνδυνος είναι πιο απτός, οι σύμμαχοι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα κενά. Στις 13 Οκτωβρίου οι ηγέτες της Κοινής Εκστρατευτικής Δύναμης (JEF), μιας συμμαχίας δέκα χωρών της βόρειας Ευρώπης υπό βρετανική ηγεσία, συμπεριλαμβανομένων της Εσθονίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, συζήτησαν το θέμα κατά τη διάρκεια μιας συνόδου κορυφής στο σουηδικό νησί Γκότλαντ. Στην κοινή δήλωσή τους επικαλέστηκαν τη ζημία του Balticconnector: «Το περιστατικό αποδεικνύει ότι οι απειλές για κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές είναι πραγματικές».
Λίγες ημέρες αργότερα ο Antti Hakkanen, υπουργός Άμυνας της Φινλανδίας, δήλωσε ότι η χώρα του ενισχύει την υποθαλάσσια επιτήρηση στον Κόλπο της Φινλανδίας και τη Βαλτική Θάλασσα, εν μέρει με την απόκτηση νέων υποβρύχιων αισθητήρων. Στις 19 Οκτωβρίου το υπουργείο Άμυνας της Φινλανδίας μπλόκαρε τρεις συναλλαγές στις οποίες Ρώσοι αγοραστές είχαν επιχειρήσει να αγοράσουν ακίνητα, με την αιτιολογία ότι αυτές «θα εμπόδιζαν την οργάνωση της εθνικής άμυνας ή την επιτήρηση και τη διαφύλαξη της εδαφικής ακεραιότητας». Tην ίδια ημέρα το ΝΑΤΟ, έχοντας δημιουργήσει έναν πυρήνα υποβρύχιας προστασίας νωρίτερα μέσα στο έτος, δήλωσε ότι είχε εντείνει τις αεροπορικές και θαλάσσιες περιπολίες στη Βαλτική Θάλασσα και είχε στείλει επιπλέον ναρκαλιευτές στην περιοχή.
Ίσως χρειαστεί να μείνουν στην περιοχή. «Η παράλυση των λειτουργιών υποδομής στη Φινλανδία παραμένει απίθανη στο άμεσο μέλλον», σημείωσε η SUPO, η υπηρεσία πληροφοριών της Φινλανδίας, στις 12 Οκτωβρίου. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι οι μέρες των σταθερών σχέσεων Ρωσίας – Φινλανδίας ανήκουν στο παρελθόν. «Η Ρωσία αντιμετωπίζει επί του παρόντος τη Φινλανδία ως μη φιλική χώρα».
© 2023 The Economist Newspaper Limited. All rights reserved.
Άρθρο από τον Economist, το οποίο μεταφράστηκε και δημοσιεύθηκε με επίσημη άδεια από την www.powergame.gr. Το πρωτότυπο άρθρο, στα αγγλικά, βρίσκεται στο www.economist.com
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
